De Verenigde Staten hebben een aanval uitgevoerd op drie nucleaire sites in Iran, met inbegrip van Fordow, Natanz en Isfahan. Hoe kijkt de rest van de wereld naar de escalatie van het conflict tussen Israël en Iran?
Rusland veroordeelt aanvallen: ‘onverantwoordelijke beslissing’
Rusland heeft de Amerikaanse aanvallen op Iraanse nucleaire installaties scherp veroordeeld. De ‘onverantwoordelijke beslissing’ van de VS om Iran te bombarderen is in strijd met het internationaal recht en het Handvest van de Verenigde Naties, zo liet het Russische ministerie van Buitenlandse Zaken in Moskou weten.
De VN-Veiligheidsraad moet hierop reageren want met de aanval hebben de VS ook de non-proliferatie van kernwapens geschaad, klinkt het. Moskou verwacht daarom een duidelijke reactie van het Internationaal Atoomagentschap (IAEA).
Rusland voert zelf al meer dan drie jaar in strijd met het internationaal recht een aanvalsoorlog tegen buurland Oekraïne.
China ‘veroordeelt fors’ de Amerikaanse aanvallen
Het Chinese ministerie van Buitenlandse Zaken zegt zondag dat Peking de Amerikaanse aanvallen op nucleaire sites in Iran ‘fors veroordeelt’. De aanvallen leiden volgens Peking tot een escalatie van de spanningen in het Midden-Oosten.
‘China roept alle partijen die betrokken zijn in het conflict, en in het bijzonder Israël, op tot een staakt-het-vuren, zo snel als mogelijk’, klinkt het in een verklaring
Diependaele: ‘Weet niet of dit juiste methode is om Iraans regime weg te krijgen’
Vlaams minister-president Matthias Diependaele weet niet of de Israëlische en Amerikaanse bombardementen op Iran de juiste methode zijn om het Iraanse regime weg te krijgen. Dat zei hij zondag in De Zevende Dag.
Volgens Diependaele heeft het conflict ‘een impact op alles, met onschuldige burgers die betrokken worden wat natuurlijk niemand wil, maar ook internationale verhoudingen die shiften en economische gevolgen’.
De minister-president benadrukt dat niemand wil dat het Iraanse regime kernwapens kan ontwikkelen, maar ‘is dit de juiste manier om het regime weg te krijgen? Dat weet ik niet, dat kan ik moeilijk inschatten’.
Wel vindt Diependaele dat Europa ‘nu eindelijk de analyse moet maken dat het echt nodig is om de eigen veiligheid in handen te nemen’. De NAVO beslist komende week op een top in Den Haag wellicht dat het defensiebudget voor de lidstaten op termijn naar 5 procent van het bruto binnenlands product moet, waarvan 1,5 procent investeringen die onder de bredere noemer ‘weerbaarheid’ vallen. Daar kan Vlaanderen een rol in spelen, zei Diependaele, onder meer door investeringen in bruggen, wegen, cybersecurity of vrijwilligerskorpsen.
België roept op tot ‘maximale terughoudendheid’
De minister van Buitenlandse Zaken, Maxime Prévot, heeft zondag de betrokken partijen in het conflict tussen Iran en Israël opgeroepen tot terughoudendheid en tot een terugkeer naar de onderhandelingstafel. Terwijl de twee landen in het Midden-Oosten al een week in oorlog zijn, zijn de Verenigde Staten afgelopen nacht tussenbeide gekomen door Iraanse nucleaire installaties te bombarderen.
De Belgische minister verwees niet expliciet naar de inmenging van de Amerikanen in het conflict. ‘Ik roep opnieuw op tot maximale terughoudendheid’, schreef hij op X. ‘De Europese Unie heeft een rol te spelen in de zoektocht naar een oplossing,’ voegde Prévot daaraan toe. Hij liet weten dat hij de situatie maandag zou bespreken tijdens een vergadering met zijn Europese ambtsgenoten in Brussel.
‘Het theocratische regime van de Iraanse ayatollahs mag er niet toe komen een kernwapen te ontwikkelen, want dat zou een bedreiging vormen voor de internationale veiligheid.’ Maxime Prévot benadrukte het belang van het voorkomen van een verdere escalatie van het conflict, wat de diplomatieke inspanningen om op lange termijn nucleaire vrede te garanderen, zou ondermijnen. België steunt in dat verband het werk van het Internationaal Atoomenergieagentschap (IAEA), aldus de minister.
PS-voorzitter Paul Magnette veroordeelt de Amerikaanse inmenging wel expliciet. Die aanvallen ‘maken deel uit van een gevaarlijke spiraal van escalerend conflict’, zegt hij op X. ‘Die acties veroordelen is het internationaal recht en de vrede verdedigen, de enige mogelijke weg voor de wereld.’ Magnette roept de EU ook op tot actie. ‘Europa moet het stilzwijgen doorbreken. De vrede verdedigen doen we niet door de oorlogsvlammen aan te wakkeren.’
PVDA-Kamerlid Peter Mertens vindt dat de Verenigde Staten ‘het internationale recht schenden’ en een ‘verdere escalatie van de oorlog’ veroorzaken. Hij vraagt zich af ‘waar de Europese landen op wachten om deze criminele daad te veroordelen en te stoppen met blindelings Trump achterna te lopen.’
