Heeft Fellaini nog een toekomst bij België? ‘Hij komt nog steeds in aanmerking’

Op zijn 33e zegt Marouane Fellaini niet bij voorbaat neen tegen een laatste zomerliefde met de Rode Duivels. We gaan na hoe die terugkeer, die door velen wordt verwacht, in de handen ligt van één man.

Lange schaduwen en een voortdurende spanning: vaak levert dat vervelende thrillers op, zelden een meesterwerk. Maar in beide gevallen hangt dat meer af van het genie van de regisseur dan van de acteerprestaties van één uitzonderlijke acteur. Het is een metafoor uit de cinema om een decor neer te zetten dat we meenden al veel te vaak gezien te hebben. Wanneer, met een groot toernooi in aantocht, een bondscoach zich eenzaam, met de balpen in de hand, voor moeilijke keuzes ziet geplaatst.

Kiezen is, zoals het spreekwoord zegt, ook een beetje verliezen. Talent verliezen, of een systeem, of een persoonlijkheid. Dat is ook het opgeven van unanimiteit. Roberto Martínez weet dat maar al te goed. Tegen de mening van bijna een gans land in verdedigde hij tussen 2016 en 2018 fanatiek zijn stelling dat Radja Nainggolan niet onmisbaar was in zijn ploeg. Het is het bewijs dat deze bondscoach, die vaak wordt omschreven als een diplomaat, ook een compromis durft af te wijzen.

Sinds de aankondiging van zijn vroegtijdig afscheid aan de nationale ploeg op 7 maart 2019 moet Marouane Fellaini ongetwijfeld in dat recente verleden aanwijzingen zoeken voor zijn nabije toekomst. Iedereen ziet hem komende zomer al in zwart-geel-rood, maar dat zal uiteindelijk afhangen van de goodwill van één man.

Nochtans rijpte de voorbije weken in het hoofd van de meeste van de elf miljoen Belgische bondscoaches de idee dat de ervaring en de 87 selecties (met daarin 18 goals) van Big Mo de beste argumenten zijn om hem als oplossing te zien voor het mogelijke forfait van de geblesseerde Axel Witsel. De bondscoach van zijn kant kijkt liever op de klok en denkt aan de meer dan twintig weken die er liggen tussen de blessure van de nummer 6 van de Rode Duivels en de datum waarop de EK-selecties moeten ingediend worden bij de UEFA.

Alsof voetballend België met zijn controles met de zool en zijn stilistische hoogstandjes tijdens de kwalificatiecampagne tegen Rusland, Schotland, Cyprus of Kazachstan niemand voor de gek had gehouden. Alsof die eerste plaats in de poule van de Nations League niet heeft bestaan. Alsof de 194 centimeters van Fellaini alles kunnen veranderen. Alsof niemand het slachtoffer geworden is. Alsof het echte valse afscheid van Fellaini achter de schermen nooit bevestigd is.

Cliffhangers

Toen Roberto Martínez in de herfst van 2019 naar China vloog, had hij zijn redenen. ‘Toen Marouane officieel aankondigde dat hij als international met pensioen ging, konden we niet anders dan zijn beslissing respecteren en hem bedanken voor al zijn verwezenlijkingen bij de Rode Duivels’, legt de bondscoach uit vanuit zijn kantoor in Tubeke. ‘Maar dat heeft onze benadering niet veranderd. We blijven elke speler die nog actief is scouten. Elke speler die ons van dienst kan zijn volgen, dat is gewoon een deel van mijn werk.’

Dat hij nog altijd in aanmerking kwam voor de nationale ploeg, charmeerde Fellaini wel. Bij elk publiek optreden kon hij wel indicaties oppikken over zijn nabije toekomst. Het was alsof hij voetbalde om een verlangen naar hem op te wekken. Want luidde de boodschap op Instagram bij zijn afscheid in maart 2019 niet als volgt: ‘ik wens de huidige trainer en de ploeg veel succes in de komende kwalificatiecampagne’? Daarbij had hij het dus niet specifiek over het Europees kampioenschap, dat altijd ergens in een hoekje van zijn hoofd is blijven zitten.

