Tien jaar na de laatste, pijnlijke confrontatie krijgt KAA Gent de kans op revanche tegen AS Roma. Maar wat kunnen we anno 2020 verwachten van de Romeinen, die twee jaar geleden nog in de halve finale van de Champions League stonden? Een tactische analyse.
6 augustus 2009. Terugwedstrijd derde voorronde Europa League. KAA Gent – AS Roma 1-7. Een nachtmerrie voor iedereen met een hart voor de Buffalo’s. De psychologie leert ons dat een trauma best verwerkt wordt door het te overschrijven met nieuwe herinneringen. Maar daar liggen ze in de Ghelamco Arena nu niet echt van wakker. Er wordt zelfs luidop gedroomd over een herhaling van de stunt tegen Tottenham in 2017 en misschien wel beter doen dan de 1/8 finale toen tegen Genk. ‘De club is dan ook grondig veranderd tegenover tien jaar geleden’, liet manager Michel Louwagie optekenen. ‘De infrastructuur en de omkadering kan je niet meer vergelijken met toen.’
Niet toevallig slikt Roma meer dan de helft van zijn velddoelpunten in de omschakeling.
Eén onderdeel van die vernieuwde omkadering, is de verwetenschappelijking in de technische staf. Vorig seizoen was er nog de inworpcoach, dit jaar zelfs twee traptechniekcoaches en een analist voor de fysieke data. Ook in de tactische analyses probeert Jess Thorup verder te professionaliseren, voortbouwend op zijn ervaringen bij het Deense FC Midtjylland, met dit seizoen Gertjan De Mets aan zijn zijde als videoanalist. We kropen even in hun huid om het spel van AS Roma onder Paulo Fonseca te analyseren.
Opbouwen tot in het oneindige
De 46-jarige Portugees werd deze zomer weggeplukt bij Sjachtar Donetsk, waarmee hij drie jaar op rij de titel pakte in Oekraïne. En de nieuwe coach implementeerde al snel een totaal andere speelstijl bij AS Roma. Fonseca kiest voor een erg flexibele 4-2-3-1, die bij balbezit kan omvormen naar een soort 3-4-3.
Doelman Pau López krijgt de opdracht om kort op te bouwen met zijn verdedigers, die er dan voetballend proberen uit te komen. Een beetje zoals Anderlecht in het begin van het seizoen, maar dan nog extremer. ‘ High risk, high reward‘ heet dat dan. Balverlies in of rond de eigen zestienmeter kan dodelijk zijn, zoals tegen Juventus gebeurde. Jordan Veretout werd door zijn doelman aangespeeld aan het eigen strafschopgebied, verloor de bal en veroorzaakte een penalty. Maar anderzijds creëert deze manier van voetballen enorm veel ruimte hoger op het veld.
Zodra de eerste druk van de tegenstander doorbroken is, ligt het veld vaak helemaal open. Het is echter nog maar de vraag of dat het risico waard is, want zowel doelman Pau López, als Unitedhuurling Chris Smalling zijn niet bepaald de beste voetballers achterin. Die laatste staat bovendien vaak tegen zijn voet te spelen, wat al een heel aantal keer tot dom balverlies leidde.
De opbouw verloopt bovendien op een erg specifieke manier. Fonseca laat de verdedigende middenvelder, meestal Bryan Cristante, tussen de twee centrale verdedigers uitzakken om zo met drie het spel op gang te brengen. De twee backs gaan dan hoger staan en houden het veld breed, terwijl de vleugelaanvallers naar binnen komen. Sinds het vertrek van kapitein Alessandro Florenzi naar Valencia, ontbreekt het Roma echter aan een offensieve rechtsback. De meer verdedigende Davide Santon is daardoor in de ploeg is gekomen, maar na enkele zwakke prestaties krijgt de offensieve Bruno Peres zijn kans.
Tegenover een dergelijke opbouw met drie plaatst Gent zelf meestal drie aanvallers die druk moeten zetten, zoals in de thuiswedstrijd tegen KRC Genk. Daardoor krijgt Roma in principe een man meer op het middenveld, tenzij de Buffalo’s man op man gaan spelen door een verdediger te laten inschuiven. Dan kan Roma altijd nog voor de lange bal op Edin Dzeko kiezen, iets wat aanvankelijk onder Fonseca ondenkbaar was, maar de laatste weken vaker gebeurt.
