Het mysterie rond René Weiler is nog steeds niet helemaal opgehelderd. Wie is hij? Waar staat zijn voetbal voor? En is de aanpak waarmee hij bij Aarau en Nürnberg succesvol was zomaar te kopiëren bij Anderlecht?
Flashback naar 26 februari 2016. De imposante Nordkurve van FC Nürnberg staat in brand – figuurlijk dan – na de zege in de Frankenderby tegen Greuther Fürth. Voor FCN is het pas de eerste zege in bijna acht jaar tegen de erfvijand uit het naburige Fürth. De rivaliteit is al aan de gang sinds begin jaren twintig van de vorige eeuw toen de twee clubs het Duitse voetbal domineerden. 261 keer speelden ze tegen elkaar, maar de haat en nijd is er niet minder om geworden. Een anekdote geeft de wedijver perfect weer. In 1921 reisde de nationale ploeg van Duitsland af naar Amsterdam voor een interland tegen Nederland met uitsluitend spelers van Nürnberg en Greuther Fürth. De spelers van Nürnberg zaten netjes vooraan in de trein, die van Greuther Fürth helemaal achteraan en de bondscoach nam plaats pal in het midden van het konvooi.
Het kot stond dus op stelten toen René Weiler zijn krachttoer uithaalde. Een half dozijn trainers voor hem had zijn tanden stukgebeten op de derby. Tweeënhalve maand na zijn prestatie parkeerde de Zwitser Nürnberg zelfs op een onverhoopte derde plaats. Onverhoopt omdat Nürnberg maar een middelmatige ploeg was die niet hoger werd ingeschat dan een tiende plaats. Het dubbele degradatie-promotieduel met Eintracht Frankfurt voor het resterende plaatsje in de Bundesliga was er te veel aan voor Weiler. Maar niemand die hem dat kwalijk nam.
Vandaag staat de Beierse grootheid onderaan in de 2. Bundesliga, nog onder onbeduidende clubs als Würzburger Kickers, Erzgebirge Aue en SV Sandhausen. Een regelrecht affront voor de negenvoudige Duitse landskampioen en vooral het bewijs dat Weiler vorig seizoen een mirakel heeft verricht. Na anderhalf seizoen was Nürnberg, met zijn half miljoen inwoners de veertiende stad in Duitsland, te klein geworden voor Weiler. Maar hij heeft er wel zijn spoor nagelaten. Zoals hij eerder al bij Schaffhausen en Aarau zijn stempel had gedrukt.
UITGLIJDER
Voor Weiler is the sky the limit. Wanneer zijn ambities niet meer parallel lopen met die van zijn werkgever stopt het voor hem. Zoals in de lente van 2014 toen hij het bij Aarau benauwd kreeg. Hij had de club uit het kanton Aargau in drie jaar uit het degradatiemoeras van tweede klasse getrokken en naar eerste klasse geloodst. Maar het conservatieve bestuur stond zijn groeiende ambities in de weg. Ondanks een nog lopend contract stapte Weiler na 3,5 seizoenen zelf op. Stiekem hoopte hij bij topclub Basel aan de slag te kunnen gaan, maar meer dan losse flodders werden er niet afgevuurd vanuit de derde grootste stad in Zwitserland. Pas in november vond hij opnieuw werk bij Nürnberg.
Na anderhalf jaar in Beieren ontvouwde zich eenzelfde scenario als bij Aarau: hij had het gevoel dat Nürnberg tegen zijn limieten aan botste en hij zocht een vluchtroute om zijn aspiraties te kunnen waarmaken. Weiler praatte met Augsburg en Ingolstadt, maar zijn slip of the tongue in de zaak Marco Russ deed de balans in het voordeel van andere kandidaten overhellen. Wat was er precies gebeurd? Eintracht Frankfurt maakte de dag van de heenwedstrijd in de barrages tegen Nürnberg bekend dat er bij aanvoerder Marco Russ een kwaadaardige tumor was gevonden. Weiler liet tijdens een persconferentie weten dat de timing van de communicatie hoogst ongelukkig was omdat het niets met voetbal te maken had. Dat werd hem niet in dank afgenomen in Duitsland. De media schreven toen dat Weiler out of control was.
Hans Böller van de Nürnberger Nachrichten is van mening dat er toen iets gebroken is tussen Weiler en de pers. ‘Wat Weiler toen gezegd heeft, was niet slim. Zijn emoties hebben toen de bovenhand genomen. Achteraf had hij natuurlijk spijt van zijn uitspraken. Hij had niets tegen Marco Russ en heeft hem nooit willen kwetsen. Hij heeft een paar keer gebeld met Russ. Dat was op zich al on-Weilers.’
