Deze week start in Sport/Voetbalmagazine het WK 2006. Als eerste van een lange serie : Andriy Shevchenko. Over Oekraïne en AC Milan, over jonge en oude voetballers. En over zichzelf.

Of het glas halfvol is dan wel halfleeg, hangt af van hoe je ernaar kijkt. Andriy Shevchenko heeft naar eigen zeggen de gewoonte om de dingen positief te bekijken. Dat blijkt in dit interview al meteen uit zijn antwoord op de eerste vraag. En die luidde :

Wat was er voor jou het meest in 2005 : vreugde of ontgoocheling ?

Andriy Shevchenko : “Ik zou zeggen dat ze allebei aanwezig waren. AC Milan verloor op een dramatische manier de finale van de Champions League. Maar langs de andere kant kwalificeerde de nationale ploeg van Oekraïne zich voor het eerst voor de eindronde van een WK. Straks is Oekraïne er dus bij in Duitsland. Dat laatste weegt toch het zwaarst door. Bovendien ben ik een geboren optimist. Ik probeer in iedere situatie veeleer de pluspunten dan wel de minpunten te zien. Vandaar dat ik nogal geneigd ben om te zeggen dat 2005 een goed jaar was.”

Wat is AC Milan eigenlijk overkomen in die finale van de Champions League tegen Liverpool ?

“Er zijn dingen in het voetbal die je niet kan verklaren en die match in Istanbul was een van die onverklaarbare dingen. Het verloop van de tweede helft heeft geen logische uitleg. Niet alleen lieten we Liverpool drie keer scoren in zes minuten, maar we misten later een reeks kansen. Wie kan nu verklaren waarom mijn schot in de laatste minuut niet in doel verdween ? Voetbal is en blijft een spel, en in elk spel kunnen de factoren geluk en pech van beslissende aard zijn.”

Deze keer was het geluk niet aan jouw kant. Twee jaar eerder maakte je bij de strafschoppen de beslissende goal, nu mis je in vergelijkbare omstandigheden. Word je dan kwaad omdat het geluk je in de steek laat ?

“Helemaal niet. Het toeval heeft me al zo vaak geholpen dat het een zonde zou zijn om te klagen. Ik ben geen scorende machine, zoals sommige mensen denken. Ik ben een mens van vlees en bloed, met mijn eigen kwaliteiten en mijn eigen gebreken.”

Maar jullie liggen een straat achter op Juventus.

“In de Serie A gebeuren soms ongelofelijke dingen. De machine van Juventus kan ook van de ene dag op de andere beginnen te haperen. Het enige wat wij intussen moeten doen, is proberen iedere wedstrijd te winnen.”

Vorig seizoen was je vaak geblesseerd. Hoe moeilijk is het om wedstrijden te missen ?

“Helaas, blessures zijn voor een profvoetballer onvermijdelijk. Het belangrijkste is dan om niet te zeuren en proberen zo snel mogelijk weer bij het team aan te sluiten. Ik sukkelde vorig seizoen inderdaad met diverse blessures. Toch heb ik niet het gevoel dat ze mijn seizoen deden mislukken.”

Wat vind je van je nieuwe ploegmaats in de voorhoede van AC Milan ? En waarom slaagde Christian Vieri er niet in een basisplaats in de ploeg af te dwingen ?

“Tussen Gilardino en mezelf klikte het meteen. Het zou niet correct zijn om te beweren dat Christian Vieri op zoek was naar zichzelf. Maar in een interview verklaarde hij zelf dat hij zich al een hele tijd niet goed meer voelde bij AC Milan. In het jaar van een WK moet een voetballer kunnen spelen. Anders gaat het WK aan zijn neus voorbij. Daarom koos Christian voor AC Monaco.”

Je bent er straks ook bij op het WK. In 1999 had Oekraïne een sterk elftal met onder meer Rebrov, Vaschuk, Shovkovskiy en jezelf op de top van hun kunnen. Dynamo Kiev bereikte toen de halve finale van de Champions League. De Oekraïense nationale ploeg raakte evenwel niet op Euro 2000. Waaraan ontbrak het dat team ?

“De winning spirit. Die is nu wel aanwezig. We hebben ook nu een zeer goede groep. En het is voor iedereen in die groep duidelijk wat er moet gebeuren om een tegenstander te verslaan.”

Wat is het gemakkelijkste voor jou : spelen bij AC Milan of spelen bij de nationale ploeg van Oekraïne ? Bij AC Milan is iedere speler een vedette.

“De spelers van AC Milan zijn kwalitatief beter dan die van de nationale ploeg van Oekraïne, daarover kan geen discussie bestaan. Maar spelen voor Oekraïne brengt me veel voldoening vanwege het karakter dat de spelers betonen. Hun vechtlust. De gedrevenheid van onze jonge spelers om te leren en te groeien. Natuurlijk kunnen we onze tegenstanders niet overklassen. Maar met onze inzet maken we veel goed en we slagen er ook in onze sterke punten goed te benutten.”

