Te traag voor de één, te braaf voor de ander: even leek het alsof Hans Vanaken zich niet zou doorzetten bij Club, maar dat was buiten zijn geduld gerekend. In plaats van een mislukte mannequin toont hij zich een groot ontwerper.
‘Het was een dorp waar niets gebeurde.’ Zo wordt Neerpelt omschreven door ontwerper Raf Simons, die in 1968 geboren werd in dat stukje Limburg, aanleunend bij Nederland en Duitsland. Vierentwintig jaar na de geboorte van één van Belgiës grootste creatieve modetalenten komt in datzelfde Neerpelt Hans Vanaken op de wereld en wordt Neerpelt definitief een dorp van creatieve mensen (ook schrijfster Lieve Joris komt er vandaan). Ee dorp waar men, wanneer de verveling toeslaat, verplicht wordt om dingen te verzinnen. Of dat nu met een schaar tussen de vingers of op schoenen met noppen gebeurt, doet er verder niet toe.
Als kind is Vanaken, die verder opgroeit in het nabijgelegen Lommel, fan van Zinédine Zidane, maar de uitstraling van de meest charismatische nummer 10 van het begin van dit millennium zal hij nooit hebben. ‘Als je hem op straat tegenkomt, zou je nooit denken dat je te maken hebt met een van de grootste voetbaltalenten in België’, zegt Ivan Leko over hem. Dat komt door zijn gestalte. Met zijn 1,94 meter moet hij zijn rug licht buigen om zijn gesprekspartner in de ogen te kijken, terwijl zijn armen zo lang zijn dat ze zich altijd afvragen wat ze moeten doen om hem de juiste houding te geven. Hans is als het ware de albatros uit het fameuze gedicht ‘L’Albatros’ (1861) van de Franse poëet Charles Baudelaire, die schrijft: ‘Zijn reusachtige vleugels hinderen hem bij het stappen.’ Maar van zodra de bal in zijn voeten belandt, gaat hij er in schoonheid mee aan de haal. ‘Sommige spelers maken ruzie met de bal, maar jou maakt de bal nooit het leven lastig’, zegt zijn vader Vital Vanaken, zelf voormalig profvoetballer. Zonder bal lijkt Vanaken soms op een kreupele die men zijn stok heeft afgenomen. Alsof hij genetischvoorbestemd was om te lopen met bal.
Het dagelijkse leven bij Club deelt Vanaken met Thomas Meunier.De rechtsachter, die in de voorselectie zit van de Rode Duivels, voetbalde ook met Víctor Vázquez, Maxime Lestienne en Carlos Bacca, maarMeunier moet niet lang nadenken: ‘Vijf jaar ben ik nu bij Club. In al die jaren heb ik geen betere speler gezien dan Hans.’ Terwijl José Izquierdo en Lior Refaelov de aandacht trekken van de fotografen, terwijl ze flitsen en slalommen tussen de verdedigers als mannequins die indruk maken op een podium, bereidt Hans in stilte al de volgende choreografie van de Brugse aanval voor.
CHARISMA VAN VÁZQUEZ
Wanneer Raf Simons aan de slag gaat bij modegigant Dior, is zijn opdracht niet eenvoudig. Hij, de discrete ontwerper wiens stijl men al eens omschrijft als ‘minimalistisch’, vervangt de exuberante John Galliano, die liefst opzichtige collecties showde bij de grote défilés. Galliano’s charisma dreigt zelfs het merk dat hij vertegenwoordigt te overstijgen. In Brugge heeft Vanaken zes maanden moeten samenwerken met de Galliano van Club. In die zes maanden gaan alle Brugse ballen via Vázquez, zo vanzelfsprekend dat je de vroegere spelmaker van Lokeren wel had willen vastpakken en zeggen: ‘Hé, ze hebben wél vier miljoen voor jou betaald. Je mag ook iets opeisen!’ Maar Hans zwijgt, mijdt de polemiek en zegt diplomatisch dat ‘hij de bal hoger gaat vragen en vaker aan de zestien opduikt’ dan de Spanjaard.
‘Met Víctor was het soms moeilijk samenspelen, omdat we allebei graag het spel naar ons toe trekken’, geeft Vanaken toe in Het Nieuwsblad. Dus wijkt Hans uit naar de flank, vaak op rechts. Een harnas waaruit hij zich graag losweekt zodra hij de kans krijgt om vrij te bewegen. Wanneer hij tegelijk met Vázquez de bal vraagt, krijgt hij hem nooit. Nadat hij een tijdje geprobeerd heeft ze allebei samen op te stellen, ziet trainer Michel Preud’homme in dat dat niet werkt, en opteert hij om ze afwisselend te gebruiken. ‘We hebben Hans de kans en de tijd gegeven om onze manier van voetballen te bestuderen en hij heeft dat opgepikt’, verklaart de Brugse trainer. Nauwgezet observeert Vanaken Vázquez in stilte, bestudeert de looplijnen die toch anders zijn dan in het hem vertrouwde systeem van Peter Maes bij Lokeren en keert terug in een ploeg die net afscheid neemt van Vázquez, eerst in gedachten en even later in de praktijk op weg naar Mexico. Víctor wil bij zijn vertrek nog iets zeggen over zijn opvolger: ‘Hans is klaar om mijn rol over te nemen.’
