Oliver Kahn over het leven met paparazzi in tijden van huwelijkscrisis, zijn voorbeeldfunctie als keeper van Bayern München en de nationale ploeg, en de agressie van de doelman.

Plots verhuisde Oliver Kahn (33) in de kranten van de sportrubriek naar de roddelkolommen. Zijn prestaties als doelman van Bayern München en de Duitse nationale ploeg moesten wijken voor de strapatsen in zijn privé-leven. Zijn gestoei met een 21-jarige serveerster in een Münchense discotheek – terwijl zijn vrouw Simone in de kraamkliniek van hun tweede baby beviel – leverde de reporters ranzige kopij op. Inmiddels zijn Kahn en zijn vrouw op proef gescheiden. Wekenlang nu al beweegt de doelman zich pal in het vizier van de paparazzi. De boulevardpers blijft er maar pap van lusten.

De afzonderingen met de Mannschaft heb je wellicht ervaren als een soort van kuur : eindelijk ver weg van de Münchense media.

Oliver Kahn : Eigenlijk niet. Mijn leven met de paparazzi is inmiddels al de normaalste zaak van de wereld geworden. Dat is precies het perverse van de situatie. Ik ben het al gewoon dat ik geen stap kan verzetten zonder dat ze achter me aan zitten.

Wanneer is al die heisa begonnen ?

In de zomer van 2001, toen we met Bayern in Milaan de Champions League gewonnen hadden. Toen is de hype ontstaan. Tijdens het WK 2002 zwol die poespas verder aan, ondertussen is de toestand ondraaglijk geworden.

De zomer van 2001 is voor veel waarnemers ook de periode waarin je drastisch veranderd bent. Ineens had je gel in je haar, droeg je schoenen van Prada en hemden van Baldessarini. Was dat het gevolg van een bezinning over je imago ?

Dat geloof ik niet. Het gaat meer om logische, menselijke ontwikkelingen. Ik leef in een enorm veeleisende omgeving. Er worden constant topprestaties van me verwacht. Onder die druk begint op de duur je levenskwaliteit te lijden. Je vraag je af : wat stelt mijn leven eigenlijk nog voor ?

En dus werd je een vaste klant in de Münchense discotheken.

Ik ben geen vaste klant in de discotheken. Af en toe ga ik stappen, maar alleen als de sport het toelaat. Dat zijn in principe oppervlakkige dingen, die een beetje afwisseling in het leven brengen. Maar buitenstaanders bekijken dat blijkbaar anders.

Buitenstaanders vragen zich af waarom je ineens met een Ferrari naar het werk kwam.

Voor de finale in Valencia zei ik tegen mijn vrouw : als we winnen, kopen we zo’n auto. Voor mij was dat een soort beloning.

Je persoonlijke manager Ludwig Karstens noemt deze verandering ‘het resultaat van een rijpingsproces’. Is het een teken van rijpheid om om half zes ’s morgens in discotheken rond te hangen ?

Het rijpingsproces bestond erin dat ik begon te beseffen dat het leven meer is dan alleen sporttitels. Er moet een zekere balans in het leven zitten. Maar mijn leven bestond louter uit trainingen, in hotels verblijven, wedstrijden, overwinningen en nederlagen, prestatiedruk. Natuurlijk win je op die manier veel : je wordt de beste doelman van de wereld, je pakt titels. Maar je betaalt er ook een hoge prijs voor : inspanningen, opofferingen. De weegschaal was naar één kant overgeslagen. Ik werd gewaar dat voetbal te veel ruimte in mijn leven innam. Ik besefte dat voor het eerst na de tegen Manchester United verloren finale van de Champions League in 1999. Ik heb toen gedacht : als ik op deze weg verder ga, zullen mijn prestaties eronder lijden. Dus moest ik nieuwe wegen vinden.

Toen jullie door een doelpunt in de blessuretijd van Manchester United verloren, was dat het moment dat je de balans verloor ?

