Verkeersvervuiling triggert hartinfarcten

Deelnemen aan het verkeer kan een hartinfarct uitlokken.

Dat blijkt uit de analyse die de Vlaamse wetenschappers Tim Nawrot (Universiteit Hasselt) en Ben Nemery (KU Leuven) publiceren in The Lancet. De vele gezondheidseffecten van verkeersvervuiling vragen om een aangepast beleid.

Wie in de stad rondrijdt, kan daar enige uren later een hartaanval aan overhouden. Van alle bestudeerde triggers, zoals het gebruik van koffie of alcohol, is verkeersvervuiling de belangrijkste op het niveau van de bevolking. Volgens de wetenschappers is het daarom noodzakelijk in de steden het niveau van de luchtverontreiniging drastisch te verminderen om de normen te halen die de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) als veilig beschouwt. Die normen liggen lager dan de normen die Europa haar lidstaten oplegt. Dat komt omdat Europa bij het opstellen van de normen ook economische criteria meeneemt.

Op het vlak van luchtvervuiling is België een hotspot in Europa.
“Hoewel de luchtkwaliteit de laatste vijftig jaar aanzienlijk is verbeterd, heeft Vlaanderen gemiddeld de hoogste graad van luchtverontreiniging door fijn stof in West-Europa”, zegt prof. Tim Nawrot van het Centrum voor Milieukunde aan de Universiteit Hasselt. “Oorzaken hiervoor zijn de hoge bevolkingsdichtheid, de intense industriële activiteit en de enorme verkeersdrukte. Omdat we met zo velen op een kleine oppervlakte leven, heeft het al dan niet halen van normen van verontreiniging een grote impact op de gezondheid.”
Kinderen betalen grootste tol
Voor kinderen is luchtvervuiling bijzonder problematisch. Pieken van luchtverontreiniging zijn een uitlokkende factor bij de sterfte van pasgeboren baby’s (tussen 2 en 4 weken). Deze nieuwe inzichten publiceren de onderzoeksgroepen rond Nawrot en Nemery in Environmental Health Perspectives. “Als de Europese limietwaarden voor fijn stof worden overschreden, verdubbelt bijna de babysterfte (+74%)”, aldus Nawrot. Uiteraard gaat het om een uitlokkende factor bij zeer zwakke baby’s – in Vlaanderen overlijden elk jaar al bij al maar een klein aantal baby’s. Maar de luchtvervuiling heeft ongetwijfeld ook gevolgen voor de gezondheid van oudere kinderen.”

Toxicologieprofessor Ben Nemery (KU Leuven): “De luchtwegen en longen van kinderen zijn nog niet helemaal ontwikkeld en dus gevoeliger voor beschadiging dan die van volwassenen, waardoor milieufactoren bij jongeren potentieel meer invloed hebben dan bij volwassenen. Er zijn epidemiologische studies die dat aantonen, vooral met betrekking tot de groei van de longen.”

Effecten van milieuverontreiniging op kinderen treden eigenlijk reeds op in de moederschoot. “Uit experimenteel onderzoek weten we dat de longfunctie reeds in een zeer vroege prenatale fase door vervuiling kan worden beïnvloed”, aldus Tim Nawrot. “Als een zwangere moeder dichtbij een autoweg woont, heeft ze een grotere kans op een baby met een lager geboortegewicht. De ongeboren baby heeft reeds een grotere kans op een kleiner aantal longblaasjes. We weten dat uit verschillende studies. Wonen nabij drukke verkeersaders wordt ook in verband gebracht met verhoogde wiegendoodsterfte, respiratoire sterfte tijdens het eerste levensjaar en allergieën.”

Het probleem van de verkeersverontreiniging kadert in een breed maatschappelijk probleem. Kunnen we de logistieke functie van Vlaanderen blijven aanzwengelen? Met meer en meer vrachtwagens op onze wegen? Ben Nemery: “Het gaat om fundamenteel maatschappelijke en economische wetmatigheden. Profijt wordt geprivatiseerd. Lasten worden gesocialiseerd. Ecologische kost wordt niet meegenomen in de economische berekeningen.”

Marleen Teugels