De andere zijde van een Bad Boy

In Engeland werd Saido Berahino (26) eerst bejubeld als wonderboy en daarna verbannen als bad boy. Achter die reputatie van de nieuwe Zulte Waregemspits schuilt echter een even triest als mooi verhaal: een jonge oorlogsvluchteling herontdekte na vijftien jaar zijn geboorteland. En ook zichzelf.

Ergens in het jaar 2003. Saido Berahino, een tienjarig jongetje, zet voor het eerst voet op Engelse bodem. Angstig voor wat hem te wachten staat, in een land waarvan hij de cultuur en taal niet kent. Maar ook opgelucht, want hij leeft nog, na traumatische jaren waarin hij vooral armoede, geweld en honger gezien heeft.

Tien jaar eerder werd Saido immers geboren in Bujumbura, de hoofdstad van Burundi. In het Midden-Afrikaanse land begint dat jaar (1993) een bloedige burgeroorlog tussen de Hutu’s en Tutsi’s, die tot het officiële einde in 2005 honderdduizenden slachtoffers zal eisen. Eén van hen: Berahino senior, die gedood wordt wanneer zijn zoon amper vier jaar is. Een litteken voor het leven voor een jongetje dat de verschrikkelijke gebeurtenissen om zich heen amper begrijpt. Hoe zijn vader precies omkwam, durft hij zelfs niet te vragen aan zijn moeder Liliane, om dat trauma niet opnieuw te moeten ervaren.

Rond de eeuwwisseling slaat het gezin Berahino op de vlucht. Saido raakt gescheiden van zijn oudere zussen en moeder en reist per bus en te voet met een vriend van de familie naar het veilige Tanzania. Daar leeft hij twee jaar lang als vluchteling, vooraleer hij in 2003 vanuit buurland Kenia naar Europa en Engeland vliegt. Zijn moeder, die hij al ruim twee jaar niet gezien heeft, kreeg er van de Britse immigratiedienst eindelijk politiek asiel.

Saido verblijft in Engeland aanvankelijk in een pleegtehuis, want hij moet nog DNA-testen ondergaan, als bewijs dat Liliane effectief zijn moeder is. Hij ziet haar voor het eerst in een politiebureau in Londen, maar omdat de testresultaten op zich laten wachten, worden ze na een uur opnieuw gescheiden. Tot grote wanhoop van moeder en zoon, die terug naar het pleegtehuis moet. Pas na enkele weken mag Liliane de tienjarige Saido definitief weer in haar armen sluiten.

In Newton, een buitenwijk van Birmingham, begint haar zoon aan een nieuw leven. Een leven waarvan hij dacht dat het over was. En zo ook zijn droom om ooit profvoetballer te worden. Nochtans een van de weinige dingen die hem in zijn kinderjaren de ellende in Bujumbura deden vergeten. Toen voetbalde Saido op school met een bal die niet meer was dan een hoop bijeengebonden plastic zakken en keek hij op tv naar de Afrika Cup en het WK in Frankrijk, bewonderend turend naar zijn idool Zinédine Zidane.

Engel van God

Voetbal is ook het middel om zich als Afrikaanse tiener te integreren in zijn nieuwe thuis in de Engelse West Midlands. Bij het schoolvoetbalteam van Aston Manor praat de stille Saido amper – het Engels heeft hij nog niet onder de knie – maar hij maakt wel indruk met zijn neus voor goals. En met zijn snelheid en kracht op het basketbalcourt en de atletiekbaan, op de horden en in het speerwerpen. Al prijst zijn sportleraar hem het meest om zijn gedrevenheid, om zelfs op gure winteravonden in zijn eentje bij te trainen.

Over alle miserie die Berahino al beleefd heeft, vertelt hij niets. Hoewel hij als intelligente jongen in tien vakken een General Certificate of Secondary Education (een diploma in het middelbaar) behaalt, droomt hij slechts van één ding: een carrière als voetballer. Met in gedachten aan zijn zijde: zijn vader. Voor de zeer gelovige Saido ‘een engel van God’ die hem door het leven gidst.

Die droom wordt langzaam werkelijkheid wanneer scouts van Premier Leagueclub West Bromwich Albion hem op elfjarige leeftijd ontdekken bij Phoenix United, een voetbalclub in Birmingham, actief in de lokale Sunday League. Van het naburige West Bromwich heeft hij nog nooit gehoord – Saido kent op dat moment alleen de Engelse Big Four-teams – maar hij waant er zich op de Academy in een voetbalhemel met professionele coaches en voor hem nooit geziene biljartvelden.