Alsof het punt dat hij achter zijn internationale carrière zette, eerder een cliffhanger was. Een open deur voor publieke geheimen en fantasieën die sindsdien zorgvuldig gekoesterd werden. Bovendien spreekt men in de entourage van de speler vandaag de dag meer over een pauze dan een pensioen. ‘Indertijd had hij er net een goed WK opzitten en vond hij dat het het juiste moment was om wat uit te blazen’, bevestigt trouwens Karim Mejjati, sinds jaar en dag zijn makelaar. ‘En toen hij naar China vertrok, wist hij ook niet waar hij qua voetbal terecht zou komen. Hij wou zich wat tijd geven om zich aan te passen. Hij wilde ook vooral vermijden dat hij het Belgisch elftal zou benadelen als zijn niveau onvoldoende zou blijken te zijn. Ondertussen is hij erachter gekomen dat het een nogal fysieke competitie is, met loodzware trainingen, en dat er veel gelopen wordt. Kortom, hij zet zich nog altijd honderd procent in en heeft nog altijd het niveau van twee jaar geleden. Zodus…’

Nog een cliffhanger dus. En vooral een erg coherent verhaal van een speler die zich de laatste jaren – met name toen Axel Witsel en Yannick Carrasco naar Azië trokken – altijd sceptisch toonde over de in zijn ogen gewaagde combinatie van enerzijds een lucratieve loopbaan in China en anderzijds onberispelijke prestaties bij de nationale ploeg.

Vandaar dat de haakjes in zijn verhaal in maart 2019 open bleven staan. Dat was een maand nadat hij met Shandong het Chinese kampioenschap had leren kennen en ervaren had dat dat competitiever was dan verwacht. In twee volledige seizoenen bevestigde de Rode Duivel de reputatie van onze landgenoten in het buitenland, maakte hij 21 goals in 57 wedstrijden, hield hij Shandong Luneng in de top vijf van de competitie en pakte hij – bij de tweede poging – de Chinese beker. Nog beter voor zijn imago: hij werd de grote broer in de kleedkamer, de sleutelfiguur in de begeleiding van de jonge Chinese generatie van een club waarvan de academie beschouwd wordt als een internationale referentie. Roberto Martínez, goed ingelicht over zowel het vormpeil van zijn reus als de evolutie van diens voetbal, spreekt over een Fellaini die zijn positie een beetje heeft aangepast: ‘Hij speelt nu wat lager. Hij is de speler die aanwezig is vóór de verdediging om er met de bal uit te komen, naar voren te voetballen en dan zijn uitzonderlijke kwaliteiten te benutten om in de grote rechthoek op te duiken. Dat is een erg interessante positie, hij haakt dus echt af om het spel op te bouwen.’

Genoeg om het vertrouwen te behouden en op zijn 33e nog een uitstekende fysieke conditie te onderhouden. De Chinese statistieken laten vermoeden dat hij nog tot meer in staat is dan gewoon de nationale ploeg te depanneren. In de wandelgangen wordt zelfs gesproken over een mogelijke terugkeer naar Europa volgend seizoen – er wordt gegrapt over zijn ‘vriendschappelijke’ relatie met José Mourinho. Er wordt dus veel twijfel gezaaid en niemand durft er uitspraken over te doen, wel wetende dat het laatste woord allicht alleen aan de speler zelf zal zijn.

Openbaring

Naar verluidt zou hij zelf al een beslissing genomen hebben, maar grote verleiders zijn vaak ook getalenteerde evenwichtskunstenaars. De Rode Duivel met de op negen na meeste caps in de geschiedenis liet de voorbije maanden bij elk van zijn publieke uitlatingen handig de deur op een kier staan. Je kunt je nek uitsteken, afkerig zijn van het belachelijke, maar niet de geruchten vrezen. Welnu, in de entourage van de speler vindt men het plezant om te blijven herhalen ‘dat hij nog geen besluit heeft genomen’. Het verhaal wordt gerekt als in een stationsromannetje. Ene Zinédine Zidane gedroeg zich in 2005, enkele maanden voor het WK in Duitsland, net hetzelfde wanneer het ging over de raadselachtige redenen van zijn terugkeer naar de nationale ploeg van Frankrijk. Enkele uittreksels uit een interview met het magazine France Football: ‘Op een nacht werd ik plots om drie uur wakker en toen heb ik met iemand gesproken (…) Het was alsof ik machteloos stond tegenover een kracht die mijn gedrag dicteerde en ik leek wel een openbaring te krijgen: opeens had ik zin om terug te keren.’

Fellaini is oud en wijs genoeg om te weten dat de enige hogere macht die hem weer op weg kan zetten naar de Rode Duivels waarschijnlijk Roberto Martínez heet. Met andere woorden: ook al twijfelt niemand in de omgeving van de speler aan zijn wil om terug te keren met het oog op het EK, velen maken zich wel zorgen over de bedoelingen van een bondscoach die sinds twee jaar zijn weg gevonden heeft. De Catalaan mag dan al goed op de hoogte zijn van de Chinese avonturen van Felly, zijn houding heeft duidelijk niets van een voorkeursbehandeling. ‘Wanneer we op minder dan zes maanden voor de start van een toernooi komen, verandert de manier om de spelers te volgen en te scouten wel een beetje, dan breiden we ons spectrum uit’, aldus de bondscoach. ‘Om u een idee te geven: normaal gezien volgen we zo’n 45 spelers, maar nu zijn dat er wel een honderdtal. Wanneer er een toernooi zit aan te komen, moet je op alles voorbereid zijn en zeker de juiste informatie hebben over alle spelers die in aanmerking komen. Marouane heeft daar altijd toe behoord, want hij bezit een erg specifiek profiel.’

