‘Zomerakkoord: opgewarmde kost’

‘De arbeidsmarktdeal en het defensieakkoord zijn in hetzelfde bedje ziek’, schrijft Ewald Pironet, ‘ze brengen niets nieuws’.

De regering-De Croo heeft een akkoord bereikt over de verhoging van het defensiebudget. Het is één van de werven van een groot Zomerakkoord, waarmee premier Alexander De Croo (Open VLD) wil aantonen dat zijn regering nog beslissingen kan nemen en beleid kan voeren. In dat raam werd nu beslist dat België zijn defensie-uitgaven zal verhogen tot 2 procent van het bbp (bruto binnenlands product, wat elk land aan goederen en diensten vervaardigt) tegen 2035. Wat stelt dit akkoord voor?

Op de NAVO-top die in 2014 in Wales werd gehouden, spraken de lidstaten af dat de defensiebudgetten tegen 2024 minimaal 2 procent zouden bedragen van het bbp. Toenmalig premier Elio Di Rupo stemde daarmee in. Acht van de 30 lidstaten halen vandaag  al de afgesproken 2 procent: de VS, het Verenigd Koninkrijk, Griekenland, Polen, Kroatië, Estland, Letland en Litouwen. Frankrijk, Noorwegen en Roemenië staan op een zucht van de 2 procent. België besteedt nu 1,07 procent van zijn bbp aan defensie, alleen Spanje en Luxemburg geven er nog minder aan uit.  We behoren dus tot de slechtste van de klas.

Natuurlijk is de huidige regering er niet (alleen) verantwoordelijk voor dat België, twee jaar verwijderd van de afgesproken datum, nog maar iets meer dan de helft van het beloofde bedrag aan defensie besteedt. Ook de vorige regeringen hebben nagelaten het defensiebudget te verhogen. We maakten wel graag deel uit van de NAVO-club, profiteerden ook graag van de huisvesting van het NAVO-hoofdkwartier in Brussel en het militair commandocentrum SHAPE in Casteau nabij Bergen, maar lieten na om ons afgesproken lidgeld aan de club te betalen. België gedroeg zich jaren als een militaire wieltjeszuiger: wel de voordelen plukken, maar niet op gelijke voet de lasten helpen dragen.

Defensie was bij ons vele jaren een makkelijke post om op te besparen. We hielden geen rekening meer met een oorlog, maar sinds Rusland op 22 februari van dit jaar Oekraïne binnenviel, is dat veranderd. In heel Europa. Duitsland dat nu al 1,5 procent uitgeeft aan defensie (dat is in verhouding met het bbp bijna de helft meer dan België) besloot om die uitgaven meteen op te trekken naar meer dan 2 procent. Nederland zal de 2 procent bereiken in 2025.  België zegt nu dat het tegen 2035 die doelstelling zal bereiken. Op basis van wat we de voorbije jaren deden is dat niet erg geloofwaardig.

Eind februari besliste de regering-De Croo dat de defensieuitgaven tegen 2025 moesten stijgen tot 1,39 procent en tegen 2030 tot 1,54 procent van het bbp. Vergelijk het met de inspanningen van Frankrijk, Duitsland en Nederland. België komt dus niet alleen de beloftes niet na die in Wales werden gemaakt, maar loopt ook nog eens meer dan 10 jaar achter bij de buurlanden en de meeste NAVO-lidstaten. Premier De Croo kan nu wel voor de Belgische pers fier aankondigen dat we de volgende 12 jaar die 2 procentnorm willen halen (dan zijn we dus zeker twee, drie regeringen verder), maar straks op de NAVO-top in Madrid zal hij daarmee een belabberd figuur slaan. Eens te meer zal België er zich doen opmerken als een land dat zijn internationale afspraken niet nakomt en er voortdurend ook alles aan doet om daar onderuit te komen. Het zal ook een knauw geven aan de internationale ambities van onze premier.

Werkzaamheid?

Natuurlijk stelt zich in ons land, met zijn groot begrotingstekort en hoge schuld, steeds de vraag: waar zouden we dat vele extra geld voor defensie vandaag moeten halen? Besparen vergt moeilijke keuzes en die worden bij ons steeds lastiger om te nemen. Meer belastingen is met onze hoge belastingdruk vrijwel onmogelijk. Je zou er ook voor kunnen zorgen dat er meer mensen aan het werk zijn, zodat die meer zouden kunnen bijdragen tot de overheidsinkomsten. Een werkzaamheidsgraad halen van 80 procent bijvoorbeeld, waar deze regering zo de mond vol van heeft. Weliswaar te bereiken tegen 2030, maar toch.

In die andere werf van het Zomerakkoord waarover al een akkoord werd bereikt, de arbeidsmarktdeal, staat geen enkele maatregel die er zal voor zorgen dat we een stap dichter zetten bij die hogere werkzaamheidsgraad. De arbeidsmarktdeal die nu in het kader van het Zomerakkoord werd afgesloten, is niet meer dan een herhaling van wat in februari al was afgesproken. En dat was toen al ontgoochelend voor wie had gehoopt op serieuze arbeidsmarkthervormingen die ervoor zouden zorgen dat meer mensen aan de slag geraken.

De arbeidsmarktdeal en het defensieakkoord zijn in hetzelfde bedje ziek: ze brengen niets nieuws, zetten geen stappen voorwaarts, het is niet meer dan het herkauwen van eerdere, teleurstellende beslissingen die nu als ‘nieuw!’ en ‘kijk eens hoe goed we regeren!’ worden gepresenteerd. Maar het is opgewarmde kost waarvan de houdbaarheidsdatum al lang was verstreken.