Jonge vleugels
Door het uitvallen van Nicolò Zaniolo (20), het nieuwste Italiaanse wonderkind, heeft de coach in het aanvallende compartiment ook wat moeten schuiven. Fonseca posteerde de linksvoetige aanvallende middenvelder op rechts, zodat hij zonder bal kon infiltreren in het strafschopgebied, in de rug van Dzeko. Dat bleek erg effectief, met zes goals tot gevolg. Sinds die blessure krijgt een ander (voormalig) wonderkind volop zijn kans: Cengiz Ünder (22). De Turk is wel een heel ander type dan Zaniolo. Een veel groter dribbelkont, die meer tegen de lijn blijft en met de bal aan de voet naar binnen kan komen en schieten. Dat heeft weldegelijk een grote impact op het aanvalsspel van Roma, dat gestoeld is op flankvoorzetten en doorsteekpasses naar lopende spelers. Justin Kluivert (20) en Ünder duiken zelden op in de box, tenzij met de bal, waardoor Edin Dzeko er voor doel vaak alleen voor staat. De twee jongelingen proberen wel het verschil te maken met hun individuele acties maar hun statistieken blijven gemiddeld tot slecht (Kluivert 5 goals en 2 assists, Ünder 2 goals en 0 assists).
Enkel aanvallende middenvelder Lorenzo Pellegrini zorgt nog voor infiltraties naar de zone van de waarheid, terwijl hij liever kansen aanbrengt (11 assists) dan afmaakt (3 goals). Met Diego Perotti en Henrich Mchitarjan heeft Fonseca ook nog twee ervaren, dribbelvaardige alternatieven achter de hand. Het is zeker niet de enige reden, maar sinds het uitvallen van Zaniolo won Roma nog maar twee van zijn zeven wedstrijden en staat het al op zes punten van dat fel begeerde Champions League ticket.
Hoe dan ook zal Thorup een oplossing moeten vinden voor de offensieve strategie van de Romeinen, want de ‘Gentse ruit’ laat veel ruimte op de flanken, waar Aleksandar Kolarov en Ünder gebruik van kunnen maken. De Gentse backs sluiten in eerste instantie het centrum af, waardoor Vadis Odjidja, Sven Kums of een meer aanvallend ingestelde speler extra verdedigend werk moet opknappen om de vleugel af te dekken. Roma switcht vaak met succes van flank om het numeriek overwicht daar uit te buiten en de bal voor doel te brengen. Precies daar ligt de zwakke plek van dit KAA Gent, met al 12 tegendoelpunten na een flankvoorzet.
Hoge druk onder druk
Naast zijn rigoureuze filosofie qua opbouw, heeft Paulo Fonseca ook een duidelijke visie op wat zijn ploeg moet doen als ze de bal niet hebben: hoge druk met een erg hoge verdedigende lijn. Wanneer de doelman van de tegenstander het spel op gang brengt, staan er minstens drie Romaspelers op de rand van de grote rechthoek. Maar daar blijft het niet bij. Vaak komen er nog één, twee of drie middenvelders mee druk zetten als de tegenstander beslist kort te spelen. Dat brengt veel ploegen in moeilijkheden, zeker omdat een lange bal zelden een optie is als je tegen Smalling en Gianluca Mancini moet opboksen.
Tot nu toe konden de Romeinen echter zelden rechtstreeks profiteren van hun hoge druk. Dat doet opnieuw de vraag rijzen of Fonseca wel over de juiste spelers beschikt om zijn voetbalfilosofie uit te voeren. Ervaren rot Edin Dzeko blijft een klassespeler met alweer 14 goals dit seizoen, maar hij wordt in maart wel al 34 en blijkt niet meer in staat de vijandelijke verdedigers te gaan opjagen. Ook Kluivert en de andere creatieve spelers tonen zich niet de ijverige werkpaarden in balverlies.
Het grote risico bij die hoge druk is de ruimte die er valt tussen de aanval en de verdediging. Dat probeert Fonseca op te vangen door zijn verdedigers erg kort te laten aansluiten, soms wel tot over de middenlijn. Smalling en Mancini moeten dan ook nog eens doordekken als hun tegenstander de bal in de voet komt vragen. Gevolg: de deur staat achteraan vaak volledig open. Smalling kan nog wel eens een speler terughalen op snelheid, maar op Kolarov, Mancini of Santon hoef je daarvoor niet te rekenen. Niet toevallig slikt Roma meer dan de helft van zijn velddoelpunten in de omschakeling. Net als bij de risico’s in balbezit, is het dus maar de vraag of bij deze gewaagde defensieve strategie het sop de kolen waard is.