Het is een uitspraak met de waarde van een mooi kerstgeschenk. Vanaken is er zo blij mee dat hij op tweede kerstdag in het Guldensporenstadion te Kortrijk met een nochtans gehavend Club een fantastische prestatie neerzet, die resulteert in 1-4-winst. Alsof een flinke druk van zijn schouders gevallen is. Bij de presentatie van zijn eerste Diorcollectie was Raf Simons zo kalm dat bedrijfsleider Bernard Arnault er zich publiekelijk over verbaasde. In de streek van Neerpelt en Lommel wordt blijkbaar een ijzingwekkende kalmte meegegeven aan de pasgeborenen.
Voor hij de laatste keer dit seizoen Brugge bekampte gaf Genttrainer Hein Vanhaezebrouck aan waar het volgens hem de voorbije maanden misliep bij zijn ploeg: ‘Het verschil is gemaakt in de wintermaanden. Club heeft een belangrijke uitgaande transfer gedaan, die Vanaken bevrijd heeft.’
STATISTIEKEN
Eenmaal bevrijd van de schaduw van Vázquez wordt Vanaken een onbetwiste titularis. Hij heeft geleerd met Club te spelen. Het is nu aan Club om te leren met hém te spelen, en hem in de eerste plaats te laten scoren. Een wapen dat ontbrak in het arsenaal van de Spaanse spelmaker, maar een van de troeven van de Limburger. Tegen Kortrijk maakt hij met het hoofd zijn eerste goal na het vertrek van Vázquez, twee en een half jaar nadat hij zijn allereerste goal in de Jupiler Pro League maakte tegen Anderlecht, ook met het hoofd. ‘Ik scoor vooral op voorzetten vanop de flanken. Ik denk dat ik goed positie kan kiezen in de zestienmeter. Wat me het best ligt, is dicht bij de diepe spits te bewegen.’ Net op tijd begint Vanaken te scoren, een belangrijke kwaliteit, een jaar of tien nadat Luis Aragonés Xavi en Andrés Iniesta prikkelde door ze video’s van Frank Lampard en Steven Gerrard te tonen, ‘omdat een middenvelder zonder scorend vermogen een niet-complete middenvelder is.’
‘Ik mik op tien doelpunten per seizoen. Het aantal goals is iets waar men bij een nummer 10 op let’, zegt Vanaken, die de vorige twee jaar respectievelijk elf en tien goals maakte, alle competities inbegrepen, en die daar dit seizoen opnieuw aan komt. Mooie cijfers zijn het, te danken aan een goeie opstelling maar ook aan het feit dat hij erg koelbloedig blijft in en rond de zestien. Zijn eerste doelpunt van dit seizoen, tegen KV Mechelen, was een uitstekend portret van hoe Vanaken zich in de backlijn ophoudt: een ideale timing op een voorzet naar buiten, een knappe controle, doen alsof hij trapt, een sleepbeweging waarmee hij de bal met de voet meepakt om de verdediger uit te schakelen, waarna de bal tegen het net gaat.
‘Ik koppel graag het nuttige aan het schone’, legt Raf Simons uit wanneer hij het over zijn ontwerpen heeft. Net zo stoort het de Limburgse spelmaker niet dat zijn ploegmaats scoren op een actie waar zijn naam in de statistieken niet bij zal vermeld worden. ‘Ik ben niet geobsedeerd door statistieken. Als ik niet de assist geef maar toch bijdraag door een préassist of een andere beweging, ben ik even tevreden.’
TE TRAAG?
Om zelf uit te blinken moet de Limburger omringd zijn door bewegende spelers. Zo bracht de terugkeer van een goeie Ayanda Patosi bij Lokeren hem in de problemen, omdatde Zuid-Afrikaan vanzelf uitweek naar de linkerflank waar ook Vanaken spontaan de bal én ademruimte ging zoeken. Hetzelfde probleem situeert zich bij Club wanneer Hans en Felipe Gedoz op dezelfde bal mikken.
‘Voor mijn spel is het ideaal om snelle flankspelers te hebben die diep gaan’, zegt de nummer 20. Op Daknam zorgden Jordan Remacle en Nill De Pauw ervoor dat Vanaken tussen de linies ruimte vond en passes diep kon sturen.Bij Club doen Refaelov en Izquierdo hetzelfde, zelfs nog beter, terwijl de infiltraties van Ruud Vormer het door Vanaken gedroomde voetbalscenario vervolledigen. De drie bewegen uitstekend rond hem, passen zich aan zijn bewegingen aan en profiteren van zijn talent om ruimte te scheppen. Vanaken is goed in de korte combinatie, geeft een hoge of diepe bal wanneer het kan en slalomt met evenveel gemak tot aan de zestien wanneer hij de kans krijgt.