Sinds dat incident is Weiler een koele minnaar van de pers. Hij hekelt het kopieergedrag van de journalisten. Schrijft een krant dat hij met zeven middenvelders heeft gespeeld, dan staat het de volgende dag gegarandeerd in een concurrerende krant zonder de feiten te dubbelchecken. Dat beeld heeft hij althans van de gemiddelde journalist. Böller leerde ook de innemende kant van Weiler kennen. ‘Zijn persconferenties waren saai – je kon zo voorspellen wat hij ging vertellen – maar buiten het voetbal was hij best een aangename gesprekspartner. Na zijn uitglijder over Marco Russ kreeg ik plots telefoon van Weiler. Of ik geen biertje met hem wilde gaan drinken. Het werden er uiteindelijk twee. (lacht) We hebben toen een openhartig gesprek gevoerd over zijn leven en wat voor hem écht belangrijk is. En weet je wat? Voetbal staat niet bovenaan. Hij is geen fanatiekeling. Weiler is de veertig maar net voorbij, maar hij zou nu al een leven zonder voetbal kunnen overwegen. Hij zei letterlijk: ik zou iets anders kunnen gaan doen. De voetbalbusiness is hem te rumoerig en te crazy.’
OVERGANGSVOETBAL
Van Weiler wordt gezegd dat hij met zijn buikgevoel en op adrenaline coacht. Hij wordt beschreven als een emotionele trainer die aan de zijlijn al zijn zintuigen in overdrive jaagt. Een kloon van Jürgen Klopp. Een Zwitserse journalist die liever anoniem blijft, noemt hem een game changer. ‘Zijn coaching is uitstekend. Bij Aarau heeft hij ontelbare keren een wedstrijd doen kantelen met een slimme ingreep. In de afgebakende zone voor de dug-out kan hij zich wel als een straatvechter gedragen. Laten we zeggen dat hij niet snel onder de indruk is van zijn collega’s. En hij probeert de vierde ref aan zijn kant te krijgen door met hem te praten.’
Offensief voetbal is het stokpaardje van Weiler. De manier waarop is minder belangrijk. Bij Aarau en Nürnberg, zijn twee laatste teams, liet hij het soort voetbal zien dat lichtjaren verwijderd is van het hoogwaardige spel waar Anderlecht op termijn opnieuw naartoe wil. Om het simplistisch voor te stellen: het voetbal van Weiler draait om verticaliteit, veel gebeuk, en een hoge pressing. Daarom passen types als AlexandruChipciu en Lukasz Teodorczyk perfect in het systeem. ‘Weiler wil vooral tactisch gedisciplineerde spelers met veel fightingspirit’, vertelt Nürnbergwatcher Böller. ‘Nog een kenmerk van Weiler: een bikkelharde verdediging, hij vraagt zijn spelers niet stelselmatig uit te verdedigen over de grond. Bij Nürnberg pompten de verdedigers de ballen naar de spits en die kopte alles door.’
Weiler is duidelijk geen fashionista, hij volgt de nieuwe trends niet. En hij is al zeker geen aanhanger van het guardiolaanse voetbal. Zijn teams halen zelden hoge percentages balbezit. ‘Het interesseert Weiler niet om constant de bal te hebben’, merkt ook voetbalanalist Alex Teklak op. ‘Hij speelt overgangsvoetbal. Un jeu de transition. Neem nu die 4-4-2 die ze na rust hebben gespeeld tegen Genk. In dat systeem koppel je Teodorczyk aan Hamdi Harbaoui, twee aanvallers met hetzelfde profiel. Je brengt de verdedigers daardoor in de verleiding om lange ballen te trappen naar de twee torens en dat resulteert automatisch in meer duels. Dat leidt tot een kettingreactie: Stanciu moet heel laag het spel gaan verdelen om niet te lang gespeend te blijven van ballen. Eigenlijk vraag je dan aan Stanciu om het spel een impuls te geven van achter de middellijn én ook beslissend te zijn rond de rechthoek. Zelfs voor Stanciu is dat onmogelijk. ‘
Over de tactische intelligentie van Weiler zijn de meningen verdeeld. Een speler van Nürnberg die vorig seizoen met de 43-jarige Zwitser werkte, loopt niet al te hoog op met de tactische skills van Weiler. ‘Het kwam erop neer dat we zo veel mogelijk diep moesten lopen en een spurtje moesten trekken om druk te zetten op de speler in balbezit.’