KAA Gent bouwt onder Jess Thorup in principe zelden op van achteruit, omdat dat niet meteen het sterke punt is van Thomas Kaminski, Michael Ngadeu en Ihor Plastoen. Maar tegen Roma kan het wel interessant zijn om passeurs Kums of Vadis laag in balbezit te brengen om de ruimte achter de Romeinse verdediging uit te buiten. In de omschakeling lijkt de boodschap duidelijk: zo snel mogelijk diep. Laurent Depoitre kan dan één verdediger wegtrekken en de boulevard openleggen voor Jonathan David en co.
Chaotische Italiaanse luchtmacht
Bijna de helft van hun goals maakte AS Roma vanop stilstaande fases. Indrukwekkend. En het hadden er makkelijk meer kunnen zijn, mocht Kolarov niet tot twee keer toe gefaald hebben vanop de stip. Sindsdien trapt Perotti de strafschoppen, als hij op het veld staat, met Veretout als back-up. Kolarov maakte die penaltymissers wel goed door drie keer te scoren vanop vrijschop met zijn fijne linker. Op corners doen de Giallorossi nog straffer met al tien doelpunten. Roma beschikt daarbij grofweg over drie varianten: de bal in de eerste zone droppen en via een deviatie chaos proberen te stichten dicht bij de goal, oftewel in de tweede zone Smalling zoeken die de bal dan terug in het geharrewar voor doel kopt, of een korte corner opnieuw richting Smalling in de tweede zone. Vooral Dzeko is een meester om dan te profiteren van dergelijke situaties in de kleine rechthoek.
Zelf slikte Roma niet al te veel tegendoelpunten uit corners of vrijschoppen. Het gaf wel heel wat penalty’s weg, opnieuw doordat de verdediging vaak op apegapen lag.
Er wacht KAA Gent hoe dan ook een zware dubbele confrontatie, met een ploeg met veel meer budget en individuele kwaliteit. Toch zijn de Buffalo’s zeker niet kansloos tegen dit AS Roma. De voorbije weken vertoonde het systeem van Paulo Fonseca heel wat barsten, in die mate zelfs dat hij tegen Atalanta Bergamo zijn principes een beetje losliet. Geen hoge druk, niet meer altijd kort opbouwen, enkel nog de hoge verdedigende lijn. Een coach die in deze fase van het seizoen loslaat, neemt grote risico’s. Ofwel wordt hij de ultieme pragmaticus, ofwel volgt snel het ontslag. De zwakke prestatie tegen Atalanta doet vooral het laatste vermoeden. Dat zullen Thorup en zijn staf zeker ook gezien hebben. Maar geen enkele trainer heeft ooit een wedstrijd verloren aan zijn tactisch bord. Het zijn de spelers die het plannetje van de Deen op het veld moeten uitvoeren om KAA Gent van het Romeins trauma af te helpen en nieuwe Europese glorie te bezorgen.
18 Kruisbandblessures in 5 seizoenen
Zit er misschien iets in het water van de Tiber? Nicolò Zaniolo is na een tackle van Matthijs de Ligt al de 18e speler bij Roma in vijf jaar tijd die uitvalt met een kruisbandblessure. Onder meer Alessandro Florenzi (2x), Kevin Strootman (2x), Rick Karsdorp, Davide Zappacosta en Lorenzo Pellegrini haddden te maken met een identieke kwetsuur. Kan dat nog toeval zijn?
‘Elk geval heeft zijn eigen ontstaansgeschiedenis’, aldus Peter Catteeuw, fysiektrainer bij Antwerp. ‘Dat kan van alles zijn: brute pech in een contact, een fysiek onevenwicht bij de speler zelf, verminderde coördinatie door vermoeidheid, over- of ondertraining, de ondergrond of zelfs de studs van de schoenen die ervoor zorgen dat de voet blijft vastzitten terwijl de speler wegdraait.’ Aangezien Roma al meerdere trainers versleet en enkele keren grote kuis hield in de medische staf, lijkt het moeilijk om het fenomeen tot een menselijke fout te herleiden. ‘Maar enkel de staf kan de echte reden achterhalen, want ze kennen de spelers zowel fysiek als mentaal het best. Voor alle buitenstaanders, hoe groot hun expertise ook, blijft het giswerk. Je kan wel altijd preventieoefeningen doen om spieren en pezen te versterken, maar blessures volledig voorkomen is niet mogelijk.’
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
