Dient de volgende pandemie zich al aan? Nieuw menselijk coronavirus ontdekt

Microscopisch beeld van een nieuw humaan coronavirus, afkomstig van honden. © Ohio State University
Trui Engels
Trui Engels Journalist Knack

In Maleisië zou een nieuw humaan coronavirus ontdekt zijn, afkomstig van honden. Het ontstaan van dierlijke coronavirussen die ook de mens infecteren, zal in de toekomst meer en meer voorkomen, waarschuwen wetenschappers.

Momenteel zijn er slechts zeven humane coronavirussen en meer dan honderd dierlijke exemplaren bekend. Vooral de voorbije 20 jaar zijn er opvallend veel humane coronavirussen ontstaan. Zo is SARS-CoV afkomstig van civetkatten en ontstond MERS uit dromedarissen. Het meest recente coronavirus SARS-CoV-2 is ons ondertussen ook bekend, maar de bron daarvan is nog onduidelijk.

Wetenschappers voorspellen dat zulke spillovers van dier naar mens in de toekomst zowat elk decennium zullen plaatsvinden. Hoe meer we ernaar zoeken, hoe meer we er ook zullen vinden.

En dat gebeurt misschien al vaker dan we zouden willen. In Maleisië is immers een nieuw humaan coronavirus gevonden zijn dat overgesprongen is van een hond, zo meldt het magazine Science.

Doodlopende sprong?

Dankzij een test die alle coronavirussen kan opsporen, ook de nog onbekende exemplaren, ontdekten wetenschappers in stalen van enkele jaren geleden een volledig nieuw coronavirus bij gehospitaliseerde patiënten – vooral kinderen – met een longontsteking. Het bleek te gaan om een canine coronavirus (CCV).

Het is het eerste gerapporteerde geval van een CCV dat zich kan repliceren in de mens. Volgens veterinair viroloog Anastasia Vlasova van de Ohio State University en hoofdauteur van de studie, komen menselijke infecties door coronavirussen uit honden veel vaker voor dan we eerst dachten.

Uit de genoomsequentie kon Vlasova afleiden dat het virus, dat de naam CCoV-HuPn-2018 kreeg, ook ooit katten en varkens had geïnfecteerd, maar het overgrote deel van het genoom was gelijk aan dat van canine coronavirussen.

Het genoomonderzoek toonde verder een mutatie die niet aanwezig is in andere gekende canine coronavirussen, maar wel in humane coronavirussen. De mutatie is erg gelijkaardig aan een mutatie die ook in SARS-virussen en in bepaalde varianten van SARS-CoV-2 terugkomt. Deze mutatie zou het voor het hondenvirus mogelijk maken om mensen te infecteren.

Maar of CCoV-HuPn-2018 een nieuwe pandemie zal uitlokken is onwaarschijnlijk. Er is immers geen bewijs dat het virus zich ook van mens tot mens kan verspreiden. Het kan dus dat het virus een doodlopende sprong heeft gemaakt. Maar het is ook niet duidelijk hoe de patiënten besmet zijn geraakt en of ze direct contact hadden met geïnfecteerde dieren. De patiënten woonden grotendeels in ruraal gebied in Borneo, waar ze wellicht frequent werden blootgesteld aan wilde dieren.

Kochs postulaten

Het nieuwe coronavirus behoort bovendien tot de alfa-groep, waar ook twee reeds gekende humane coronavirussen toe behoren (CoV-229E en CoV-OC43). Die veroorzaken slechts een gewone verkoudheid. Het zou dus kunnen dat de mens al enige immuniteit heeft tegen dit nieuwe virus door herhaaldelijke blootstelling aan de andere twee. De meer gevaarlijke virussen zijn beta-virussen, waaronder SARS-CoV-1, SARS-CoV-2 en MERS-CoV.

‘Mogelijk is dit het achtste coronavirus dat bij de mens een infectie veroorzaakt’, aldus de wetenschappers in het vakblad Clinical Infectious Diseases. Maar volgens andere wetenschappers is het nog te vroeg om deze conclusie te trekken. ‘De auteurs van de paper hebben de Kochs postulaten (om uit te maken of een bepaalde ziektekiem de oorzaak van een bepaalde ziekte is, nvdr.) nog niet kunnen bewijzen’, zegt Xumin Zhang, viroloog aan de University of Arkansas for Medical Sciences aan nieuwssite NPR. Om dat te doen zouden ze het virus in mensen moeten injecteren om te zien of het de ziekte reproduceert. Uiteraard kunnen we dat niet doen.’ Wat wel kan, is kijken hoe vaak het virus voorkomt bij mensen met een longontsteking en testen op muizen of andere dieren.

Het zou Zhang niet verbazen mocht blijken dat dit hondenvirus toch een nieuw menselijke pathogeen blijkt te zijn. ‘Ik geloof dat er heel wat dierlijke coronavirussen zijn die naar de mens kunnen overgaan.’ Volgens hem moeten wetenschappers meer onderzoek doen naar deze verborgen infecties bij de mens voor ze een groter probleem worden en mogelijk een nieuwe coronapandemie uitlokken.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content