Ondanks enig opdoemend optimisme ligt de weg naar het WK voor de Rode Duivels vol grillige en glibberige obstakels. Midden de jetset van het internationale topvoetbal dacht Aimé Anthuenis in Frankfurt echter vooral aan de uitbouw van zijn ploeg.
Met een haast aandoenlijke zin voor organisatie werd het WK afgelopen vrijdag in Frankfurt definitief op gang gefloten. Niemand had zich kosten en moeite bespaard in dit financiële epicentrum van Duitsland : bloedmooie hostessen, een door overvloedig glas gedomineerde Messe als pronkerig decor, een minutieus afgewerkt programma, vriendelijkheid en behulpzaamheid alom, Duitsland beschouwt het WK als een nationaal prestigeobject en wil zich als dusdanig ook profileren en presenteren.
Maar achter de glinsterende façade sudderen de nodige problemen. De Duitse economie zit klem en dat dreigt ook voor het WK zijn sporen na te laten. Anderhalf jaar geleden deed de Duitse bondskanselier, Gerhard Schröder, een pathetische oproep naar het bedrijfsleven om via dit toernooi het aanzien van Duitsland op te vijzelen en het WK als breekijzer te gebruiken voor een economische wederopstanding. Voor een stormloop van kandidaten zorgde dat echter niet. Zes nationale hoofdsponsors moeten instaan voor telkens 12,9 miljoen euro, maar voorlopig zijn er slechts vier contractueel vastgelegd en dreigen alweer twee van hen af te haken. De aangeboden pakketten worden te weinig attractief bevonden en bovendien garandeert de Fifa haar vijftien eigen commerciële partners absolute exclusiviteit in hun branche. Dat zorgt ervoor dat de deur voor de Duitse auto-industrie wordt dichtgeklapt. Concerns als Volkswagen en Mercedes wilden best in het WK investeren, maar moesten van dat voornemen afzien omdat de Koreaanse autoconstructeur Hyundai als autosponsor de internationale Fifa-rechten bezit. Op geregelde tijdstippen daalde het Duitse voetbalicoon Franz Beckenbauer vanuit zijn op een berg gelegen huis in het Oostenrijkse Kitzbühel neer om in toespraken het zakelijk enthousiasme aan te wakkeren, maar ook dat leverde niet de verwachte respons op.
De organisatoren, die een gebrek aan marketingcompetentie wordt aangewreven, hebben nochtans dringend behoefte aan een financiële injectie. Het WK zal 450 miljoen euro kosten, dat is aanzienlijk meer dan de 250 miljoen die aanvankelijk was gebudgetteerd. Naast de 170 miljoen euro die de Fifa in tranches stort, moet dat geld uit sponsoring komen en uit de inkomsten van de 3,2 miljoen tickets. Maar op de 200 miljoen euro die daarvoor is geraamd, kan voorlopig niet worden gerekend. De kaartenverkoop begint ten vroegste eind volgend jaar, zodat het organisatiecomité een zwaar overbruggingskrediet moest aangaan bij de Duitse Voetbalbond.
Het belette Franz Beckenbauer niet om met Fifa-baas Sepp Blatter een opmerkelijke strijd te voeren en de prijzen voor de tickets democratisch te houden. De goedkoopste kaarten zijn voor 35 euro te krijgen, de helft van het bedrag dat Blatter suggereerde. Dat Beckenbauer zich bij de Fifa doorzette, werd op applaus onthaald in een land dat voetbal als volkssport cultiveert en voor wie het begrip staanplaatsen een mythische betekenis heeft. Ook in de toekomst dreigen de vonken tussen Beckenbauer en Blatter nog geregeld op te spatten. Net voor de aftrap van het WK 2006 bijvoorbeeld als de voorzitter van de Fifa moet worden herkozen en Beckenbauer, die in Duitsland zijn keizerlijke status nooit is kwijtgeraakt, zich eventueel kandidaat wil stellen.
