‘Ook al zijn de chemische pesticiden die we vandaag gebruiken om onze gewassen te beschermen niet meer zo schadelijk voor onze gezondheid als vroeger, toch blijft de vraag naar duurzame alternatieven sterk groeien’, zegt bio-ingenieur en pesticide-expert Jasmine De Rop.
‘Biologische pesticiden van microbiële oorsprong zijn een interessant alternatief. Ze worden gemaakt door bacteriën die sowieso al – weliswaar in lage hoeveelheden – in de bodem aanwezig zijn, en kunnen daar ook makkelijk afgebroken worden. Bovendien activeren ze soms het natuurlijke afweersysteem van planten.’
Aan de UGent onderzoekt De Rop hoe bacteriën stoffen aanmaken die agressieve schimmelziekten bij planten kunnen onderdrukken.
Hoe komt het dat bacteriën als pesticide gebruikt kunnen worden?
Jasmine De Rop: Om dat te begrijpen moeten we naar onze bodem kijken. Die zit vol schimmels en bacteriën, en om er te overleven, vechten ze tegen elkaar. Dat doen ze door stoffen te produceren die andere kapotmaken. De bacteriën produceren biopesticiden die de schimmels onderdrukken, en de schimmels kunnen op hun beurt enzymen produceren die de biopesticiden afbreken. Je kunt het zien als een evolutionaire oorlog. Afhankelijk van de omstandigheden zullen de bacteriën of de schimmels het gevecht winnen.
1/2
Schimmels produceren enzymen die biopesticiden afbreken.
2/2
Bacteriën produceren biopesticiden die schimmels onderdrukken.
1/2
Schimmels produceren enzymen die biopesticiden afbreken.
2/2
Bacteriën produceren biopesticiden die schimmels onderdrukken.
U focust dan op de pesticiden die bacteriën aanmaken?
De Rop: Dat klopt. Specifiek kijk ik naar de cyclische lipopeptiden: de biologische stoffen die schimmels doden. Het lab onderzoekt bodem- en plantenstalen van over de hele wereld. De bacteriën die daarin gevonden worden, worden bewaard in een databank. We onderzoeken dan welke stoffen die bacteriën precies produceren en in welke mate ze schimmels aantasten. Cyclische lipopeptiden blijken daarbij bijzonder veelbelovend.
De bacteriën produceren slechts kleine hoeveelheden pesticiden. Is het geen uitdaging om er voldoende organische pesticiden uit te halen?
De Rop: Absoluut, al weten we intussen dat de bacteriën meer lipopeptiden produceren als we ze onder stress brengen. Bij lagere temperaturen maken bepaalde bacteriën meer lipopeptiden aan die schimmels onderdrukken, en daarvan maken we gebruik om in het lab zo veel mogelijk biopesticiden te verkrijgen.
Gevaarlijke pesticiden belanden overal, ook op úw bord
