Wetenschap Waarom kietelen ouders hun baby? ‘Nieuw onderzoek moet inzicht geven in de werking van ons brein’
Wetenschap Jong talent: Hannah Davidoff (28) detecteert via sensoren agitatie bij mensen met dementie
Wetenschap Wetenschap Zwitserland legt zonnepanelen tussen treinsporen: 'De stroom kan gebruikt worden voor laadpalen voor elektrische wagens' Kun je zonnepanelen plaatsen die het uitzicht niet verstoren? Ja, als je ze tussen de treinsporen legt. In Zwitserland wordt er volop mee geëxperimenteerd.
Wetenschap Wetenschap Broes Laekeman (27) traint AI om gewassen beter te beschermen, met minder insecticiden Aan het ILVO en de UGent onderzoekt Broes Laekeman hoe telers insectenplagen vroegtijdig kunnen opsporen in hun serres. Het antwoord vindt hij in een combinatie van artificiële intelligentie en vangplaten.
Wetenschap Wetenschap Het jaar van de kwantumfysica: of hoe een kwieke honderdjarige onze toekomst onherkenbaar zal veranderen De kwantumcomputer komt eraan – en die zal de wereld veranderen. En dat allemaal dankzij een kwieke honderdjarige: de kwantumfysica.
Wetenschap Wetenschap Ruimtetelescoop James Webb maakt zijn 'diepste' beeld ooit van het heelal De James Webb-ruimtetelescoop heeft zijn voorlopig 'diepste' opname ooit gemaakt van een object in het heelal. Dat meldt het Europese ruimtevaartagentschap ESA.
Wetenschap Wetenschap Waarom een rode kleur ons alerter maakt voor gevaar Wanneer het verkeerslicht op rood springt, drukken we reflexmatig op de rem. Ook alle gevaarsborden zijn roodomrand. Waarom verbinden we die kleur instinctief met gevaar, en niet alleen in het verkeer?
Wetenschap Wetenschap Nieuwe contactlens maakt infrarood licht zichtbaar Onderzoekers ontwikkelden een nieuwe innovatieve contactlens. Die zet onzichtbaar infrarood licht om in kleuren die het menselijk oog wel kan waarnemen. Diezelfde technologie zou in de toekomst ook mensen met kleurenblindheid kunnen helpen.
Wetenschap Wetenschap Jong talent Hanna Buyssens (29) onderzoekt hoe bedrijven blockchain kunnen inzetten om duurzamer te opereren ‘Blockchain wordt vaak geassocieerd met cryptomunten en een enorm hoog energieverbruik’, zegt doctoraatsonderzoeker Hanna Buyssens. ‘Maar de technologie kan ook op andere manieren gebruikt worden, en zelfs een positieve impact hebben op de duurzaamheid van bedrijven.’
Wetenschap Wetenschap Dirk Draulans’ Beestenboel: de franjestaart kan al vliegend met zijn poten een spin uit haar web plukken De franjestaart is een middelgrote vleermuis met grote oren en een vleugelspanwijdte van zo’n 25 centimeter. Hij is in onze contreien niet echt algemeen, maar ook niet zeldzaam.
Wetenschap Wetenschap Jong talent: Jasmine De Rop (29) doet onderzoek naar biologische pesticiden ‘Ook al zijn de chemische pesticiden die we vandaag gebruiken om onze gewassen te beschermen niet meer zo schadelijk voor onze gezondheid als vroeger, toch blijft de vraag naar duurzame alternatieven sterk groeien’, zegt bio-ingenieur en pesticide-expert Jasmine De Rop.
Wetenschap Wetenschap Dirk Draulans’ Beestenboel: de reuzendolkwesp heeft onze contreien bereikt Liefst 4 centimeter groot kan ze worden, de reuzendolkwesp. Ze ziet er ook indrukwekkend uit, met haar pikzwarte lijf met vier gele vlekken of – al naargelang de positie van de vlekken – twee gele banden. Maar ondanks haar imposante uiterlijk is ze niet gevaarlijk voor de mens: ze steekt niet.
Wetenschap Wetenschap Waarom de lange kindertijd ons slimmer maakt dan onze voorgangers Paleontologen puzzelen stilaan een min of meer coherent beeld van de warrige evolutie van de mens in elkaar. De sterke groei van onze hersenen was een keerpunt.
Wetenschap Wetenschap Jong talent: Ilke Van Tente (25) werkt aan vaccins in de vorm van een neusspray ‘Dat we vaccins toedienen via een injectie, zodat antilichamen die ons beschermen tegen virussen voornamelijk in het bloed aangemaakt worden, is eigenlijk een beetje gek’, zegt bio-ingenieur Ilke Van Tente. ‘Luchtwegvirussen komen ons lichaam immers binnen via de slijmvliezen in onze neus en mond. Het zou dus logischer zijn om het vaccin toe te dienen via een neusspray.’
