Kan Poetin ook de sportwereld verdelen?
Niet alleen op economisch en militair vlak, ook in de sport probeert de Russische president Vladimir Poetin een nieuw machtsblok te creëren.
De ogen van het Internationaal Olympisch Comité (IOC) waren eind augustus gericht op Johannesburg. Daar werd de jaarlijkse top van de BRICS-landen (Brazilië, Rusland, India, China en Zuid-Afrika) gehouden. Zou er gepraat worden over de Olympische Spelen van Parijs 2024, en over de deelname van de Russische atleten? Het IOC moet nog altijd definitief beslissen of zij als ‘neutrale atleten’, onder strikte voorwaarden, zullen worden toegelaten. Het is de wens van voorzitter Thomas Bach, die elke politieke inmenging wil vermijden, maar dat is niet naar de zin van Oekraïne en veel westerse landen. De Russische president Vladimir Poetin noemde de voorwaarden ook al onaanvaardbaar.
In afwachting van die beslissing probeert hij met bondgenootschappen de Russische autonomie ook in de sport te vrijwaren. Dat bleek onder meer uit het verdrag van de BRICS-top. Daarin wordt geen melding gemaakt van de Spelen van 2024. Wel van het oprichten van een gemeenschappelijke werkgroep die het kader van sport in de BRICS-landen verder vorm moet geven. ‘We verbinden ons ertoe om de BRICS-landen te steunen zodat zij kunnen deelnemen aan internationale sportcompetities in hun eigen land. We benadrukken dat alle BRICS-landen een rijke sporttraditie hebben en gaan akkoord om die traditie te blijven promoten.’
Nieuwe Spelen
Al even opmerkelijk was de vermelding van de aanstaande BRICS Games in Zuid-Afrika, in oktober. Daar was tot voor de top nog geen sprake van. Er is ook nog geen specifieke datum vastgelegd. Dat is wel het geval voor de editie van de BRICS Games in 2024, van 12 tot 23 juni in het Russische Kazan. Niet toevallig een maand voor het begin van de Spelen van Parijs én onder het BRICS-voorzitterschap van Rusland, dat begin 2024 ingaat.
Vanaf dan zullen ook zes nieuwe leden aansluiten: Argentinië, Egypte, Ethiopië, Iran, Saoedi-Arabië en de Verenigde Arabische Emiraten. Tegen de volgende top in 2024, ook in Kazan, zal daarnaast een lijst worden opgesteld met mogelijk nieuwe leden. Zestien landen, vooral uit Centraal- en Zuid-Amerika, Afrika en Azië, hebben daarvoor al interesse getoond.
BRICS Games, SCO Games, World Friendship Games: het IOC kijkt met een bang hart toe.
De ontwikkelingen kunnen een grote impact hebben op de sportwereld. Naast de BRICS Games is Rusland ook geïnteresseerd om in 2024 de Shanghai Cooperation Organisation (SCO) Games te houden. Die organisatie bestaat uit Centraal-Aziatische landen, India, Pakistan, Rusland en China.
Op initiatief van Poetin kondigde de Russische minister van Sport, Oleg Matytsin, afgelopen mei ook de World Friendship Games aan. Die moeten plaatsvinden in Moskou en Jekaterinburg in september 2024. Matytsin bevestigde dat de huidige geopolitieke situatie het belang en de noodzaak van de sportevenementen binnen organisaties als de SCO en BRICS aantoont. Evenementen die ‘niet onderworpen zijn aan sancties of restricties van internationale sportbonden’.
Blok A vs. Blok B
Voor het IOC is dit allemaal geen rooskleurig vooruitzicht. Niet alleen met het oog op de Olympische Spelen van Parijs 2024, maar nog meer op die van Los Angeles in 2028, die politiek nog gevoeliger liggen. ‘In zo’n gepolitiseerde sport zijn universele Olympische Spelen niet langer mogelijk’, aldus Bach. Mogelijke boycots, zoals in 1980 en 1984, brengen niet alleen de sportieve waarde van de Spelen in gevaar, maar ook de financiën van het IOC. Zullen Amerikaanse tv-zenders nog miljarden dollars voor tv-rechten betalen als een heel aantal landen niet deelneemt? De kans lijkt klein dat het ooit zover komt, maar Poetin zal niet nalaten om ook in de sport verdeeldheid te zaaien.
