Afgelopen week maakte een studie op basis van satellietdata bekend dat het zeeniveau in 2100 met 65 centimeter gestegen zal zijn. ‘Dit gebeurt allemaal vanwege de opwarming van de aarde’, zegt hoofdonderzoeker Steve Nerem in een gesprek met Knack.
Het zeeniveau stijgt als gevolg van klimaatverandering. Dat is bekend. Ook de hoeveelheid was al bekend: drie millimeter per jaar, dertig centimeter per honderd jaar dus. Maar wetenschappers vermoeden al een tijdje dat die jaarlijkse stijging van drie millimeter in een versnelling is geraakt.
Een studie die deze week gepubliceerd werd in het gerenommeerde wetenschappelijke tijdschrift PNAS bevestigde die versnelling en plakte er ook een getal op. Als de huidige trend doorzet, is het zeeniveau in 2100 met 65 centimeter gestegen. Meer dan twee keer zoveel dus dan de 30 centimeter die bij een lineaire stijging zou plaatsvinden.
Jullie gebruikten satellietdata voor jullie onderzoek. Hoe verschilt dat van eerdere onderzoeken?
STEVE NEREM: We gebruikten zogenaamde altimeterdata van vier satellieten, waarvan de eerste in 1992 gelanceerd werd. Zo hadden we vijfentwintig jaar aan data om te bestuderen. Die satellieten doen wereldwijde metingen en meten het zeeniveau op open zee. Getijmeters daarentegen meten enkel het niveau langs de kust.
Waarom maakt dat uit?
NEREM: Een getijmeter is eigenlijk gewoon een grote lineaal die je aan het einde van een pier of dok hangt. Daar kun je op elk moment het zeeniveau op af lezen. En als je dat vaak genoeg doet over een lange periode, kan je iets zeggen over de stijging van het zeeniveau. Een klein probleem is dat die lineaal op een of andere manier aan land vastzit, dus als het land verzakt om een of andere reden, neem je dat mee in de metingen. Een groter probleem is dat het zeeniveau overal ter wereld anders is. Daarom heb je data van over de hele wereld nodig voor een gemiddelde, niet alleen data afkomstig van de kust.
Als ik hier nu een blok ijs op tafel leg, weten we niet precies wanneer die helemaal gesmolten zal zijn. Maar we weten wel zeker dat het zal gebeuren.
En wereldwijd stijgt het zeeniveau sneller dan gedacht.
NEREM: Nou, er werd al wel gedacht dat de stijging in een versnelling was geraakt. Maar niemand had daar tot nu een getal op geplakt. Dat doen wij nu voor het eerst. De stijging van het zeeniveau neemt elk jaar met 0,084 millimeter (+/- 0,025 millimeter) toe. In 2100 is het zeeniveau 65 centimeter hoger dan nu, en stijgt het jaarlijks met 10 millimeter. En dat is een voorzichtige schatting.
Hoezo?
NEREM: Omdat we geen modellen hebben gebruikt, maar echt data van de afgelopen vijfentwintig jaar hebben geanalyseerd. In die tijd is het zeeniveau met 7 centimeter gestegen. En we hebben die data geëxtrapoleerd naar 2100. Daarbij gingen we ervanuit dat de accelaratie die we nu waargenomen hebben, 0,084 (+/- 0,025) millimeter per jaar, nog 82 jaar hetzelfde blijft. Maar ook die versnelling zal waarschijnlijk nog toenemen.
En hoe weet je dat deze versnelde zeeniveaustijging veroorzaakt wordt door klimaatverandering?
NEREM: Omdat we gecorrigeerd hebben voor alle andere mogelijke oorzaken, zoals de vulkaanuitbarsting van Pinatubo in 1991 (op de Filippijnen, nvdr.) en het El Nino-effect. Daarvoor hebben we verschillende wiskundige modellen gebruikt.
En kun je ook zeggen waar de toename in zeeniveaustijging vandaan komt?
NEREM: Ja, van smeltende ijskappen in Groenland en Antarctica.
Hoe weet je dat?
NEREM: Uit ander onderzoek kennen we de massa van de ijskappen daar, en we weten hoe we dat kunnen omrekenen in een stijging van het zeeniveau. Die stijging komt overeen met de stijging die wij hebben waargenomen.
Is de stijging van het zeeniveau en de toename daarvan nog terug te draaien?
NEREM: Dit gebeurt allemaal vanwege de opwarming van de aarde. Als we die terugdraaien, zal het zeeniveau ook minder stijgen. Maar dat is niet direct merkbaar, de stijging zet eerst verder door. Onderzoekers zijn het erover eens dat het zeeniveau sowieso met zo’n 1 tot 2 meter zal stijgen. Maar mogelijk kunnen we het desastreuze scenario van een stijging van 6 meter vermijden als we nu ingrijpen.
De Duitse onderzoeker Anders Levermann heeft berekend dat voor elke graad Celsius aan opwarming het zeeniveau met 2 meter zal stijgen. Wat we niet weten, is hoe snel we die eerste 2 meter bereiken. Want we weten niet wanneer de ijskappen precies af gaan breken. Ik leg het zo uit aan mijn studenten: Als ik hier nu een blok ijs op tafel leg, weten we niet precies wanneer die helemaal gesmolten zal zijn. Maar we weten wel zeker dat het zal gebeuren.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