Wetenschap Wetenschap Dirk Draulans Beestenboel: ‘Er valt weinig lijn te trekken in de kenmerkende zang van de tjiftjaf’ Zo onopvallend de fysiek van de tjiftjaf is – een groenbruin vogeltje zonder ook maar één duidelijk herkenbaar kenmerk – zo opvallend is zijn zang. In de meeste talen is het beestje genoemd naar zijn getjif-tjaf-tjif-tjaf, met goed afgelijnde noten die op en af de toonladder gaan. Het riedeltje is een van de eerste geluiden in onze tuinen die de lente aankondigen.
Wetenschap Wetenschap Wachten op de volgende pandemie: het vogelgriepvirus heeft nog maar één mutatie nodig Het lijkt er sterk op dat de internationale wereld niet de juiste conclusies uit de coronapandemie heeft getrokken. Wanneer krijgen we de volgende crisis? En wat zal de oorzaak zijn?
Maai Mei Niet Maai Mei Niet Natuur op voorschrift: ‘Goed beheerde natuurparken redden meer mensenlevens dan dokters’ Die van ons hebben de gewoonte nog níét, maar wereldwijd schrijven steeds meer dokters hun patiënten een natuurbezoek voor. Wij legden ons oor te luisteren in Canada, dat een voortrekkersrol speelt.
Wetenschap Wetenschap Dirk Draulans’ Beestenboel: bonte dikkopjes uit België herkoloniseren Engeland (met dank aan de Eurostar) Het bonte dikkopje is talrijker in België dan in Engeland, waar ze in 1976 uitstierven. Het bracht vlinderbioloog Dirk Maes op het idee om een populatie Belgische bonte dikkopjes naar Engeland te vervoeren met de Eurostar.
Wetenschap Wetenschap Trumps kruistocht tegen de wetenschap: ramp voor de VS, kansen voor Europa en China De aanval van de Amerikaanse president Donald Trump op het wetenschappelijk onderzoek zal een ramp zijn voor zijn land. Tegelijk opent het opportuniteiten voor Europa – maar ook voor China.
Maai Mei Niet Maai Mei Niet Tuinliefhebbers Erika Vlieghe en Hans Keune: ‘De mens is te dominant geworden, zoals de distel’ Voor het vijfde jaar op rij roept Knack op om het gras te laten groeien. Als bloemen, bijen en andere biodiverse pracht u gestolen kunnen worden, zingen wetenschappers Erika Vlieghe en Hans Keune in koor, doe dan mee om uw eigen hachje te redden: ‘De natuur in je tuin is als een massage voor de geest.’
Wetenschap Wetenschap Het gaat slecht met de bij, hommel, bladluis en co (en dat is geen goed nieuws voor de mens) De studies stapelen zich op: het gaat helemaal niet goed met onze insectenwereld. Die afname heeft uiteraard gevolgen voor de rest van de natuur. En dus ook voor de mens.
Wetenschap Wetenschap Jong talent: Elke Godden (28) onderzoekt de zin en de onzin van de nutriscore ‘De nutriscore is een label dat bedoeld is om makkelijk producten met elkaar te vergelijken zodat de consument meteen kan zien welke de gezondste optie is’, zegt bio-ingenieur Elke Godden, die aan de UAntwerpen succesvol een doctoraat verdedigde rond consumentengedrag. ‘In tegenstelling tot de voedingsdriehoek, die gezond en gebalanceerd eten wil stimuleren, gaat de nutriscore …
Wetenschap Wetenschap Dirk Draulans’ Beestenboel: de blauwe aspergekever houdt er een nogal wild seksleven op na De blauwe aspergekever is een prachtig gekleurd diertje van een halve centimeter groot, dat aspergetelers liever kwijt dan rijk zijn. De beestjes leven exclusief op aspergeplanten. Asperges worden niet alleen gekweekt, maar komen ook als wilde plant voor, vooral langs rivieren en in duinen. Daardoor is het onbegonnen werk om zelfs maar te trachten de …
Wetenschap Wetenschap Mierensmokkel: ‘Die Vlaamse jongeren wisten precies op welk moment ze in Kenia moesten zijn’ Mierenexpert Thomas Parmentier (ULB) ziet steeds meer webshops opduiken waar insecten te koop worden aangeboden. ‘Sociale media spelen een rol in de populariteit van mieren, pissebedden en schorpioenen.’
