‘Samen kampioen’ luidt tegenwoordig de slogan bij een weer zelfbewust Lierse SK. En straks Europa in, of wat had u gedacht? De ambities van Maged Samy, de nieuwe Egyptische eigenaar, zijn grenzeloos.
Samengevat is dit twaalf maanden geleden de toestand van K. Lierse SK: comateus. De landskampioen van 1997 is net gedegradeerd naar de tweede klasse en kreunt onder een schuld van zes miljoen euro. Spelers hebben geld te goed, bondsschulden staan open en de licentiecommissie legt de club een transferverbod op. Bovendien veroordeelt de KBVB Lierse tot een extra degradatie naar de derde klasse voor zijn aandeel in het gokschandaal rond Zheyun Ye. Zover komt het niet: door in beroep te gaan (en later gelijk te halen) krijgt het toch een startbewijs voor de tweede klasse. Met een veredelde juniorenploeg verzeilt trainer Herman Helleputte meteen in de onderste regionen van de rangschikking.
Aan de onzekerheid over het voortbestaan van de club komt pas een einde midden november 2007. Na maandenlange onderhandelingen kan voorzitter Leo Theyskens eindelijk de Egyptenaar Maged Samy voorstellen als de redder van de geel-zwarte traditieclub. Samy doet meer dan gewoon investeren: hij koopt Lierse op en brengt het onder in de investeringspoot van zijn holding Wadi Degla Enterprise.
“De club is opgegaan in nieuwe aandeelhouders die niet Belgisch zijn”, zegt Theyskens. “Voor de KBVB echter blijven we een vzw die verder ongewijzigd is. De raad van bestuur neemt de beslissingen. Daarin zitten Neel De Ceulaer en ikzelf namens Lierse, en drie Egyptenaren: Maged Samy, zijn broer Adel en nog een vertrouwenspersoon. De facto beslissen we met z’n drieën: Neel, Maged en ik. De eigenheid van Lierse is nog nooit zo groot geweest.”
Theyskens zegt nog ijzers in het vuur te hebben gehad. Hij sprak met Italianen, met een groep uit het Midden-Oosten en met de Nederlandse zakenman Leo Arns, een klant in de skyboxen van PSV. Via een gemeenschappelijke vriend betrekt Arns een andere Eindhovenaar bij de Lierse reddingsoperatie: Jan Gisbers, voormalig ploegleider van de wielerformatie PDM. Arns verdwijnt snel van het toneel, maar Gisbers heeft ondertussen Mohamed Hassan ingelicht, een ingeweken Egyptenaar met een restaurant in Eindhoven. Beide mannen kennen elkaar door het voetbaltoernooi dat Mohamed elk jaar mee organiseert in de stad. “Door Jan kwam ik in contact met Leo”, vertelt de ex-voetballer. “Ik hoorde dat hij een overnemer zocht. Ik ben profvoetballer geweest in Egypte, dus ik heb daar goede contacten. Zo kwam ik Maged op het spoor. Hij wilde graag naar Nederland en België komen.”
Het eerste contact tussen Theyskens en Samy is telefonisch. Het klikt en Mohamed begeleidt een Belgische delegatie, inclusief Gisbers, naar Caïro. Ondertussen speelt Donato Lallo met de Lierse U19 op het toernooi in Eindhoven. Theyskens is onder de indruk. “Maged had het over een project van tien jaar, vertrekkend vanuit de basis bij de jeugd en met een sterke lokale verankering. ‘Ik ben een snelle beslisser’, zei hij ook.”
Na een maand of vier is de deal rond. Tegen de verwachtingen in neemt Gisbers, die volgens Theyskens royaal voor zijn consultancy werd vergoed, geen functie op in het nieuwe Lierse. “Aanvankelijk was dat het plan,” bevestigt de wielerman, die onlangs met Mohamed een bedrijfje opzette voor voetbalzaken met het Midden-Oosten, “maar dat heb ik gecanceld omdat ik bezig was met een wielerploeg.”
Koptische christen
Maged Samy (40) heeft weinig voetbalverleden. In zijn jeugd was hij naar eigen zeggen een doelman, maar de school ging voor. Hij volgde middelbaar onderwijs in het Engels en behaalde aan de universiteit van Caïro een diploma van ingenieur in de telecommunicatie. Een hoogopgeleide man dus.
Gezien zijn afkomst is dat niet verwonderlijk. Samy is een Koptische christen, wat zoveel betekent als een ‘christen uit Egypte’. ‘Koptisch’ is een Arabische verbastering van het Griekse ‘Aigyptios’, ‘Egyptisch’ dus. Oorspronkelijk duidde het de autochtonen van Egypte aan, maar mettertijd is het naar een louter religieuze betekenis geëvolueerd. Als taal wordt het Koptisch alleen nog in de liturgie van de Koptisch-orthodoxe kerk gesproken.
