‘De heldenverering voor Maradona heeft iets angstaanjagends’

Bijna een week na het overlijden van Diego Maradona komt hoofdredacteur Jacques Sys nog eens terug op diens leven op en naast het veld. ‘Zijn beroemdheid was in zekere zin zijn beschermheer.’

Onsterfelijk zal hij altijd blijven. Ook nadat Diego Maradona er uiteindelijk na een turbulent leven niet in slaagde de dood te dribbelen, zoals hij op het veld een oneindig aantal van zijn tegenspelers had geridiculiseerd. Maradona was een kunstenaar op het veld, een estheet die met flair en passie voor alles een oplossing vond en zijn ploegmaats een gevoel van zekerheid gaf. Maar hij was ook een ongeleid projectiel dat een leven leidde tussen extremen, tussen hemel en hel, tussen genialiteit en waanzin.

Of Diego Maradona dan wel Lionel Messi of Pelé de beste voetballer aller tijden is, lijkt een academische discussie die binnen verschillende tijdsbeelden nooit tot een objectief resultaat kan leiden. Maar geen toernooi leeft zo in het collectieve geheugen van velen als het WK van 1986 in Mexico toen Maradona in de kwartfinale tegen Engeland over het halve veld rende en de Engelse verdedigers als wassen beelden liet staan. Sinds die dag werd Diego Armando Maradona een mythe. Het waren dribbels voor de eeuwigheid. Zijn opgebouwde status heeft ongetwijfeld ook met dit historisch moment te maken.

Diego Maradona belichaamde de Argentijnse volksziel. Hij groeide op in een arme wijk aan de rand van Buenos Aires en werd een symbool voor de strijd tegen de uitzichtloosheid. De bal werd zijn bevrijder en begeleider. Hij werd vereerd nadat hij Argentinië in 1986 naar de wereldtitel leidde en heilig verklaard toen hij Napels in 1987 en 1990 naar de eerste en tot dusver nog altijd enige kampioenschappen uit de clubgeschiedenis knalde. Toen Maradona echt een halfgod werd, was hij buiten het veld al even onvoorspelbaar als binnen de krijtlijnen. Een voorbeeld voor de jeugd kon je hem niet meer noemen. Tegen die achtergrond heeft de heldenverering zelfs iets angstaanjagends.

Maar Maradona was op het veld zo onweerstaanbaar dat al zijn escapades en excessen met de mantel der liefde werden bedekt. Zijn beroemdheid was in zekere zin zijn beschermheer. Het leek erop dat iedere misstap de mythe verhoogde. Het blijkt ook nu, na zijn dood. Dat een land drie dagen nationale rouw afkondigt na het overlijden van een van zijn voetballers is wel heel ongewoon. Alsof Maradona een bindmiddel was voor de eenheid van het Argentijnse volk.

Ergens was Diego Maradona een meelijwekkend figuur. Dat hij na zijn carrière door niemand werd begeleid en op het rechte pad gehouden is wel heel tragisch. Anderzijds waande Maradona zichzelf in alles wat hij deed onaantastbaar. Cocaïne, banden met de maffia, een schorsing wegens het gebruik van doping, op een gegeven moment was hij zo dik dat hij amper nog kon spreken. Wat een contrast met de frisse, spontane en jongensachtige voetballer die bij Boca Juniors aan de weg naar een topcarrière timmerde en die al als twaalfjarige ballenjongen in de rust van een wedstrijd de mensen met zijn balbehandeling betoverde.

In zekere zin was Maradona al gestorven terwijl hij nog leefde. Heel schrijnend is zijn val geweest, de roofbouw op zijn lichaam, het onvermogen om te leven zonder bal. Maradona was een karikatuur van zichzelf die een hectisch, chaotisch maar in wezen een vooral intriest leven leidde. Toen hij op 30 oktober zijn zestigste verjaardag vierde, wilde hij dat met al zijn kinderen doen. Maar dat werd niets. Maradona heeft acht kinderen bij zes vrouwen, niemand wilde kennelijk komen.

Het verklaart de emotionele stress waaraan hij, naast de andere gezondheidsproblemen, de laatste maanden leed. Eenzaam moet hij zich vaak gevoeld hebben. In schril contrast met de massale volkstoeloop waarvoor zijn begrafenis zorgde. En met de diepe treurnis waarmee hij een land achterlaat.