Wetenschap Wetenschap Hannelore Geeraert (27) onderzoekt een duurzaam alternatief voor traditionele plastic ‘Plastic is overal en is onmisbaar geworden in onze maatschappij’, zegt ingenieur Hannelore Geeraert. ‘Maar plastics creëren ook problemen. Enerzijds omdat ze geproduceerd worden op basis van niet-hernieuwbare fossiele brandstoffen, anderzijds omdat lang niet alle plastic gerecycleerd wordt, maar in de natuur of op de afvalberg belandt, of verbrand wordt, waardoor er veel CO2 in …
Wetenschap Wetenschap Dirk Draulans’ beestenboel: de vossenlintworm is een ongelofelijke voortplantingsmachine met bescheiden impact op de mens Jarenlang hebben jagers ons proberen wijs te maken dat de opmars van de vos die ze zo hartgrondig haten, hand in hand zou gaan met een opmars van de vossenlintworm. Die kan gevaarlijk zijn voor de mens. Maar zoals zo dikwijls is ook dit jagerslatijn gebleken, dat af en toe nog eens de kop opsteekt …
Wetenschap Wetenschap Waarom Dirk Draulans even dragqueen was: ‘Puur heteroseksuele soorten zijn een uitzondering’ Ongeveer 10 procent van de mensen beleeft zijn seksualiteit anders dan wat als doorsnee wordt gezien. Maar is dat ‘tegennatuurlijk’? Helemaal niet. Ook de natuur zit barstensvol soorten die ‘het’ anders doen.
Wetenschap Wetenschap Waarom trouwen gezond is, en dan vooral voor de bruidegom Vooral mannen kunnen op gezondheidsvlak sterk profiteren van een langdurige relatie. Maar hoe werkt dat precies? En wanneer is een huwelijk ook gezond voor vrouwen?
Wetenschap Wetenschap Jong Talent: Emma De Beul (28) zoekt naar gezonde suikers ‘Bijna iedereen heeft een haat-liefdeverhouding met suiker’, zegt bio-ingenieur Emma De Beul. ‘Enerzijds vinden de meeste mensen de zoete smaak ervan erg lekker, anderzijds heeft suiker een negatieve connotatie omdat het veel calorieën bevat, voor tandplak zorgt en chronische ziektes zoals diabetes kan veroorzaken.’ Daarom onderzoekt De Beul aan de UGent hoe ze, met behulp …
Wetenschap Wetenschap Dirk Draulans’ Beestenboel: de zwarte kraai kiest voor een leven in de nabijheid van diervriendelijke mensen Ze zijn slim, zwarte kraaien. Hun hersenen kunnen getallen tot 30 aan. Ze herkennen mensengezichten en leren met wie ze eventueel wat voorzichtiger moeten zijn. Het vakblad Current Biology toonde recent aan dat ze het concept ‘waarschijnlijkheid’ begrijpen. Ze nemen beslissingen gebaseerd op de ingeschatte kans op een beloning. In een experimentele opstelling werden vogels …
Wetenschap Wetenschap Van weerwolven tot vampieren: hoe hedendaagse monsters menselijk geworden zijn De geschiedenis van onze omgang met monsters leest als een lang verhaal van angsten en vooroordelen. Maar er is goed nieuws: hedendaagse monsters hebben een make-over gekregen.
Geneeskunde Geneeskunde Een persoonlijk kankervaccin voor iedereen? ‘We staan voor een revolutie’ Zowat dagelijks doen wetenschappers baanbrekende ontdekkingen die leiden tot krachtiger en nauwkeuriger kankerbehandelingen. Is genezing voor álle kankers binnen handbereik? ‘De kankercel is slim, maar kankeronderzoekers worden almaar slimmer.’
Geneeskunde Geneeskunde Het raadsel van de jonge kankers: waarom neemt de ziekte toe bij mensen jonger dan 50? Kanker treft vaker volwassenen jonger dan 50. In België gaat het vooral om huidkanker en teelbalkanker. Hoe dat komt? Dat is de vraag van één miljoen.
Wetenschap Wetenschap Dirk Draulans' Beestenboel: grote spinkrabben kunnen zich als een leger over de zeebodem verplaatsen Spinkrabben zijn krabben met een vrij klein lijf in verhouding tot hun lange dunne poten, een beetje zoals spinnen dus. De algemeenste soort in onze kustwateren is de gewone spinkrab. Ze torst een stekelig schild van maximaal 10 centimeter groot. Het is een dier dat vrij noordelijk voorkomt en bij ons tegen de zuidgrens van …
Wetenschap Wetenschap Biologe Kat Van der Poorten: ‘Ik ben blij en trots om openlijk autistisch te zijn’ Biologe Kat Van der Poorten (KU Leuven) heeft er een lange zoektocht opzitten om erachter te komen wat ze wilde worden. Ze probeerde onderwijzer, pedagoog en dierenarts, tot ze tot het inzicht kwam dat ze bioloog wilde worden om te weten te komen hoe taal ontstaat. Het is het onderwerp van haar doctoraat, waarvoor ze …
Wetenschap Wetenschap Hebben ruimtereizen een grotere impact op vrouwen- dan op mannenlichamen? Op het internet laten mensen hun ongerustheid horen over de gezondheid van astronaute Sunita Williams. Op beelden die de NASA verspreidde, zou ze er erg verzwakt uitzien. Wegen ruimtereizen zwaarder op het lichaam van een vrouw?
