Het arrest-Diarra heeft het transfersysteem, inclusief de torenhoge transfersommen, in het voetbal vooralsnog niet veranderd.
De zaak draait om voormalig Frans international Lassana Diarra, die in 2014 zijn contract bij Lokomotiv Moskou eenzijdig ontbond. Volgens de toen geldende FIFA-regels moesten hij én zijn nieuwe club hoge schadevergoedingen betalen. Bovendien kon een transfer worden geblokkeerd, zoals gebeurde bij zijn poging om naar Sporting Charleroi te verhuizen.
Op 4 oktober 2024 oordeelde het Europees Hof van Justitie dat zulke FIFA-regels, met name artikel 17 van de Regulations on the Status and Transfer of Players (RSTP), in strijd zijn met het Europees recht. Ze belemmeren het vrije verkeer van werknemers en ondermijnen de mededinging tussen clubs. Sportjuristen spraken van ‘de bom onder het transfersysteem’.
Als het makkelijker wordt om een contract te verbreken, na betaling van een proportionele vergoeding, zouden torenhoge transfersommen kunnen verdwijnen. Een speler hoeft dan niet langer te wachten op onderhandelingen tussen clubs en kan vertrekken zonder angst voor sancties.
Transferrecords
De realiteit is anders. In de voorbije wintermercato vonden ruim 5900 internationale transfers plaats in het mannenvoetbal, bijna 20 procent meer dan in januari 2024. Clubs gaven toen ongeveer 2,16 miljard euro uit, het hoogste bedrag ooit voor een transferperiode in januari.
Ook de zomermercato, die afgelopen week werd afgesloten, brak records: in alle competities werd ruim 14 miljard euro besteed aan nieuwe spelers – 14 procent meer dan het record van 2023 – verdeeld over bijna 12.000 transferdeals.
In de Premier League gaven de clubs 3,6 miljard euro uit, een verpulvering van het record uit 2023 (2,8 miljard). De grootste transfers waren die van Alexander Isak (Newcastle) en Florian Wirtz (Bayer Leverkusen), die voor respectievelijk zo’n 150 en 125 miljoen euro naar Liverpool trokken.
Ook de Duitse Bundesligaclubs vestigden een nieuw record: zij incasseerden ruim een miljard euro voor spelers die ze verkochten.
In de Jupiler Pro League werd 133 miljoen euro gespendeerd aan nieuwe spelers. Het bedrag dat de Belgische clubs ontvingen voor uitgaande transfers is bijna een drievoud: 368 miljoen – ook dat is een nieuw record. Zo ontving Club Brugge liefst 36 miljoen voor Ardon Jashari. Hij vertrok naar AC Milan.
‘Clubs doen gewoon verder en lijken het EU-recht, en zelfs nationaal recht, te negeren.’
Transfers, inclusief de hoge sommen, blijven dus de norm. ‘Het is alsof het Diarra-arrest niet bestaat’, analyseert professor sportrecht Frank Hendrickx (KU Leuven).
‘Clubs doen gewoon verder en lijken het EU-recht, en zelfs nationaal recht, te negeren. Er is een economische realiteit: men wil investeringen terugverdienen. Maar het is ook een handel in spelers, die iedereen blijkbaar normaal blijft vinden, al is die juridisch zeer problematisch.’
Spelers zouden naar de rechter kunnen stappen om hun rechten af te dwingen, maar dat gebeurt zelden. ‘Een speler wil zich die moeilijkheden niet op de hals halen’, aldus Hendrickx.
Stilte van FIFA en Europa
Volgens hem kan alleen de Europese Commissie optreden, maar die lijkt het dossier te mijden. ‘Wellicht om politieke redenen’, zegt Hendrickx. ‘Het lobbywerk in de voetbalwereld is enorm. Daardoor blijft alles zoals het is.’
Ook de FIFA laat na om actie te ondernemen. ‘De FIFA zou de verantwoordelijkheid moeten nemen om wereldwijd duidelijke, transparante regels op te stellen voor een gezond transfersysteem, in samenspraak met de spelersvakbond FIFPro’, meent Hendrickx.
‘Maar de FIFA Dispute Resolution Chamber, het orgaan dat geschillen over internationale transfers beslecht, heeft tot nog toe geen uitspraken gedaan over nieuwe betwistingen op basis van artikel 17. Of dit orgaan de transferbedragen kan doen zakken, blijft dus afwachten.’
Moet Belgische voetbalbond schadevergoeding betalen?
Toch zijn er signalen van verzet. De Nederlandse stichting Justice For Players heeft een groepsvordering gelanceerd tegen FIFA en de voetbalbonden van Nederland, België, Frankrijk, Duitsland en Denemarken. De zaak, gebaseerd op het Diarra-arrest, richt zich op compensatie die kan oplopen tot enkele miljarden euro’s.
Ongeveer 100.000 spelers die sinds 2002 in de EU of het VK actief waren en inkomensverlies leden door de onwettige regels, zouden daarvoor in aanmerking komen. Diarra zelf eist 65 miljoen euro schadevergoeding van de FIFA en de Belgische bond wegens de geblokkeerde transfer naar Charleroi.
‘Een schadevergoeding is zeker mogelijk’, zegt Hendrickx. ‘Maar de hoogte ervan moet bewezen worden, en voor gemiste kansen ligt dat niet voor de hand. Mogelijk komt het tot een minnelijke schikking.’
‘De kans is reëel dat de torenhoge transfersommen in het voetbal zullen verdwijnen’