Het Oekraïense voetbal is uitgesproken defensief. Oekraïne wordt vaak vergeleken met de Grieken, maar die werden in Portugal wel Europees kampioen. Acht je zo’n Grieks sprookje mogelijk voor Oekraïne op het WK in Duitsland ?

“Het WK is nog wat anders dan een EK. Een WK is zoveel moeilijker. We laten ons niet vastpinnen op doelstellingen. Het komt eropaan ons in Duitsland goed te amuseren en te testen hoe ver we staan. Het is de eerste WK-kwalificatie voor Oekraïne, de ploeg schrijft dus straks hoe dan ook geschiedenis. Het wordt zeker een zeer emotionele belevenis. Het eindresultaat is daarbij niet het belangrijkste.

“Maar ik ben het niet eens met de typering van het Oekraïense voetbal als defensief. We spelen in het volle besef van zowel onze sterke als onze zwakke kanten. Defensief zou ik ons voetbal niet noemen. Ik vind dat we een logisch en een realistisch voetbal brengen, en een voetbal dat ons naar de best mogelijke resultaten kan leiden. Als we onze tegenstander niet kunnen overwinnen door met open vizier te voetballen, waarom zouden we dan met open vizier voetballen ? Zelfinschatting en inschatting van de tegenstander, op die twee kwaliteiten zijn al veel overwinningen gebouwd.”

Oekraïne zelf wordt door de buitenwereld heel anders ingeschat dan een paar jaar geleden. Terwijl jullie niet eens als favoriet aan de kwalificaties begonnen, is iedereen er nu van overtuigd dat Oekraïne in Duitsland bij de laatste zestien ploegen zal horen.

“Het is niet belangrijk hoe anderen ons inschatten. Wat telt, is hoe we onszelf inschatten.”

En hoe is dat ?

“We geloven dat we het potentieel bezitten om ons minstens voor de tweede ronde te kwalificeren. Maar we zullen in Duitsland hoe dan ook zonder enige druk kunnen voetballen. We zijn daar niet verplicht om welk resultaat dan ook te behalen. Het zijn de Brazilianen die koste wat het kost de wereldbeker moeten winnen. Oekraïne moet er alleen maar het beste van maken. Er het beste van maken is voor Oekraïne goed genoeg.”

Welk gevoel had je bij de lottrekking ?

“Ik was blij dat er geen enkele topper in onze groep zit. Spanje heeft een goed team, maar je moet er ook geen schrik van hebben. En als je tegen Tunesië en Saudi-Arabië verliest, moet je alleen maar naar jezelf kijken. We hebben ons lot in onze eigen handen, het zal louter van onszelf afhangen.”

Probeer je de tegenstanders aan het werk te zien ? Heb je, bijvoorbeeld, gekeken naar Tunesië in de Afrikaanse Landenbeker ?

“Eerlijk gezegd, ik heb het niet gevolgd. Het WK zit nog niet vooraan in mijn gedachten. Al mijn aandacht is momenteel toegespitst op de club. Maar zodra voor AC Milan het laatste fluitsignaal van het seizoen weerklinkt, zal ik mijn gedachten natuurlijk meteen overschakelen naar de nationale ploeg van Oekraïne.”

Onlangs zei je in een interview dat er in het moderne voetbal geen favorieten meer zijn. Bedoel je daarmee dat het WK op een soort loterij zal uitdraaien ?

“Ik heb niet gezegd dat er geen favorieten meer zijn. Ik heb alleen gezegd dat het algemeen niveau gestegen is, waardoor je ook als favoriet in elke wedstrijd van zo’n toernooi moet spelen voor wat je waard bent. In zo’n competitie moet tegenwoordig elke match gespeeld worden, de topteams moeten van bij het begin pieken.”

De meeste waarnemers zijn ervan overtuigd dat de Zvezda Award van het Russische sportweekblad Sport-Express je dit en de volgende seizoenen niet kan ontsnappen. Deel je die mening ?

“Ik schat de Sovjetvoetbalschool, waar we allemaal producten van zijn, bijzonder hoog in. Op ieder moment kan een speler van die school zijn neus aan het venster steken. Er lopen trouwens zo al goede voetballers rond, het ontbreekt ze alleen nog aan dat tikkeltje surplus om volledig door te breken.”

Aan wie denk je dan ?

“Ik kan Oleh Husev en Ruslan Rotan van Oekraïne noemen, of Andrey Arshavin, Alexander Kerzhakov en Dmitri Sychev van Rusland. Allemaal voetballers met een geweldig potentieel. Ze moeten alleen nog beseffen dat ze elke dag keihard moeten werken om hun talent te doen groeien. Ze moeten bereid zijn om zichzelf te verbeteren. Dat is de enige manier om een wereldvedette te worden.”

