De Amerikaanse president Donald Trump overweegt om Tomahawks aan Oekraïne te leveren. Bijna 2000 Russische militaire doelen zouden binnen het bereik van de kruisraket liggen.
De verhouding tussen Donald Trump en Volodymyr Zelensky was lange tijd niet al te best. Na de rel tussen beiden in het Witte Huis in februari moest Oekraïne vrezen voor verdere militaire hulp uit de VS. De Amerikaanse inlichtingendiensten gaven ook niet langer informatie door aan Kiev. Daardoor misten de Oekraïners belangrijke gegevens over de doelwitten voor hun raketwerpers.
Maar intussen hebben de Amerikaanse en de Oekraïense president weer toenadering tot elkaar gezocht en verhoogt Trump de druk op Rusland. Hij sluit niet uit dat de VS Tomahawk-kruisraketten aan Oekraïne zullen leveren.
Op weg naar het Midden-Oosten verklaarde Trump dat hij daar misschien wel met de Russen over zou praten en hen zou zeggen: ‘Luister, als deze oorlog niet wordt beëindigd, stuur ik Tomahawks op jullie af.’ In de afgelopen weken had Zelensky de Amerikaanse regering herhaaldelijk gevraagd om Tomahawks te leveren.
Luchtmachtbases
Als de Oekraïners kruisraketten van dat type zouden krijgen, zou dat hun slagkracht aanzienlijk kunnen vergroten. Het Institute for the Study of War (ISW) in Washington schat dat minstens 1655 militaire doelwitten in Rusland — waaronder 67 luchtmachtbases — binnen het bereik liggen van een Tomahawk-raket die tot 1600 kilometer ver kan vliegen. Een Tomahawk-variant die tot 2500 kilometer aflegt, zou volgens het ISW minstens 1945 Russische militaire doelwitten kunnen bereiken, waaronder 76 luchtmachtbases. Oekraïne zou ‘de aanvalskracht van Rusland aan het front waarschijnlijk aanzienlijk kunnen aantasten’ door met Tomahawks de bevoorrading uit het achterland aan te vallen, zegt George Barros, Ruslandexpert en hoofd van het geodatateam bij het ISW.
Kruisraketten vliegen anders dan raketten: ze houden zich laag — soms slechts 30 tot 100 meter boven de grond — en zijn daardoor moeilijk met de radar te detecteren. Volgens het ISW zouden Tomahawk-kruisraketten vooral nuttig zijn voor Oekraïne om de productie van Shahed-drones te verstoren: Rusland stuurt daarvan regelmatig honderden naar Oekraïne.
Op zijn beurt valt Oekraïne met kamikazedrones die meer dan 1000 kilometer ver kunnen vliegen doelen diep in Rusland aan, zoals raffinaderijen en munitiedepots. Die drones kunnen wel maar kleine hoeveelheden explosieven meenemen. Tomahawk-kruisraketten daarentegen kunnen worden uitgerust met een gevechtskop van ongeveer 450 kilogram.
Dronefabrieken
Als Oekraïne over Tomahawks zou beschikken, zou het volgens het ISW bijvoorbeeld de dronefabriek in Jelabuga in Tatarstan kunnen aanvallen. Die produceert maandelijks 2700 Shahed-drones, zegt Barros. Volgens het ISW heeft Rusland door de uitbreiding van die fabriek zijn droneproductie massaal opgevoerd en kan het daardoor steeds grotere en frequentere langeafstandsaanvallen op Oekraïne uitvoeren.
Oekraïne zou met Tomahawks de dronefabriek in Jelabuga in Tatarstan kunnen aanvallen. Die produceert maandelijks 2700 Shahed-drones.
Een ander mogelijk doel voor Tomahawk-kruisraketten zou volgens het ISW de luchtmachtbasis Engels-2 in de oblast Saratov zijn. Daar zijn strategische bommenwerpers gestationeerd die kruisraketten op Oekraïne afvuren.
Rusland beschikt over een zeer goede luchtverdediging, zegt Fabian Hinz, militair analist van het International Institute for Strategic Studies in Berlijn. Tomahawk-kruisraketten hebben geen stealth-eigenschappen en zouden daarom mogelijk moeten omvliegen om de Russische luchtafweer zo veel mogelijk te omzeilen. Dat zou hun effectief bruikbare bereik kunnen beperken.
Volgens president Trump zou de levering van Tomahawks ‘een verdere escalatie’ betekenen, maar toch vindt hij het gepast die mogelijkheid in overweging te nemen.
Zelensky vertelde na een onderhoud met Trump dat ze hadden gesproken over Patriot-luchtafweersystemen en Tomahawks. ‘We zien en horen dat Rusland bang is dat de Amerikanen ons Tomahawks zouden kunnen geven’, schreef Zelensky op het platform Telegram. Of er concrete afspraken over de levering van nieuwe wapens zijn gemaakt, liet de Oekraïense president in het midden.
Flamingo
In de strijd tegen Rusland zet Oekraïne ook in op andere langeafstandswapens. Onlangs presenteerde het een kruisraket genaamd Flamingo, die naar verluidt doelen tot 3000 kilometer ver kan bereiken. De raketkop weegt meer dan een ton. Kiev zal wel ‘tijd nodig hebben om de productie op te schalen’, schrijft het Institute for the Study of War.
Eind 2024 begon Oekraïne naar eigen zeggen al met de massaproductie van een variant van hun kruisraket Neptune. Vorige week presenteerden ze een nieuwe versie van het wapen, die extra brandstoftanks heeft voor een groter bereik, meldt het militaire portaal The War Zone. De Neptune-kruisraket was oorspronkelijk ontwikkeld als zogenoemde antischipraket, dus om schepen aan te vallen. Maar vanaf 2023 ontwikkelt Oekraïne ook Neptuneraketten voor doelwitten op het land.