Ik was fysiek en psychisch kapot. Toen heb ik gedacht : nu is het genoeg. Bij zo’n burn-out probeert je de balans terug te vinden, en je brengt hier en daar veranderingen aan. Die veranderingen vallen de mensen het eerst op, en dan vinden ze dat ze daarover een oordeel mogen vellen zonder dat ze mij of mijn motieven kennen. Ik moet mij tegenover die mensen niet verantwoorden. Ik leid mijn leven zoals ik het wil. Ze mogen mijn prestaties evalueren, de rest gaat niemand wat aan.

Dat kan jij wel vinden, maar zo gebeurt het niet, zoals je de laatste tijd ondervindt. Je privé-leven werd op de straat gegooid, je was niet uit de schandaalpers weg te slaan. Waarom werd je zo als een boeman afgeschilderd ?

Voor de boulevardpers ben je alleen maar een product. Dat product heeft een naam en die naam doet de verkoopcijfers omhoog schieten. Ik zou over die periode een boek kunnen schrijven en het zou een bestseller zijn. Het was verschrikkelijk om vast te stellen waartoe mensen in staat zijn. Er werd kwaadgesproken en gelogen Er werd aan mensen geld gegeven om bepaalde dingen te zeggen, om die affaire nog dikker in de verf te zetten. Er zijn in de kranten dingen verschenen, die nog geen procent waarheidsgehalte hadden. Dat zijn dan mensen die me aan de schandpaal nagelden, me verweten wreed en kil te zijn, maar ondertussen wel al die verhalen publiceerden, terwijl ze goed wisten dat mijn vrouw moest bevallen. Dat getuigt van een genadeloos perverse dubbelmoraal, vind ik. Die mensen hebben een jonge vrouw in een uitgesproken negatief daglicht gesteld, en haar ook nog afgedreigd : als ze niet wilde praten, zouden ze nog lelijker dingen over haar schrijven. Als je dat van dichtbij meemaakt, begin je je toch vragen te stellen over deze samenleving.

Trainer Ottmar Hitzfeld heeft je eraan herinnerd dat je ook buiten het voetbalveld als een voorbeeld wordt gezien. Hij wilde je op het juiste pad brengen, zei hij.

Ik heb intensief met hem over deze dingen gesproken. Ik ben me absoluut bewust van mijn voorbeeldfunctie. Ik zie al die jongetjes met hun Kahn-posters en hun Kahn-keeperstruien ook wel in het stadion staan. Maar ik ben niet op de wereld gekomen om permanent mijn voorbeeldfunctie in te vullen en aan de verwachtingen van anderen te beantwoorden. Ik kan toch niet voortdurend op mijn tong bijten en tegen mezelf zeggen : ik moet weer het voorbeeld geven. Ik maak veel fouten, op het voetbalveld en in het leven.

Welke fouten heb je de laatste tijd in je leven gemaakt ?

Ik praat niet graag over privé-zaken. Maar natuurlijk neem ik de volle morele verantwoordelijkheid voor wat in mijn huwelijk gebeurd is. Ik wil niet de indruk wekken dat ik alles nog wil goedpraten. Voor mij is overspel geen machodelict. Moraal en ethiek hebben altijd al een belangrijke rol in mijn leven gespeeld. Maar niemand heeft een poging gedaan om die affaire vanuit verschillende invalshoeken te bekijken.

Hoe bedoel je ?

De rolverdeling stond van bij het begin vast, omdat die rolverdeling nu eenmaal het best verkocht. Ik was de schurk, mijn vrouw – terecht – het slachtoffer, en die jonge vrouw werd als een loeder voorgesteld. Ik werd naar goeddunken veroordeeld. Maar wie veroordeelt de mensen die zomaar in iemands leven binnendringen ?

Je prestaties lijken er niet onder te lijden. Dat was wel even anders toen je na het WK met motivatieproblemen kampte. Wat was toen precies het probleem ?