Als men de blessure van Axel Witsel te snel koppelt aan een automatische terugkeer van de voormalige luitenant van Roberto Martínez, dan vergeet men daarbij dat de bondscoach voor Fellaini zo op het eerste gezicht nooit meer zag weggelegd dan een rol als een soort ‘ Eden Hazard van het luchtruim’, een ladder om de grote rechthoek mee te bestormen. Alleen in de laatste wedstrijden op het WK in 2018 viel een ander gebruik van de harige reus te noteren. Tegen ploegen als Brazilië en Frankrijk was zijn aanwezigheid in het omschakelingsvoetbal geschikt om het middenveld te versterken, dat plots minder elegant maar wel veel meer verticaal ging voetballen. In beide gevallen was Big Mo alleszins geen plan B voor Axel Witsel. Om hem op exact dezelfde positie als zijn voormalige ploegmaat bij Standard aan te treffen, moeten we teruggaan naar de kwalificatiecampagne voor het WK in Rusland, toen Fellaini wegens de schorsing van de gewezen Gouden Schoen als nummer 6 speelde tegen Griekenland en Bosnië.

Het is koren op de molen voor degenen die denken dat er nog een tweede afzegging moet komen op het middenveld van de Duivels om Martínez er echt van te overtuigen de krullenbol er weer bij te nemen. Misschien daarom dat de recente contacten tussen de voetbalbond en de speler – die onder meer plaatsvonden op het moment dat dit artikel werd geschreven – er gekomen zijn op initiatief van bondsvoorzitter Mehdi Bayat en niet van Roberto Martínez? De laatste keer dat de bondscoach met Fellaini gesproken heeft, dateert van de lente, toen de speler besmet geraakte met het coronavirus. Het laatste woord is er nog niet over gezegd en de bondsvoorzitter laat alleszins niet het achterste van zijn tong zien: ‘Marouane en ik kennen elkaar al lange tijd. Het is een speler die mij ook erg geholpen heeft tijdens de onderhandelingen met de Rode Duivels over de premies, toen ik net bij de bond was gekomen. We praten dus geregeld met elkaar, maar meer om te horen hoe het gaat, wat er gebeurt in China en zo van die dingen. Dingen waar de pers soms geen zaken mee heeft. Het gaat gewoon om een vriendschappelijke band tussen mensen uit het voetbal die in de loop der jaren contact zijn blijven houden. Maar wees gerust: alles is in orde, er is geen verborgen agenda. Als Roberto Martínez op een dag vindt dat Marouane van nut kan zijn voor hem, dan weet ik wel zeker dat hij rechtstreeks contact met hem zal opnemen. Ze hebben geen behoefte aan een tussenpersoon om met elkaar te spreken.’

Geslaagde ervaring

Ook al bevestigt de bondscoach momenteel dat het vanuit zijn standpunt nog niet het ogenblik is om een beslissing te nemen, de factor ‘China’ zal waarschijnlijk geen obstakel vormen wanneer er een definitieve keuze moet gemaakt worden over de toekomst van Big Mo bij de Rode Duivels. Ook Yannick Carrasco en Axel Witsel wisten hun internationale niveau te handhaven bij elke wedstrijd met het Belgisch elftal, met name dankzij een individuele fysieke voorbereiding tijdens de maanden voorafgaand aan een groot toernooi. Ook al weet de bondscoach niet of zoiets uiteindelijk nodig zou zijn voor Fellaini, die van nature een uitzonderlijke fysiek heeft, het is een extra troef dat hij die terreinkennis al heeft. ‘De ervaring met zowel Axel als Yannick was geslaagd’, bevestigt Martínez, die meteen ook onderstreept hoe volwassen Carrasco is geworden en welke impact hij heeft op de huidige prestaties van Atlético. ‘En ik heb de indruk dat dat ook geldt voor Marouane, net als voor Mousa Dembélé trouwens. Als je zo omgaat met een vertrek naar China, door je helemaal in te zetten voor een project, dan is dat een positieve ervaring. Marouane wordt daar erg gerespecteerd, zijn fans aanbidden hem en zijn rol in het team is van groot belang. Je ziet dat hij zich amuseert op het veld. Hij kan nog een belangrijke speler worden in gelijk welke ploeg in Europa, maar ik heb de indruk dat hij momenteel erg tevreden is met hetgeen hij beleeft in China.’ Maar wat Fellaini bij het begin van dit jaar 2021 écht tot een tevreden man zou maken, is om rechtstreeks gerustgesteld te worden door de man die hij nog altijd als zijn bondscoach beschouwt.