Hooguit vijf procent van de Egyptenaren is christen. Het is de grootste religieuze minderheidsgroep in het Midden-Oosten, maar relatief gesproken neemt hun aantal af. Hoewel Kopten meestal hoger opgeleid zijn dan moslims, hebben ze nogal met maatschappelijke restricties te maken. Weinig Kopten bekleden hogere functies. Een bekende uitzondering is Boutros Boutros Gali, de voormalige VN-secretaris.
Dat de christenen in Egypte het door het moslimfundamentalisme niet gemakkelijk hebben, kan een reden zijn waarom ze daar de wijk nemen. Samy, die gescheiden is en drie zonen heeft, lijkt in ieder geval niet van plan België snel te verlaten. Dat hij hier naar verluidt een huis kocht, is er om dat te bewijzen. Hoe vaak hij in dat eerste half jaar al van Egypte naar België pendelde, kunnen ze in Lier al niet meer bijhouden. Zo kort zit hij op zijn Belgische investering.
Het ondernemen zit Samy in het bloed. De eerste steen voor zijn zakenimperium legt hij in 1994, wanneer hij een telecommunicatiebedrijf opstart. In 2002 richt hij Wadi Degla Investment op, naar eigen zeggen als gevolg van een muntcrisis in Egypte die hem tot diversificatie noopt. Hij zoekt uitbreiding van zijn telecomactiviteiten buiten Egypte en investeert daarnaast onder meer in vastgoed, marmer, cement, oliewinning, pijpleidingen, toerisme en sport.
In 2004 ziet Wadi Degla Sporting Club het licht, zijn eerste omnisportclub. Twee jaar later tekent hij een contract met de Académie JMG van Jean-Marc Guillou en hij richt zijn eigen voetbalclub op. Als technisch directeur trekt hij Ali Abugreisha aan, voormalig Egyptisch international en Afrikaans speler van het jaar in 1971. Lierse is zijn derde voetbalproject.
Lierse als vitrine
Samy maakt van meet af geen geheim van zijn intenties: hij wil spelers opleiden en ze daarna verkopen. De constructie die hij daarvoor heeft opgezet, vergelijkt hij met een piramide. Aan de basis wordt het zorgvuldig geselecteerde talent opgeleid in academies. Acht à tien per jaargang en per academie (hij heeft er vijf, waarvan één in september in België van start gaat). Jaarlijks rollen zo 40 ‘afgestudeerden’ van de band. Wadi Degla Football Club, nu nog een derdeklasser, maar volgens Samy ten laatste over twee jaar een topclub in Egypte, wordt dan hun eerste tussenstation. De besten mogen na de opleiding direct naar de top van de piramide. Dat is Lierse.
Samy: “Lierse is de showcase, de vitrine van ons systeem. Spelers van al mijn academies zullen de kans hebben om voor Lierse te spelen en vandaar te verhuizen naar clubs in Europese topcompetities.”
Met het geld van die transfers denkt Samy het systeem draaiende te houden en de omzet van zijn voetbalbedrijf steeds verder op te drijven. Essentieel is dat hij het hele productieproces zelf onder controle houdt. Geen bemoeienis van makelaars dus, aan wie te veel poen blijft kleven, wat dan weer de spelerslonen de hoogte injaagt.
“Enkele uitzonderingen in de Europese topcompetities daargelaten worstelt bijna elke club met financiële problemen”, zegt Samy. “Volgens experts is dat een rechtstreeks gevolg van de stijging van de spelerslonen. Met WDFC introduceren wij een uniek model dat ons zal toelaten om als een van de weinige clubs winst uit te keren aan de aandeelhouders. Lierse zal elk jaar de keuze hebben uit 40 buitengewoon getalenteerde spelers. Met de kwaliteiten die ze daar zullen laten zien, moeten ze in staat zijn in grotere Europese competities aan de slag te gaan. Door de verkoop van die spelers zal Lierse winstgevend worden.”
Vanuit economisch standpunt is Samy’s keuze voor België lumineus. Het minimumloon voor voetballers van buiten de Europese Unie is hier van het laagste in Europa, en dankzij Johan Vande Lanotte is België voor jonge spelers ook een belastingsparadijs. “Het is de perfecte strategie. Zoek voor je productie een club die alleen kan overleven dankzij jouw geld, en doe dat in een land waar je tegen een zo laag mogelijke kost kunt opleiden. Met andere woorden: Beveren is terug”, vat sporteconoom Trudo Dejon-ghe het samen.