Berahino start bij de U12 en moet zich een meer gestructureerde manier van voetballen eigen maken, in plaats van overal heen te lopen zonder enig tactisch besef. Een aanpassing die drie jaar zal duren, intussen de looplijnen en de afwerking bestuderend van zijn drie lievelingsspitsen, Samuel Eto’o, Didier Drogba en Jermain Defoe. Met succes, want op zijn zestiende mag Saido al met de A-kern van West Brom trainen en wordt hij ook opgeroepen voor de Engelse nationale jeugdploegen. Met de U17 verovert hij in 2010 zelfs de Europese titel, een jaar later neemt hij met de U20 al deel aan het WK in Colombia.

Het levert Berahino op zijn achttiende een bescheiden profcontract op bij WBA. Dat leent hem eerst uit aan Northampton Town (League Two), vervolgens aan Brentford FC en aan Peterborough United (League One). Met wisselend succes: op het veld scoort hij vlot, maar bij Brentford moet hij vroegtijdig weg, nadat hij op Twitter uitgehaald heeft naar manager Uwe Rösler, niet gediend van een vroege vervanging. De geboren Burundees loopt ook een ernstige knieblessure op, waardoor hij de tweede helft van het seizoen mist.

Berahino revalideert echter vlot en maakt bij West Bromwich zijn entree door de grote poort. Een hattrick in de League Cup tegen Newport in augustus 2013. De gelijkmaker tegen Arsenal, de favoriete club van zijn eveneens voetbalgekke moeder, in de daaropvolgende League Cupronde. Zijn debuut in de Premier League: een invalbeurt thuis tegen Swansea City, op 1 september. En eind die maand het hoogtepunt in zijn carrière: op Old Trafford, tegen het grote Manchester United, valt Berahino na dertien minuten in voor de geblesseerde Scott Sinclair. Een klein uur later trapt hij de bal van buiten de zestien keihard rechts naast David de Gea. De winning goal (1-2) van een megastunt. Nota bene tegen zijn lievelingsclub.

A new star is born, acht jaar na zijn aankomst als oorlogsvluchteling en zestien jaar na de dood van zijn vader. Die eert Saido wanneer hij voor de Engelse nationale U21 scoort en een T-shirt toont met het opschrift: ‘ RIP Love U Dad‘. Het kost hem, tot ieders ontsteltenis, een gele kaart, maar daar trekt hij zich weinig van aan. Voortaan is the sky the limit.

Nog meer zelfs wanneer Berahino in zijn eerste twee Premier Leagueseizoenen 19 keer scoort (5 in 2013/14, 14 in 2014/15) en Engels bondscoach Roy Hodgson, die hem bij indertijd bij WBA naar de A-kern overhevelde, hem in november 2014 voor het eerst oproept voor The Three Lions. Bij de U21, toen getraind door huidig bondscoach Gareth Southgate, wordt Berahino zelfs verkozen tot Speler van het Jaar. Vóór ene Harry Kane…

Foundation

Hoewel hij ervan droomt om met Engeland ooit tegen ’s werelds beste spelers aan te treden, blijft de band met Burundi echter zeer hecht. Als kersverse (en voortaan rijke) Premier Leaguevedette voor zijn ‘echte moederland’ spelen is weliswaar geen optie. Volgens Berahino is de politieke situatie sinds 2015, na nieuwe onlusten en protesten tegen president Pierre Nkurunziza, te onveilig.

Toch benadrukt hij dat hij zich in de eerste plaats een Burundees voelt. Lang zal hij een filmpje op zijn smartphone bewaren dat zijn moeder gemaakt heeft tijdens haar trip naar Burundi. Van een ziekenhuis waar patiënten gevangen gehouden worden omdat ze hun behandeling niet kunnen betalen. Hartverscheurende beelden, die in het geheugen van Berahino gegrift staan. Hij neemt zich voor om zijn arme landgenoten zoveel mogelijk te helpen en richt een naar hem genoemde Foundation op. Die moet, onder meer met fundraising diners in Engeland, mensen via nieuwe waterpompen aan proper drinkwater helpen. ‘Er bestaat geen beter gevoel dan iemands leven te kunnen veranderen, iemands hart te kunnen raken’, vertelt Berahino in 2015 in The Telegraph.

Vreemd genoeg lijkt hij echter meer bekommerd om zijn landgenoten dan om zichzelf. Al tijdens zijn jaren bij West Bromwich, en nog meer na zijn transfer naar Stoke City in januari 2017, haalt hij vooral de tabloids met allerhande uitspattingen: veroordelingen voor te snel rijden (in dronken toestand en onder invloed van lachgas), een schorsing van acht weken voor het gebruik van de recreatiedrug MDMA (al dan niet door iemand anders aan zijn drankje toegevoegd), ruzies met ploeggenoten, overtollige kilo’s, (vermeende) vaderschap bij drie verschillende vrouwen… Fratsen waardoor hij op het veld geen kruit meer over heeft: liefst 913 dagen zonder doelpunt, tussen februari 2016 en augustus 2018. De ster van wonderboy Berahino lijkt uitgedoofd.