Ach, zo slecht waren mijn prestaties toen ook niet. Er waren één of twee wedstrijden, waarin ik doelpunten tegen kreeg, die bij andere doelmannen geen enkele aanleiding tot discussie zouden geven. Maar voor mij leggen ze de lat hoger.

Na het WK had ik graag zes weken vakantie genomen, om de batterijen helemaal op te laden. Maar ik kreeg slechts drie weken vrij, en dan begon het circus opnieuw op volle toeren te draaien. Dat maakte me agressief en bracht me uit mijn evenwicht. Ik had niet de kracht waarover ik anders beschik.

Misschien zag je geen uitdaging meer.

Het is belangrijk om doelen in je leven te hebben. Het vooruitzicht op het WK van 2006 in Duitsland valt daarom voor mij als een geschenk uit de hemel. Dat laadt me op. Maar los daarvan hou ik enorm van wat ik doe. Voetbal is iets moois. Dat er veel geld mee te verdienen is, is voor mij maar bijkomstig. Bovendien, ik ben 33 jaar, ik weet dat het verhaal stilaan afloopt. In die fase van je carrière begin je echt van je beroep te genieten.

Wat zou er gebeurd zijn, als je dit nieuwe evenwicht niet had gevonden ?

Overdreven gesteld heeft dit beroep me een beetje opgevreten. Misschien was ik zonder die nieuwe balans gewoon slechter gaan spelen. Of had ik moeten zeggen : ik stop ermee. Maar ik wil het voetbal, dat ik met zoveel engagement beoefen, niet zomaar opgeven.

Engagement ? Zoals jij in daar in het doel staat, lijkt het soms meer agressie.

Het is de energie die een doelman in zich verzamelt, die hem agressief maakt. Hij kan die energie niet kwijt door rond te lopen of in duels. Je staat daar in je doel en je wacht. Een goed doelman moet een gezonde dosis agressie hebben.

Moet het publiek meer begrip opbrengen voor de doelman ?

Dat krijg je er bij de mensen niet in. Die denken : hoezo druk ? Voetballers lopen daar wat rond op het veld en verdienen er hopen geld mee. Maar de mentale belasting is enorm. De verantwoordelijkheid, de druk. Leven in een permanent spanningsveld weegt zwaar door in het hoofd.

Bij het publiek ben je populairder geworden sinds het WK 2002. Heb je daar een verklaring voor ?

Ik geloof dat de mensen het gevoel hebben : daar staat Oliver Kahn en hij is authentiek. Hij leeft in het doel. Daar kunnen ze zich mee identificeren. Authenticiteit is voor mij altijd belangrijk geweest. Ik wil geen sporter zijn die anderen het gevoel geeft : die is kunstmatig opgebouwd, die beantwoordt aan het imago dat hem wordt voorgeschreven.

Kan je de sponsors begrijpen die zeggen : dit is niet meer de Oliver Kahn met wie we destijds een contract hebben afgesloten.

De sponsors die met Oliver Kahn samenwerken, willen Oliver Kahn zoals hij is – met zijn talenten en met zijn fouten. En willen ze dat niet, dan kunnen we niet samenwerken.

Bayern is uitgeschakeld in de Champions League en wordt straks op één been landskampioen. Mis je nu de druk niet, waarover je je zo beklaagt ?

Zeker. Dat is het perverse. Ik zeg altijd dat de belasting te hoog is en ik meen dat. Maar als de druk zakt, gaat ook de kick weg. De manier waarop we twee jaar geleden in Hamburg in de laatste minuut kampioen werden : de kick die dat teweegbrengt, dat is zoals een drug.

door Alfred Weinzielr en Jörg Kramer

‘Ik word veroordeeld, maar wie veroordeelt de mensen die zomaar in iemands leven binnendringen ?’

‘Het is de energie die een doelman in zich verzamelt, die hem agressief maakt.’