Theyskens steigert bij de vergelijking: “Beveren was een ploeg met elf Ivorianen, Lierse heeft vijf, zes buitenlanders uit de academies. Binnen een jaar of zeven is het 100 procent Belgisch. Als Beveren had geluisterd naar Guillou, was er nooit een crisis gekomen. Enkelingen hebben zich op de kas gestort en Guillou bleef in de kou staan, net als de club.”
Samenwerking met Arsenal
Jean-Marc Guillou was aandeelhouder en algemeen manager van SK Beveren van 2001 tot 2006. De zieltogende club in het Waasland was het uitstalraam voor het Ivoriaanse voetbalgoud uit zijn allereerste academie in Abidjan. Onder anderen Emmanuel Eboué (Arsenal), Yaya Touré (nu Barcelona) en Marco Né (Olympiacos) maakten van de Freethiel de sprong naar grote clubs in Europa.
Inmiddels dragen zeven academies Guillou’s naam en zijn er nog twee – in België en Wit-Rusland – in opbouw. Die laatste twee komen net als die in Caïro (Egypte), Bangkok (Thailand) en Accra (Ghana) onder de controle van Wadi Degla. De overige vier bevinden zich in Madagascar, Algerije, Mali en Vietnam. In Ivoorkust is Guillou niet meer actief.
Theyskens: “Guillou werkt met een systeem van franchise. Hij levert de coaches en de knowhow, Wadi Degla zorgt voor de infrastructuur en mag in ruil daarvoor zijn naam exploiteren. Met de andere academies heeft Wadi Degla niets te maken. Guillou wil niet afhankelijk zijn van één investeerder. Hij spreidt zijn risico.”
Maged Samy leerde Guillou kennen via de Arsenal Football School in Caïro, een van de voetbalscholen waarmee Arsenal probeert voet aan de grond te krijgen in het Midden-Oosten. Coach Arsène Wenger is een landgenoot en jarenlange vriend van Guillou. Arsenal investeert mee in enkele van zijn academies in ruil voor de eerste keus van het opgeleide talent. Zo ging het ook in Beveren.
Of de Premier Leagueclub opnieuw in een Belgisch verhaal stapt, is nog onduidelijk, al zou ze volgens Theyskens wel die wens te kennen hebben gegeven. “Midden juli hebben we hierover een gesprek met Adrian Ford, de commercieel directeur van Arsenal.”
Stoeipoes Betty
De Belgische academie van Wadi Degla die vanaf 1 september van start gaat, heeft eigenlijk niets met Lierse te maken. Elk jaar zullen door de scouts van Jean-Marc Guillou een tiental (Belgische, maar eventueel ook Nederlandse en Franse) talenten worden gerekruteerd. Zij krijgen zeven jaar lang gratis voetbaltraining en onderwijs. In het beste geval ziet Lierse ze ooit in zijn eerste elftal.
Twee weken geleden werd beslist dat de academie geen samenwerking met een bestaande school aangaat, maar zelf leraren in dienst zal nemen. De wervingsprocedure loopt. Examens zullen de jongens voor de middenjury afleggen. Om alles conform het Belgische schoolsysteem te laten verlopen, werd met Clifford Chance een gerenommeerd advocatenkantoor als adviseur aan de raad van bestuur toegevoegd. Louis Leyssen, een voormalige schooldirecteur, werd aangeworven als voltijds coördinator. “Het beste bewijs dat we geen fouten willen maken”, zegt Theyskens.
Voor de bouw en de exploitatie van de academie is voor de periode 2008-2016 een budget van 16 miljoen euro uitgetrokken. Waar ze komt, is nog een vraagteken. In Berlaar, is vaak gezegd, maar daarvoor moet eerst een dading worden gevonden met het aannemingsbedrijf van Bart Scheers, de echtgenoot van Betty, de zingende stoeipoes uit de eerste Big Brother. Wadi Degla deed de gemeente een financieel voorstel, maar door het juridische geschil zou die het terrein niet kunnen verkopen. Theyskens: “Wellicht moeten we op zoek naar een andere locatie. Het eerste jaar wordt hoe dan ook een overgangsjaar. We zullen ons tijdelijk behelpen met accommodatie die we huren.”
Maged Samy wilde de Berlaarse Doelvelden, een terrein van negen hectare, behalve als campus ook graag inrichten als recreatiezone. Zijn natte droom zijn multi-sportcomplexen waar het hele gezin lid kan worden en van alle faciliteiten gebruik maken. In Caïro heeft hij er zo al twee. Alles erop en eraan, erg exclusief en met een vleugje Club Med. Een brede waaier van sporten wordt er aangeboden, alles heet academy of school en draagt bij voorkeur de naam van een internationale topper, zoals tennisser Juan Carlos Ferrero. Prestige alom.