Terug naar Burundi

Tot die in augustus vorig jaar plots weer lichtjes begint te schijnen. Op het terrein met een doelpunt in de League Cup tegen Huddersfield. Ernaast wanneer hij in de interlandbreak begin september voor het eerst naar het land reist dat hij vijftien jaar eerder verlaten heeft. Het voelt voor hem, als een ‘vreemdeling’, evenzeer vertrouwd als raar aan, wanneer hij de buurt opzoekt waar hij opgegroeid is. Herinneringen ophalend aan zijn kindertijd, verteld door vrienden van zijn moeder.

Berahino beseft dat hij juist gekozen heeft door terug te keren naar zijn heimat. En om als voetballer een ambassadeur te zijn voor zijn geboorteland. Aangezien Engeland hem als onverbeterlijke bad boy uitgespuwd heeft, wil hij voortaan wel spelen voor de Intamba Mu Rugamba ( Zwaluwen van de Oorlog). In tegenstelling tot zijn jongere jaren acht hij zich op voetbalvlak ook volwassen genoeg om ‘zichzelf en de immense verwachtingen van zijn landgenoten’ te kunnen controleren.

Na de goedkeuring van de FIFA debuteert Berahino begin september in Gabon. Voor die kwalificatiematch om de Afrika Cup, bedankt de spits zijn ploegmaats in een speech voor hun warme ontvangst. Als enige grote naam van The Swallows stelt hij zich zeer bescheiden op. ‘Jullie moeten mij de weg wijzen, want ik ben nieuw, ik ken de filosofie van dit team niet.’

Het is echter Berahino die meteen de weg wijst met een eerste goal, goed voor een stunt en een punt bij de grote concurrent. Het doet hem en zijn ploegmaats inzien dat ze misschien geschiedenis kunnen schrijven door Burundi voor het eerst te kwalificeren voor de Afrika Cup. Tot ieders verbazing lukt hen dat ook, wanneer Berahino en co eind maart 2019 thuis weer gelijkspelen tegen Gabon en zich als tweede in de groep plaatsen. Het hele land in delirium. Voor een keer kan Burundi zich losrukken van alle slechtnieuwsberichten.

Een jubelende en ontroerde Berahino hoopt dat het ook voor hem een kantelpunt kan worden. Voortaan is hij ’s lands grootste en bekendste sportheld. ‘Als deze rol me niet gedisciplineerder maakt, dan weet ik niet wat dat ooit wél zal doen’, vertelt hij aan ESPN.com. ‘Het zal me nederig houden, omdat ik nu moet leiden door een voorbeeld te zijn. Elke seconde, bij alles wat ik doe, zijn de ogen hier op mij gericht. Alles is nu belangrijk. Dus moet ik blijven presteren, on top of my game. ‘

Afgelopen juni wordt Berahino met Burundi, als laagst gerangschikte land op de Afrika Cup, na drie nipte nederlagen meteen uitgeschakeld in de groepsfase. Maar dat maakt zijn trots, als kersverse kapitein van de Zwaluwen, er niet minder om. Afrika, de hele wereld, heeft een ander gezicht van Burundi gezien. En vooral: veel jonge Burundezen hebben nieuwe hoop gekregen.

Liefde aan de Gaverbeek

Hoop op een betere toekomst, die Saido als vaderloos kind, als oorlogsvluchteling, als jonge immigrant in Engeland, nooit heeft opgegeven. Omdat hij, zo vertelde hij in 2014 in een filmpje voor het Hoog Commissariaat voor Vluchtelingen van de Verenigde Naties, ‘altijd in zichzelf blijft geloven, altijd hard blijft werken, steevast vooruit kijkt, in plaats van achterom.’ Dat hij de jaren erna, door zijn onprofessioneel gedrag als opgroeiende voetbalster, de hoop van velen in hém deed verdwijnen, is dan ook evenzeer onbegrijpelijk als begrijpelijk, gezien zijn verleden.

Dat verleden wil de opnieuw gedisciplineerde Berahino nu achter zich laten, zo blijkt althans uit zijn verklaringen en uit alle getuigenissen bij Zulte Waregem, zijn nieuwe club sinds deze zomer. De liefde die hij over het Kanaal, mede door zijn eigen schuld, niet meer kreeg, heeft hij nu gevonden aan de Gaverbeek. Voortaan kan de spits zich weer op zijn grootste doel richten: zijn landgenoten in Burundi, zijn moeder en zijn vader, over hem wakend als een engel, trots maken.