Je bent nu dertig jaar. Zie je die leeftijd als een soort van grens voor een voetballer ?

“Absoluut niet. Kijk naar Paolo Maldini en Alessandro Costacurta. Die zijn 37 en 39 jaar, maar ze overtreffen nog elke week hun jongere tegenstanders.”

Je denkt met andere woorden nog niet aan stoppen ? Of aan wat je zal doen nadat je bent gestopt ?

“Natuurlijk denk ik wel eens aan wat ik zou doen na mijn spelerscarrière. Ik hoop alleen dat de vraag zich nog niet in de nabije toekomst stelt. Mijn eerste gedachten gaan nog altijd uit naar hoe ik als voetballer kan verbeteren.”

Bij AC Milan werd je tot aanvoerder gepromoveerd. Hoe voelde je je daarbij ?

“Dezelfde armband dragen als voordien Baresi, Costacurta en Maldini beschouw ik als een grote eer en verantwoordelijkheid. Het is duidelijk dat ik die band kreeg omdat Maldini geblesseerd was, maar zelfs Paolo vervangen als kapitein vind ik meer dan de moeite waard.”

In tegenstelling tot veel voetbalvedetten blijf je opvallend toegankelijk voor het brede publiek. Waarom ?

“Omdat ik gekozen heb om dicht bij de mensen te blijven, en omdat openheid een eigenschap van mijn karakter is.”

Is dat een familietrek, of heb je daaraan gewerkt ?

“Het is veeleer het resultaat van mijn opvoeding. Trouwens, jezelf afsluiten helpt niet echt : als iemand slecht over je wil schrijven of spreken, zal hij dat doen, ongeacht hoe je jezelf opstelt. Ik wil gewoon mezelf blijven, ik wens trouw te blijven aan mijn natuur en ik weiger mijn principes te verloochenen.”

Valt je dat moeilijk ?

“Als je in vrede met jezelf leeft, is dat niet zo moeilijk.”

Je doet nogal wat aan liefdadigheidswerk. Is dat ook een karaktertrek van je ?

“Ach, zoveel liefdadigheidswerk doe ik niet. Maar het is waar dat ik een vereniging heb gesticht die weeskinderen helpt. Belangrijk is dat die hulp volkomen transparant verloopt en dat de hulp terechtkomt bij de juiste kinderen.”

Voed je je eigen kind op om zo open als zijn vader te worden ?

“Ik denk dat dit vooral van Jordan zelf zal afhangen. Het is nu nog te vroeg om iets over de persoonlijkheid van mijn zoontje te zeggen.”

Kan hij al spreken ?

“Hij kan een paar woorden zeggen, ja.”

In welke taal ?

“In het Engels. Maar als ik Russisch tegen hem spreek, verstaat hij alles perfect. Een van de eerste woorden die hij kende, was bal.”

Het wordt een voetballer net als zijn vader.

“Dat zal van hem afhangen. Ik zal hem zeker niet verplichten om voetballer te worden. Maar als Jordan kiest om te gaan voetballen, zal ik natuurlijk wel tevreden zijn.”

Intussen heb je het publiek met zoveel doelpunten verwend dat ze verwachten dat je in elke wedstrijd scoort. Hoe moeilijk is het om aan die verwachtingen te beantwoorden ?

“Wat er echt toe doet, dat ben jijzelf. Niet de fans. Als je van het veld stapt, moet je er voor jezelf zeker van zijn dat je je uiterste best hebt gedaan. Doelpunten maken komt pas op de tweede plaats.”

Ben je vaak ontevreden over jezelf ?

“Uiteraard gebeurt dat.”

En wat dan ?

“Dan probeer ik te achterhalen waarom ik slecht presteerde. Ik analyseer al mijn fouten met de bedoeling ze niet te herhalen. Het is een soort van zelfonderzoek. Het is natuurlijk beter om te leren van andermans fouten. Van je eigen fouten moet je vooral de herhaling proberen te vermijden.”

Is dat de raad die je jonge voetballers meegeeft ?

“Zeker. Ze moeten leren hun prestaties te analyseren en van hun fouten te leren. Het belangrijkste voor elke voetballer is de gedrevenheid waarmee hij zichzelf wil verbeteren.”

Waarom aanvaard je trips zoals je er onlangs één voor een goed doel naar Moskou maakte ? Je verliest er zoveel tijd en energie mee.

“Dat is mijn plicht. Het gebeurt dat mensen iets nodig hebben en dat ik ze iets beloof. En ik wil mijn beloften houden.”

Je breekt nooit beloften ?

“Dat probeer ik, tenminste. Het hangt niet altijd van mezelf af, maar meestal probeer ik mijn beloften te houden.”

Een dag nadat je zoon was geboren, reisde je in zeven haasten naar Genua om er een banale competitiematch te spelen. Was dat ook een verplichting ?

“Ja. Het was een belofte aan mijn ploegmaats.”

BORIS LEVIN