Wordt de volgende NAVO-baas een vrouw?

Op een delicaat moment in haar geschiedenis is de NAVO op zoek naar een nieuwe baas. Dat zou wel eens vrouw kunnen worden.

Volgende maand reist de Deense premier Mette Frederiksen naar Washington. Ze zal er op uitnodiging van Joe Biden in het Witte Huis overleggen over een versterking van de trans-Atlantische veiligheid en de blijvende steun aan Oekraïne. Het bezoek laat de geruchtenmolen draaien. De NAVO is op zoek naar een opvolger – of opvolgster – van secretaris-generaal Jens Stoltenberg, die eind september wil vertrekken. Na de Russische inval in Oekraïne werd het mandaat van de Noor al verlengd, maar nu wil hij toch terug naar Oslo. Na de Europese verkiezingen volgend jaar zijn er overigens nog een reeks internationale topjobs vacant. De baan bij de NAVO is nog maar de eerste.

De kansen van de Deense premier Mette Frederiksen worden hoog ingeschat.

Bij de NAVO is het regel dat een Europeaan de stoel van secretaris-generaal bezet, terwijl de militaire leiding in handen is van een Amerikaan. De Supreme Allied Commander Europe – SACEUR in het jargon – is sinds vorige zomer generaal Christopher Cavoli. Wie straks Stoltenberg in het hoofdkwartier in Evere opvolgt, wordt unaniem beslist door de 31 lidstaten van de alliantie. Met dien verstande dat kandidaten eerst in Washington worden gewogen. Wie daar te licht wordt bevonden, maakt geen kans.

In diplomatieke kringen wordt gefluisterd dat Frederiksen alvast over het juiste profiel beschikt. Ze heeft politieke ervaring en ze leidt een regering die Oekraïne consequent steunt. Dat ze een vrouw is, speelt in haar voordeel: de functie viel tot nog toe alleen aan mannen toe. Het is alleen niet zeker of ze wel beschikbaar is. Vorige maand hield ze de boot nog wijselijk af. Bovendien werd de NAVO van 2009 tot 2014 al door haar landgenoot Anders Fogh Rasmussen geleid. Daar komt bij dat de Deense defensiebegroting lager is dan de twee procent van het bbp die de NAVO vraagt.

Toch worden Frederiksens kansen hoog ingeschat. Maar de koers is niet gelopen. Zeker in Centraal-Europese landen klinkt gemor en rijst de vraag wanneer zij de secretaris-generaal mogen leveren. Als de bondgenoten op zoek zijn naar een vrouw denken zij, bijvoorbeeld, eerder aan de Estse premier Kaja Kallas. Tegen haar pleit dat ze zich in de oorlog tussen Oekraïne en Rusland te veel als een havik presenteert en zo’n profiel willen de grotere lidstaten liever niet. De Deense buitenlandminister Lars Lokke Rasmussen opperde vorige week in Brussel het idee om deze zomer een vredesconferentie over Oekraïne te organiseren in Kopenhagen. Zou dat toeval zijn?