Wat begon als een zoektocht naar 20 miljard euro eindigt in een akkoord van 9,2 miljard en een begroting die bloedrood blijft kleuren. De regering rekent zwaar op het aan het werk krijgen van langdurig zieken. Uitgerekend de socialistische minister Frank Vandenbroucke moet dit realiseren.
Twee maanden geleden moest de regering-De Wever nog 20 miljard euro vinden om de overheidsfinanciën op orde te krijgen. Al snel werd dat 16 miljard, en uiteindelijk zei premier Bart De Wever (N-VA) dat hij op 10 miljard tegen 2030 mikte. ‘Wie geen pijnlijke maatregelen durft te nemen, is het niet waard om te regeren’, klonk het toen strijdbaar. Het akkoord dat er nu ligt, komt uit op 9,2 miljard. Resultaat: in 2029 zitten we nog altijd met een tekort van 5 procent van het bbp – hoger dan bij de start van deze regering.
Of die 9,2 miljard echt gehaald wordt, is maar de vraag. In de tabellen staan nog altijd veel ‘terugverdieneffecten’ waarmee de regering zich eerder al rijk rekende. En jawel, ook nu wordt gerekend op 472 miljoen extra uit de strijd tegen sociale en fiscale fraude, waarvoor precies 377 nieuwe inspecteurs worden aangeworven.
Er wordt fors bespaard in de sociale zekerheid, vooral door langdurig zieken weer aan het werk te krijgen. Dat alleen al moet 1,9 miljard opleveren, ruim 20 procent van de totale inspanning. Opvallend: een socialistische minister van Sociale Zaken en Volksgezondheid, Frank Vandenbroucke (Vooruit), moet die strengere aanpak waarmaken.
Hij heeft de feiten mee. Meer dan een half miljoen Belgen zijn langer dan een jaar arbeidsongeschikt. Dat is een stijging met 60 procent in tien jaar tijd, de sterkste van Europa. Geen wonder dat België soms ‘het ziekste land van Europa’ wordt genoemd. Die explosie liep trouwens gelijk op met strengere regels voor brugpensioen en werkloosheid.
Eind 2024 controleerde het RIZIV dossiers van mensen jonger dan 61 jaar die tot hun pensioenleeftijd met een doktersbriefje thuiszitten. Bleek dat een kwart onterecht thuiszit. De voorbije weken was er veel ophef over getuigenissen in een RTL-reportage waarin ene Jacqueline zonder schroom vertelde dat ze acht jaar geleden uitgleed over een hondendrol, haar voet brak en sindsdien een ziekte-uitkering opstrijkt.
Langdurig zieken kosten de staat meer dan 11 miljard euro per jaar. Dat is meer dan een verdubbeling sinds 2014. De Nationale Bank noemde dat al ‘onhoudbaar’ en wees erop dat de re-integratie in Vlaanderen veel sneller gaat dan in de andere gewesten. In Vlaanderen en Brussel is 9,5 procent van de beroepsbevolking langdurig ziek, in Wallonië 14,5 procent. In tien jaar tijd steeg het aantal in Wallonië met 80 procent, in Brussel met 50 procent en in Vlaanderen met slechts 20 procent. Wallonië wacht dus de zwaarste inspanning.
Kort na de start van de regering-De Wever stond hier al: ‘Vandenbroucke zal worden afgerekend op de afname van het aantal langdurig zieken en op hoeveel van hen opnieuw aan het werk gingen. Maar niet alleen hij, ook de regering-De Wever zal daarop worden beoordeeld.’ Dat is met dit begrotingsakkoord alleen maar scherper gesteld.