Het ontbreekt Anderlecht op dit moment ook aan een duidelijk strijdplan. Soms oogt het spel zelfs rommelig. Tegen ploegen van het kaliber Charleroi, Qäbälä en Slavia Praag kan het gebrek aan een keurig draaiboek makkelijk opgevangen worden door het verzamelde offensieve talent. Geef die mannen de bal en ze boksen wel iets in elkaar. Zoiets. Maar Anderlecht werd niet toevallig twee keer een uur van de mat gespeeld tegen Genk en Gent, ploegen die georganiseerd kunnen voetballen en een beroep doen op ingenieuze spelpatronen. Tijdens de rust moest Weiler telkens zijn beste loodgietersplunje aantrekken om de lekken te dichten. De lange zoektocht naar evenwicht in het elftal is een steeds weerkerend fenomeen op Anderlecht. Teklak: ‘De verdedigers werden terecht met de vinger gewezen sinds de start van het seizoen. Ze hebben niet de kwaliteiten om het gewicht van een volledige wedstrijd te torsen. Maar ze werden ook te vaak blootgesteld aan de aanvallen van de tegenpartij.’
Zou Weiler beseffen dat zijn beste verdediger op het middenvelder rondloopt? Leander Dendoncker beheerst namelijk alle facetten van de moderne verdediger: inschuiven, een inspeelpass over veertig meter geven, de ruimte in zijn rug bespelen. Teklak geeft Weiler voorlopig het voordeel van de twijfel. ‘Ik roep verzachtende omstandigheden in voor Weiler. Toen hij aankwam was Anderlecht de grootste bouwwerf in België. Het is dus te vroeg om het spel negatief te etiketteren. Binnen een maand mogen we wel bepaalde conclusies trekken.’
KNIKKENDE KNIEËN
Voor wie er nog aan twijfelt: Weiler heeft lak aan de geplogenheden die indruisen tegen zijn voorschriften. Werd er onder John van den Brom en Besnik Hasi nog druk gemarchandeerd met de reglementen, dan is dat vandaag niet meer het geval. Weiler loopt niet hoog op met de Okaka’s en De Maio’s van deze wereld. Dat de trainer er niet voor terugdeinst om belangrijke spelers eruit te zwieren, verbaast Igor Nganga niet. Nganga speelde vijf seizoenen onder Weiler bij Schaffhausen en Aarau. De 29-jarige verdediger, momenteel uitkomend voor de Zwitserse tweedeklasser FC Wil, was zelfs twee seizoenen Weilers aanvoerder bij Aarau. ‘Bij hem speelt naam of status geen rol. Ik heb het zelf mogen ondervinden bij Aarau. Ik ben eens te laat teruggekeerd uit vakantie en ik ben daarvoor zwaar gestraft geweest. Op dat moment was ik aanvoerder van de ploeg. Om maar te zeggen dat de belangrijke spelers van de groep geen vrijgeleide krijgen in de kleedkamer. Let wel: hij wilde van ons geen robots maken. Je mocht al eens in de fout gaan. Het belangrijkste was hoe je je gedroeg nadat je op je fout werd gewezen. Maar over het algemeen is Weiler héél koppig. Als hij iets in zijn hoofd heeft, kan je hem moeilijk op andere gedachten brengen. Mission impossible.’
Zijn methodes en soms tactloze interventies werden niet door iedereen geapprecieerd in Zwitserland en Duitsland. ‘Op een groep van twintig had je er pakweg vijf die zijn aanpak op zijn minst discutabel vonden’, aldus Nganga. ‘Hij wist dat ook. Tijdens de theorie wees hij bewust een bepaalde speler aan en zei: ‘Ik weet dat jij niet akkoord gaat met mij, maar het maakt mij niets uit. We doen het op mijn manier.”
Het moment van de week waar niemand naar uitkeek, waren de videoanalyses van Weiler de dag na de wedstrijd. ‘We gingen met knikkende knieën het lokaaltje binnen’, herinnert Nganga zich. ‘Wie tijdens de match genoeg gelopen had, moest zich geen zorgen maken. In het andere geval had je een probleem met Weiler. Camera’s en een gps kan je niet bedotten.’
Zijn motivatietechnieken werkten wel inspirerend bij de spelers. Weiler wist hoe hij zijn ploeg moest prikkelen. Zijn speech wisselde elke match, naargelang de tegenstander. Tegen de topploegen schudde hij elke keer iets onverwachts uit zijn mouw. ‘Ik herinner mij een verplaatsing naar Grasshopper Zürich. De opwarming was net gedaan en hij gebaarde ons om snel naar de kleedkamer te gaan. Hij had opgevangen dat de spelers van Grasshopper een dubbele premie zouden krijgen bij winst. Hij draaide niet rond de pot: ‘Als jullie je job doen op het veld, zorg ik ervoor dat er op het einde van de maand een dubbele premie op jullie rekening staat.’
DOOR ALAIN ELIASY – FOTO’S BELGAIMAGE
‘Hij is geen fanatiekeling. Weiler zou nu al een leven zonder voetbal kunnen overwegen.’ HANS BÖLLER
‘Je mag van hem al eens in de fout gaan, maar het belangrijkste is hoe je je gedraagt nadat je op je fout werd gewezen.’ IGOR NGANGA