Wetenschap Wetenschap Dirk Draulans’ beestenboel: waarom het kroeskopje van wijnkelders houdt Het was even schrikken toen er thuis in de kelder in een doos vol hazel- en okkernoten van twee herfsten geleden ineens een heleboel motjes bleken te zitten: het gespikkelde kroeskopje, volgens de (gratis) identificatieapp ObsIdentify. De beestjes verspreidden zich geleidelijk over de kelder, de trap en de gang naar de buitendeur. Af en toe …
Wetenschap Wetenschap 10 wetenschappelijk bewezen manieren om gelukkiger te worden Hoe word ik gelukkig? Het is ongetwijfeld een van de meest gestelde vragen door de mens. Studies tonen aan dat iedereen gelukkiger en minder gestresseerd kan worden met deze 10 simpele tips.
Wetenschap Wetenschap Dirk Draulans’ Beestenboel: zo’n honderd jaar geleden begon de Turkse tortel aan een van de spectaculairste vogelinvasies ooit Tot het einde van de 19e eeuw was ‘onze’ Turkse tortel een vogel die exclusief in het Midden-Oosten en een groot deel van Azië voorkwam. Af en toe deed ze een uitstapje naar Oost-Europa, maar pas vanaf 1900 werd ze er wat algemener, in eerste instantie in de Balkan. Vanaf 1925 begon ze plots aan …
Wetenschap Wetenschap Dirk Draulans’ beestenboel: de slijmkokerzeeduizendpoot is een meester van de regeneratie van lichaamsdelen De kleinste beestjes leveren soms de grootste biologische inzichten op. De slijmkokerzeeduizendpoot is een diertje van niet meer dan enkele centimeters groot, dat ook in onze Noordzee vrij algemeen is. Het behoort tot de borstelwormen, die zich voortbewegen met een massa trilharen op hun langgerekte lijf. Ze bouwen kokertjes van slijm, die ze vasthangen aan …
Wetenschap Wetenschap Mensapen kunnen de kennis van anderen inschatten Het concept ‘theory of mind’ impliceert dat wij in staat zijn in te schatten wat anderen denken of weten. Er is lang gedacht dat het een unieke eigenschap van de mens was. Maar dat is niet het geval.
Wetenschap Wetenschap Jong talent: Anne-Sofie De Rop onderzoekt bodembacteriën die als basis kunnen dienen voor nieuwe antibiotica en andere medicatie ‘Bodembacteriën zijn een verborgen apotheek’, zegt bio-ingenieur Anne-Sofie De Rop (25). 'Dat is hoopvol omdat er veel ziektes zijn die we nog moeilijk kunnen bestrijden, zoals kanker en multiresistente bacteriën.’
Wetenschap Wetenschap Dirk Draulans’ Beestenboel: de Amerikaanse stierkikker is een luidruchtige vreetmachine Culinaire geplogenheden kunnen een effect hebben op onze natuur. Door de vraag naar kikkerbillen raakten Amerikaanse stierkikkers over de wereld verspreid.
Wetenschap Wetenschap Jong talent: Jonas Van Put (35) ontwerpt sculpturen op het grensvlak tussen kunst en design ‘Objecten hebben een bestaansrecht nodig’, zegt ontwerper en meubelmaker Jonas Van Put. ‘Als iets alleen maar mooi is, dan is dat voor mij meestal niet genoeg.’ Jonas Van Put, die zowel interieurarchitectuur als meubelontwerp studeerde, vindt het belangrijk om dingen ter discussie te stellen. ‘Als je iets op de wereld zet, en je gebruikt daar …
Wetenschap Wetenschap Instituut voor Tropische Geneeskunde: ‘Desinformatie is een van de grootste bedreigingen van de volksgezondheid’ De artsen Lut Lynen en Özge Tunçalp zijn de ‘oude’ en nieuwe directeur van het gerenommeerde Instituut voor Tropische Geneeskunde in Antwerpen. Een dubbelgesprek over oprukkende tropische ziekten, desinformatiecampagnes en het tweerichtingsverkeer van kennis tussen het Globale Noorden en Zuiden.
