‘Vanuit geopolitiek standpunt is het bijzonder dat ons land méér Russisch gas is gaan invoeren’

Hoe vangt België de sluiting van de kerncentrales op?

De regering onderzoekt hoe ons land de afhankelijkheid van Russische energie kan beperken. Volgens de Comtrade-databank voeren we ongeveer 5 procent van ons aardgas uit Rusland in en 15 procent van onze aardolie. Maar de komende jaren zal vooral de vraag naar gas groeien door de sluiting van de kerncentrales. Tezelfdertijd zal Nederland, goed voor ruim een derde van ons aardgas, de productie staken. Hoe vangt België de sluiting van de kerncentrales op?

Elia, de beheerder van het Belgische hoogspanningsnet, schat dat het elektriciteitsverbruik in ons land tegen 2030 met ongeveer 3 terawattuur zal stijgen, tot ongeveer 90 terawattuur. Van die 90 terawattuur zal ongeveer 40 terawattuur worden opgewekt met aardgas. Dat betekent dat we voor onze elektriciteitsopwekking ongeveer 12 terawattuur extra aan aardgas nodig hebben. Maar als gevolg van de sluiting van de aardgasvelden in Nederland, zou ons land voor nog eens 10 terawattuur op zoek moeten gaan naar een alternatieve leverancier.

Kortom: de komende acht jaar moet België op zoek naar pakweg 22 terawattuur aan aardgas. Dat is ongeveer gelijk aan 13 procent van onze netto-gasinvoer. Tegen de gemiddelde invoerprijzen is dat goed voor ongeveer 400 miljoen euro per jaar.

De meest voor de hand liggende oplossing is om elders aardgas te gaan zoeken. Tot vorig jaar kwam Rusland tevoorschijn als mogelijk alternatief. Fluxys, de belangrijkste Belgische gastransporteur, neemt al deel aan de uitbating van het Yamal-gasveld in het Russische noordpoolgebied. Zeebrugge, met de gasterminal van Fluxys, is nu reeds een belangrijke doorvoerhaven voor Russisch gas. Het zou dus een haalbare stap zijn om enkele tankers meer te laten aanmeren voor Belgisch gebruik.

De voorbij jaren is België meer aardgas uit Rusland beginnen in te voeren. In 2016 voerde het volgens de Comtrade-cijfers 2313 ton in. In 2019 en 2020 reeds 1,3 miljoen ton, goed voor om en bij de 300 miljoen euro. Voorlopige cijfers voor 2021 zitten op hetzelfde peil. Los van het feit dat Yamal zich in een van de kwetsbaarste gebieden ter wereld bevindt, blijft het vooral vanuit geopolitiek standpunt bijzonder dat ons land meer Russisch gas is gaan invoeren.

Een aantrekkelijk alternatief op korte termijn betreft Noors aardgas. Maar ook de Noren spelen met het idee om hun aardgasproductie te verminderen. Vervolgens komt Qatar in beeld, nu reeds de derde grootste leverancier en een onvervangbare partner van de terminal in Zeebrugge. Wederom heeft dat geopolitieke gevolgen. Vorig jaar opnieuw bleek Qatar een draaischijf voor de financiering van terreurgroeperingen. En dan blijft uiteindelijk het schaliegas uit de Verenigde Staten over. Theoretisch zijn er nog een dozijn andere mogelijke leveranciers, maar hun capaciteit is doorgaans beperkter, de prijzen zijn hoger en de veiligheidsrisico’s groter.

België zou ook meteen elektriciteit kunnen invoeren. Duitse elektriciteit hangt evenwel in aanzienlijke mate af van Russisch aardgas en andere fossiele brandstoffen, Franse elektriciteit wordt opgewekt in kerncentrales. Recent werd met veel tromgeroffel een akkoord over een nieuwe onderzeese kabel tussen ons land en Denemarken getekend. Die wordt wel pas opgeleverd in 2030, en het is de bevolking ook nog niet meegedeeld hoeveel de Deense stroom zal kosten en hoe vaak die beschikbaar zal zijn.

Rest er nog de optie waterstof. Ook hier kondigde de regering samenwerking aan met Namibië en Oman. De Belgische havens staan klaar om een centrale Europese doorvoerplaats voor waterstof te worden. Bedrijven als Deme hebben al enkele grote contracten binnengehaald om waterstofhavens aan te leggen. Waterstof wordt beschouwd als het groene goud van de toekomst; maar wederom is het niet helemaal duidelijk hoeveel de invoerprijs zal bedragen. Het blijft allemaal toch een beetje lintjesknipperij zonder strategie, althans niet voor zover de regering het wenselijk acht ze met de bevolking te delen.