Met Jeff Landry stelt Donald Trump een absolute vertrouweling aan als gezant voor Groenland. De benoeming moet Trumps ambities waarmaken om Groenland in Amerikaanse handen te krijgen.
Afgelopen maandag rakelde Donald Trump zijn plan opnieuw op om Groenland bij de Verenigde Staten in te lijven. Via zijn geliefde sociale netwerk Truth Social liet hij weten dat Jeff Landry, de gouverneur van Louisiana, zijn speciale gezant voor Groenland wordt. ‘Hij moet het voortouw nemen’, verklaarde Trump kort nadien op een persconferentie. ‘We hebben Groenland nodig voor nationale veiligheid, niet voor mineralen (…) We moeten het hebben.’
Het is lang niet de eerste keer dat Trump zijn interesse voor Groenland uitspreekt. Ook voor zijn inauguratie stelde hij al dat Amerikaans eigenaarschap en controle van Groenland ‘een absolute noodzaak’ zijn. Toen hij een nieuwe ambassadeur in Denemarken benoemde, het land waartoe Groenland behoort, gaf Trump hem de opdracht mee om de druk op te voeren.
Hij weigerde uit te sluiten dat Amerika geweld zou gebruiken om Groenland in te lijven. Hij dreigde extra hoge tarieven tegen Denemarken in te voeren als het zou weigeren om Groenland af te staan, en plaatste al openlijk vraagtekens bij de Deense soevereiniteit over Groenland. Vicepresident JD Vance bracht eind maart een informeel bezoek aan Groenland, waarbij hij Denemarken verweet dat het de Groenlanders onvoldoende bescherming bood tegen China en Rusland.
Alligatorjacht
Met Jeff Landry stelt Trump een trouwe volgeling aan als gezant. Landry is een veteraan van de Eerste Golfoorlog die in 2024 met de steun van Trumps MAGA-beweging de gouverneursverkiezingen van Lousiana won. Landry is een uitgesproken conservatief: in Louisiana is een van de strengste abortuswetten van het land van kracht, de staat heeft een wet die toelaat om veroordeelde kinderverkrachters te castreren, en eist sinds vorig jaar dat scholen de tien geboden uit Genesis afficheren. Om aan fondsenwerving te doen, organiseert Landry sinds 2010 alligatorjachten voor zijn donoren. Hij onderhoudt hartelijke banden met verschillende leden van de familie Trump.
Landry, die zelf een bedrijf heeft dat diensten verleent aan de olie- en gasindustrie, is een voorvechter van de fossiele brandstofindustrie. Als openbaar aanklager van Louisiana was hij een van de grootste tegenstanders van de klimaatplannen van Joe Biden. Hij startte rechtszaken tegen Bidens beslissingen om minder olie uit de Mexicaanse Golf te ontginnen en de aanbouw van de Keystone-pijpleiding stil te leggen. Hij verhinderde pogingen van het Amerikaanse milieuagentschap EPA om strengere vervuilingsnormen te handhaven.
Zijn buitenlandse ervaring is uiterst beperkt. Eind maart kondigde de Zuid-Koreaanse autoproducent Hyundai aan dat het een staalfabriek in Louisiana zou opstarten, wat Landry al snel afdeed als zijn verdienste. Landry zelf haalt de geschiedenis van Louisiana aan als zijn ultieme kwalificatie: Louisiana viel de voorbije eeuwen zowel onder Spaanse, Franse, geconfedereerde en finaal Amerikaanse vlag. Trump zelf noemde de Lousiana Purchase, de transactie uit 1803 waarbij de Verenigde Staten onder Thomas Jefferson een enorm territorium overkochten van Frankrijk, waardoor de VS in één klap twee keer zo groot werd.
De gezanten van Trump
Landry is een van de vele zakenpartners en politieke vrienden die van Trump een gezantschap in de schoot geworpen krijgen. Onervarenheid beschouwt Trump daarbij eerder als een voordeel. Het meest in het oog springende voorbeeld is Midden-Oostengezant Steve Witkoff, de man die de Gazadeal sloot en ook Oekraïne tot concessies probeert te dwingen. Witkoff, die vrijwel niets weet over internationale politiek, keek ter voorbereiding naar Netflixdocumentaires. John Coale, Trumps gezant voor Belarus, wist niet waar Belarus lag toen Trump hem benoemde.
Die gezanten zijn in de eerste instantie een manier om de Amerikaanse diplomatie – waar veel weerstand bestaat tegen Trumps nogal eigengereide plannen – aan de kant te schuiven. Presidentiële gezanten moeten, in tegenstelling tot ambassadeurs, niet door de Senaat goedgekeurd worden. Ze kunnen los van de diplomatieke geplogenheden rondneuzen en kijken of er een dealtje te sluiten valt. En, niet onbelangrijk, ze hebben niet de neiging om onregelmatigheden te lekken naar de pers. Afgelopen maandag haalde Trump maar liefst dertig ambassadeurs terug naar Washington, omdat ze niet voldoende zijn America First-ideeën uitdragen.
Kritieke mineralen
Trumps fascinatie voor Groenland gaat al langer mee. Ook in zijn eerste ambtstermijn ondernam hij een (halfslachtige) poging om Groenland van Denemarken over te kopen. Het idee werd hem aangepraat door Ronald S. Lauder, een van de erfgenamen van cosmeticabedrijf Estée Lauder en voormalig Amerikaans ambassadeur in Oostenrijk. Lauder stelde zichzelf meteen ook voor als tussenpersoon om onderhandelingen met Denemarken op te starten. Toen de Deense premier Mette Fredriksen het idee van de hand wees, annuleerde Trump een staatsbezoek aan Denemarken. Amerika opende eind 2019 wel een consulaat in de Groenlandse hoofdstad Nuuk.
Trump zelf herhaalt voortdurend nadrukkelijk dat hij niet geïnteresseerd is in Groenlands minerale grondstoffen – wat de indruk doet ontstaan dat hij geïnteresseerd is in Groenlands minerale grondstoffen. In het Amerikaans-Russische vredesvoorstel voor Oekraïne stelt Amerika voor om samen met Rusland grondstoffen te ontginnen in het Poolgebied. 25 van de 34 kritieke mineralen die de Europese Commissie als essentieel identificeerde, zijn te vinden in Groenland.
Denemarken heeft de ideeën altijd nadrukkelijk van de hand gewezen. ‘Je kunt geen andere landen annexeren, zelfs niet door de internationale veiligheid in te roepen’, stelde de Deense premier Mette Frederiksen in een gezamenlijk statement met de Groenlandse premier Jens-Frederik Nielsen. ‘Groenland behoort aan de Groenlanders, en de Verenigde Staten horen Groenland niet over te nemen.’
Door Landry als gezant te benoemen, lijkt Trump eens te meer aan te geven dat hij bereid is om los van de klassieke diplomatieke kanalen te werken om zijn wil door te drijven. Het is een zoveelste waarschuwing dat Denemarken de komende tijd voor enorme uitdagingen staat.
Komen er energiedeals tussen Rusland en de VS? ‘Dit is kennelijk hoe Trump de wereld ziet’