Maar niets van dat gebekvecht viel er vorige week zaterdag te aanschouwen toen er tijdens een irritant lange ceremonie voor het WK werd geloot. In de hem eigen stijl daalde Sepp Blatter als een soort Verlosser de trap van de Frankfurter Festhalle af en plaatste het voetbal nog maar eens op het altaar van de vrede. De aanwezigheid van de voormalige aartsbisschop van Zuid-Afrika, Desmond Tutu, moest dit mede accentueren, al had dit bezoek van de vroegere laureaat van de Nobelprijs voor de Vrede een andere reden : hij ondersteunde zo openlijk de kandidatuur van zijn land voor het WK in 2010 “omdat”, zo zei hij lachend, “ze bij de Zuid-Afrikaanse voetbalbond denken dat ik een directe verbinding heb met God.” Heel even kroop Tutu ook in de huid van onvervalste charmeur toen hij de vrouwelijke burgemeester van Frankfurt, Petra Roth, een armband als geschenk gaf en op haar opmerking dat dit niet nodig was, antwoordde : “Ik zocht alleen naar een manier om u te mogen omhelzen.” Serieuzer klonk Tutu toen hij de overtuiging uitsprak dat een WK in Zuid-Afrika een belangrijke bijdrage zal leveren tot de consolidering van de democratie in zijn land en zei dat voetbal de zwarten had geholpen om de Apartheid te overleven.
Sepp Blatter aanhoorde het spinnend van tevredenheid, zeker toen ook andere gezagsdragers naar hartelijke woorden zochten. Gerhard Mayer-Vorfelder bijvoorbeeld, de voorzitter van de Duitse Voetbalbond, die de wereld inviteerde om binnen twee en een half jaar in het herenigde Duitsland een “schitterende en tolerante bevolking” te leren kennen. Duitsland zal de kans niet laten liggen om zichzelf in de etalage te plaatsen. Tot vervelens toe werd het amicale karakter van het evenement onderstreept en de slogan van het WK ontvouwd : Die Welt zu Gast bei Freunden, klonk het wel twintig keer. Met deze kreet zullen we nog vaak om de oren worden geslagen.
De Belgische delegatie aanschouwde het allemaal met gemengde gevoelens en kon in de lange aanloop naar de samenstelling van de Europese groepen haar geografische kennis (waar liggen de Caicoseilanden ?) testen. Tot Michael Schumacher samen met de onvermijdelijke en steeds meer sterallures krijgende scheidsrechter Pierluigi Collina en de Duitse rockpoëet Herbert Grönemeyer alsnog in de verschillende urnes mocht grabbelen. Het resultaat viel voor België niet echt tegen. Spanje, Servië-Montenegro, Bosnië-Herzegovina, Litouwen en San Marino zijn de tegenstanders en daar kon iedereen mee leven. Aimé Anthuenis weigerde in een opflakkerende bui van zelfvertrouwen over de tweede plaats te spreken, debiteerde dat het de ambitie moest zijn om in deze poule als eerste te eindigen en vroeg zich af of de wedstrijden tegen de minder aantrekkelijke tegenstanders wel in Brussel moesten worden gespeeld. Jan Peeters, de zoals altijd van tevredenheid glimmende bondsvoorzitter, verheugde zich op de recette van de match tegen Spanje en herhaalde nog maar een keer dat België er absoluut bij moet zijn in Duitsland.
Het optimisme spatte op in de Frankfurter Festhalle, de barrages lijken het absolute minimum, maar op de weg naar het EK liggen nog tal van gladde hindernissen. De kracht van Spanje is bekend, al blijft het moeilijk om uit de verzameling in hun club fonkelende sterren een in dezelfde richting denkende nationale ploeg te kneden. Servië-Montenegro heeft een jong en door veel technisch vermogen gekenmerkt team, al blijft de ploeg een bleek afgietsel van het voormalige Joegoslavië. Bosnië mag niet onderschat worden en strandde in de aanloop naar het EK slechts op twee punten van het rechtstreeks geplaatste Denemarken, Litouwen mag evenals San Marino geen enkel probleem opleveren.