Ook Wesley Sonck geniet van de Limburger, maar plaatst toch een bedenking: ‘Mocht zijn snelheid van uitvoering hoger liggen, hij zou nog beter zijn.’ Zijn lange benen maken dat hij niet die ultieme versnelling heeft die vandaag een noodzaak is om de deuren van internationale topclubs open te zien gaan. Sommigen vreesden al dat de stap van Lokeren naar Club te groot zou zijn, en dat het daar te snel zou gaan. ‘Sommigen wijzen op mijn gebrek aan snelheid, ‘ zegt de speler zelf in La Dernière Heure, ‘maar ik moet het zonder die snelheid doen, en dat lukt me.’ Omdat de informatie-uitwisseling over de enorme afstand tussen zijn hersenen en zijn voeten vlot gebeurt, is dat geen probleem.
‘De ene modeshow is nog niet begonnen of ik zit in gedachten al bij de volgende’, beschrijft Raf Simons het moordende ritme dat zijn genie bij Dior krijgt opgelegd. Het verplicht hem steeds sneller te denken en te bedenken om aan de top te blijven. ‘Wat veranderd is, is de beschikbare tijd. Noodgedwongen heb ik geleerd alsmaar sneller te werken’, zegt de ontwerper. Vanaken moet niet sneller lopen, maar snel genoeg denken om de andere spelers op het gepaste moment aan het lopen te zetten. Zijn spelinzicht doet de rest. Met één beweging kan de Brugse spelmaker een banale pass omtoveren in een doelkans. Zijn interventies in één tijd zijn feestjurken die zijn ploegmaats dragen met het gemak van jeans en basketsloffen.
MANDEKKING
Hans Vanaken moet niet alleen sneller denken om een bal te geven, maar ook om hem te krijgen. Zijn antwoord? Voortdurend in beweging zijn. ‘Analyseer maar eens wat hij allemaal afloopt’, zegt Thomas Meunier. ‘En vooral: hoe intelligent en subtiel hij dat doet.’ Het is moeilijk om Hans in een hokje te stoppen, omdat hij alles doet om daaruit te ontsnappen.
Om specifiek op Vanaken te verdedigen offerde Michel Preud’homme vorig seizoen Timmy Simons op, die individuele dekking op Vanaken uitvoerde, ‘om tien tegen tien te kunnen spelen’. Dit seizoen probeerde Westerlo hetzelfde, met Arno Verschueren die zijn vuurdoop maakte in de Jupiler Pro League maar als waakhond geen greep kreeg op Vanaken, die die avond twee keer scoorde en een assist gaf. ‘Ik kon hem onmogelijk overal en de hele tijd volgen.’ Moeilijk, negentig minuten alleen maar achter iemand aanlopen en altijd net een fractie van een seconde te laat komen.
Bevrijd van de impact die Vázquez toch had, geniet de Limburger van een bijna totale vrijheid. ‘Bij balbezit krijg ik veel vrijheid. Ik mag bewegen tussen de linies en dat is net wat ik nodig heb.’ ‘Bij Dior, toch een huis met een rijke traditie, is mijn taak om het verschil te maken’, zegt Simons, enkele maanden voor hij het Haute Couturehuis verlaat. Sinds februari staat de handtekening van Vanaken onder het Brugse spel, met goals en assists, net in die periode waarin de blessures doorgaans V’íctor Vzquez aan de kant hielden, of hem beperkten in zijn rendement.
Ook toen Vanaken nog op de bank zat en er vragen gesteld werden bij het nut van de aankoop, voorspelde Preud’homme al: ‘Vanaken zal Club verlaten voor meer geld dan de vier miljoen die voor hem betaald is. Op termijn zal hij dit team laten voetballen zoals Vázquez dat doet.’
Voor zijn lentecollectie stuurde de recordtransfer onder meer Izquierdo een paar keer mooi weg. Dankzij zijn flair belandt de Colombiaan straks nog op de cover van Vogue. Hans zelf hoeft dat soort pareltjes niet uitbundig te vieren. Gewoon de armen omhoog steken, alsof hij zijn vleugels uitslaat. De haven van Zeebrugge ligt niet zo ver van het Jan Breydelstadion. Een mooie plek om een albatros te zien vliegen.
DOOR GUILLAUME GAUTIER FOTO’S BELGAIMAGE
‘Vijf jaar ben ik nu bij Club. In al die jaren heb ik geen betere speler gezien dan Hans.’ THOMAS MEUNIER