In België ziet Samy het niet minder groots. Een half jaar geleden al pakte hij uit met de Justine Henin Tennis Academy en de Swim Academy Fred Deburghgraeve. Wens of werkelijkheid? Olympisch zwemkampioen Fred Deburghgraeve moet hard lachen: “Je kunt niemand verbieden ambitieuze plannen te hebben, maar hier weet ik niks van.” Zelfde verhaal bij Justine Henin. Woordvoerder Luigi Coduti: “Deze Egyptische meneer heeft één keer contact gehad met Carlos Rodriguez. Hij heeft zijn project voorgesteld, maar tot iets concreets heeft dat niet geleid. Er is geen enkel engagement aangegaan.”
Theyskens nuanceert: “Voor het zwemmen heb ik ondertussen een plan klaar. Maged had Fred alleen een mogelijke goede partner genoemd. Wat Henin betreft: ik heb zelf twee meetings bijgewoond met mensen van haar club in Limelette. Die kwamen praten over onze plannen, tot de inkomstenverdeling toe. Maged was zes weken geleden speciaal hier om in Brussel met haar entourage te praten. Ik begrijp hun reactie niet.”
Verdoken meerwaarde
Aan bouwplannen geen gebrek. Als het van Samy afhangt, voetbalt Lierse ten laatste in 2011 in een zogenaamd state-of-the-artstadion met 40.000 zitplaatsen. Ook in Caïro moet er zo’n tempel verrijzen en allebei zullen ze worden gebouwd door de Nederlandse projectontwikkelaar Wijckerveste. Die verdiende zijn sporen onder meer met het Parkstad Limburg Stadion van Roda JC, waarvan het tevens de eigenaar is. En Samy zou Samy niet zijn als hij niet verwacht dat Lierse tegen dan landstitels wint en Champions League of UEFA Cup speelt.
“Ons huidige stadion is de verdoken meerwaarde van Lierse”, zegt Theyskens zelfverzekerd. “De projectwaarde ervan bedraagt twaalf à vijftien miljoen euro. Daartegenover stond een maximale schuld van zes miljoen. Het risico voor Samy was dus nul. De opbrengst van de verkoop zullen we integraal in een nieuw stadion steken. Daar kom je uiteraard niet mee toe, maar we hebben al partners uit de retail die bereid zijn langetermijnhuurcontracten af te sluiten die moeten toelaten het project te rentabiliseren.”
Over waar dat stadion best komt, ging communicatieman Terry Verbiest – Theyskens en Liers politicus Walter Grootaers waren belet – namens Lierse praten met Trudo Dejonghe. Die had net een studie geschreven voor Vlaams minister van Sport Bert Anciaux over de behoefte aan multifunctionele stadions in Vlaanderen. De sporteconoom pleitte in eerste instantie voor een fusie met Westerlo, dat al vijf jaar stagneert qua toeschouwersaantallen, maar Theyskens verwijst naar een onderzoek dat hij liet uitvoeren door SMB Organisation, het bureau van ex-STVV’er Geert Smets. “Daaruit blijkt dat fusies en opslorpingen uit den boze zijn voor de supporters”, zegt hij.
En dus staan zijn zinnen nu op een nieuwbouw in Grobbendonk, ergens aan de autosnelwegen E313 en E34. “Een stadion daar zou een meerwaarde betekenen voor Lierse,” aldus Dejonghe, “aangezien de tijdsafstanden naar de bestaande stadions in de Noorderkempen zeer groot zijn.” Of er 40.000 bezoekers in de nieuwe arena moeten kunnen, durft de econoom dan weer te betwijfelen. “We zitten in de studiefase”, zegt Theyskens. “Bedoeling is een stadion dat modulair van 20 naar 30.000 zitplaatsen kan evolueren. Maged sprak van 40.000 in functie van een grote club met Kempense satellieten. En omdat dit zou kunnen passen in een WK-scenario. We hebben daarover een gesprek gehad met Alain Courtois.”
“Midden 2009 moeten we zekerheid hebben over de locatie”, besluit Theyskens, die iets minder voortvarend is in zijn timing dan Samy. “Ten laatste over zeven jaar willen we verhuizen. Die periode moeten we overbruggen in het huidige stadion. De nieuwe investeringen die we daar gaan doen, worden in ieder geval gebudgetteerd en afgeschreven op zeven jaar.”
Onlangs maakte Lierse bekend dat de verbouwingen aan het Lisp worden uitgesteld tot na het nieuwe seizoen. Een kwestie van bouwvergunningen, wordt gezegd. S
Volgende week: Vincent Dufour, ex-trainer van Beveren en de rechterhand van Jean-Marc Guillou, over de unieke filosofie achter de Belgische JMG Academie.
door jan hauspie