Terecht onderstreepte Aimé Anthuenis in Frankfurt voor de komende maanden het belang van een gedegen scouting. Maar meer nog dan de nakende opdrachten gaan zijn gedachten naar de verdere uitbouw van de ploeg. “De grondsteen is gelegd, het geraamte staat er, deze ploeg kan alleen maar sterker worden”, zei hij. Essentieel daarvoor is het organiseren van een groot aantal oefenwedstrijden. Anthuenis : “Als alles meezit, zullen we nog zeven wedstrijden spelen voor we aan de WK-kwalificatie beginnen.” Dat is een ongekende luxe voor de Rode Duivels. Naast de drie interlands tegen Frankrijk (18 februari), in Duitsland (28 maart) en Nederland (29 mei) werkt België op 28 april nog een thuiswedstrijd af. “Tegen een sterke tegenstander”, beklemtoont Anthuenis, die zegt niet bang te zijn om op zijn bek te vallen. “Eerst hadden we aan Tsjechië gedacht, maar dat is niet haalbaar. Meteen na het seizoen, dat op vijftien mei eindigt, staat er misschien een trip naar Amerika geprogrammeerd, die kadert in een vroegere afspraak, al moeten we dan eventueel wel de internationals van de bekerfinalisten missen. Aan de wedstrijd in de Verenigde Staten zouden we ook een match in Mexico koppelen. Dat zou eigenlijk de voorbereiding kunnen zijn voor de wedstrijd in Nederland. En in augustus spelen we dan thuis nog een vriendschappelijke match, de generale repetitie voor de eerste wedstrijd om de WK-kwalificatie.”
Zo wil de bondscoach gewapend zijn om de route naar Duitsland in te slaan. In de hoop dat er bij de samenstelling van de kalender, op 20 januari in Belgrado, wat meer weerwerk wordt geboden dan bij het invullen van het schema voor het EK in Portugal. Ook al probeert iedereen hard zijn best te doen om die ongelukkige opeenvolging van wedstrijden te minimaliseren. Fouten worden nu eenmaal niet graag toegegeven. En hoe groot de leemte is met het echte professionalisme werd ook in Frankfurt weer eens duidelijk. De Engelse bondscoach Sven-Göran Eriksson was omringd door twee perschefs toen hij zich na de loting, met zeventig journalisten en vijf cameraploegen in zijn spoor, naar de officiële persconferentie begaf. Anthuenis klaarde alles in zijn eentje. Hij waakte er zelfs over dat alle journalisten aan de beurt kwamen. Zonder dat iemand het moest wagen een ander voor te steken. Een Oost-Europese journalist die dat probeerde, werd door Anthuenis op de vingers getikt. Streng maar rechtvaardig.
De loting in Frankfurt maakte duidelijk dat er niet voor organisatorische mankementen gevreesd moet worden in Duitsland. Ook Sepp Blatter erkende dat de Duitsers iedereen een stap voor zijn en op alle vragen een pasklaar antwoord hebben. Er wordt niet veel tijd verloren. Toen er voor de twaalf steden een wedstrijdschema moest worden opgesteld, duurde dat niet eens twee uur. Dat moet de eendracht symboliseren. Duitsland is op velerlei domeinen klaar voor het WK. Maar het is nog 912 dagen wachten vooraleer op 9 juni 2006 de openingswedstrijd in München gespeeld wordt. En voor Duitsland alle gasten met een triomfantelijke kreet begroet : Die Welt zu Gast bei Freunden.
Om dat kracht bij te zetten sprak Sepp Blatter vrijdagavond laat : “We hebben ons hier in Frankfurt echt onder vrienden gevoeld, alsof we thuis waren. Het was formidabel.” Eerder verbroederde hij op het podium met alle andere in Frankfurt aanwezige coryfeeën. Met Franz Beckenbauer bijvoorbeeld, maar ook met Pelé, die tijdens zijn verschijning zo’n stormachtige ovatie kreeg van de 3500 aanwezigen dat hij voor zichzelf begon te applaudisseren. Het belette Pelé, in normale omstandigheden de kampioen van de vlakke uitspraken, niet een steek te geven aan de Fifa. Hij begreep niet dat Brazilië als titelverdediger kwalificatiewedstrijden moest spelen en snapt nog minder waarom binnen de wereldvoetbalbond steeds meer politieke beslissingen worden genomen. Sepp Blatter slikte het snel weg. De avond was te feestelijk om daarover een polemiek te beginnen.
door Jacques Sys
Voor de WK-kwalificatie begint, spelen de Rode Duivels nog zeven wedstrijden.
Franz Beckenbauer en Sepp Blatter zullen nog vaker in de clinch gaan.