Kjell Vander Elst (Open VLD) vindt dat Europa ‘met één stem moet spreken’. Hij vraagt minister van Buitenlandse Zaken Maxime Prévot om ‘leiderschap te tonen en een duidelijk EU-standpunt af te dwingen’ op de Europese Raad Buitenlandse Zaken maandag.
Von der Leyen dringt aan op diplomatische oplossing
Na de Amerikaanse aanvallen op Iraanse nucleaire installaties roept de voorzitter van de Europese Commissie Ursula von der Leyen op tot een diplomatieke oplossing. “Nu is het tijd voor Iran om een geloofwaardige diplomatieke oplossing aan te gaan”, schrijft ze op X. “De onderhandelingstafel is de enige plek om deze crisis te beëindigen.”
De spanningen in het Midden-Oosten hadden een nieuw hoogtepunt bereikt en stabiliteit moet nu prioriteit krijgen, aldus nog von der Leyen. Respect voor het internationaal recht is van cruciaal belang, klinkt het.
Paus: ‘Mensheid schreeuwt om vrede’
‘De mensheid schreeuwt om vrede na het alarmerende nieuws uit het Midden-Oosten’. Dat heeft paus Leo XIV zondag verklaard na de Amerikaanse aanvallen op nucleaire sites in Iran. ‘Elk lid van de internationale gemeenschap heeft een morele verantwoordelijkheid om een einde te maken aan de tragedie van oorlog, voordat het een onherstelbare afgrond wordt’, zei hij aan het einde van zijn wekelijkse Angelusgebed in het Vaticaan.
Duitsland roept Iran op om ‘onmiddellijk’ te onderhandelen met VS
Duitsland heeft er bij Iran op aangedrongen om de gesprekken met de Verenigde Staten te hervatten na de Amerikaanse aanvallen op nucleaire sites. De Duitse regering voerde zondagochtend een veiligheidsoverleg over de Amerikaanse aanvallen op Iran.
Bondskanselier Friedrich Merz herhaalt zijn oproep aan Iran om onmiddellijk onderhandelingen te starten met de Verenigde Staten en Israël om tot een diplomatieke oplossing van het conflict te komen, meldt een regeringswoordvoerder. ‘De bondsregering gaat ervan uit dat grote delen van het Iraanse nucleaire programma door de luchtaanvallen zijn beschadigd’, staat in de verklaring.
Vermeld wordt ook dat nog niet helemaal duidelijk is hoe groot de schade precies is. ‘Een gedetailleerdere schadeanalyse is pas later mogelijk.’ De bondskanselier en de andere leden van het zogenoemde veiligheidskabinet zoeken in de loop van de dag contact met ‘de partners binnen de EU en de Verenigde Staten’ over vervolgstappen.
Duitsland probeerde eerder deze week nog te onderhandelen met Iran. In Genève was een overleg van de Duitse, Franse en Britse ministers van Buitenlandse Zaken en de EU.
Qatar vreest voor ‘rampzalige gevolgen’
Golfstaat Qatar, die als bemiddelaar optreedt tussen Israël en de Palestijnse extremistische organisatie Hamas, zegt na de Amerikaanse aanval op Iran te vrezen voor “rampzalige gevolgen” voor de regio en de rest van de wereld. Het roept betrokken partijen op “verstandig en terughoudend te handelen en verdere escalatie te vermijden”.
Oman spreekt van ‘illegale agressie’
Oman heeft de Verenigde Staten en Iran dan weer opgeroepen om weer in gesprek te gaan over het Iraanse nucleaire programma. Het land heeft bemiddeld tussen Iran en de VS en heeft de Amerikaanse aanvallen veroordeeld als ‘illegale agressie’.
EU roept op tot de-escalatie
De Europese hoge vertegenwoordiger voor het buitenlands beleid Kaja Kallas roept alle betrokken partijen op terug te gaan naar de onderhandelingstafel om verdere escalatie te voorkomen. Dat schrijft ze op X na de aanval van de Verenigde Staten op Irans nucleaire installaties. Ze herhaalt dat ‘Iran geen kernwapens mag ontwikkelen, aangezien dat een bedreiging zou zijn voor internationale veiligheid’.
EU-buitenlandministers komen maandag bij elkaar voor een vergadering. De huidige situatie met Iran en de VS zal ook besproken worden, meldt Kallas.
Houthi’s: ‘duidelijke schending van het internationaal recht’
De pro-Iraanse Houthi-militie in Jemen noemt de Amerikaanse aanvallen op Iraanse nucleaire installaties ‘brute en laffe agressie’. Ze zijn een ‘flagrante schending’ van de soevereiniteit van Iran en een ‘duidelijke schending’ van het internationaal recht. De aanval maakt deel uit van de ‘grenzeloze, criminele steun’ van de VS aan Israël, klinkt het nog.
Eerder hadden de Houthi’s nog gewaarschuwd dat ze opnieuw Amerikaanse schepen in de Rode Zee zouden aanvallen als de VS zich zou mengen in de oorlog tussen Israël en Iran. De aanval zou het begin zijn, niet het einde van een oorlog, zo citeerde de Arabische nieuwszender Al-Jazeera een hooggeplaatst lid.
VN: ‘gevaarlijke escalatie’
‘Ik ben ernstig verontrust door het gebruik van geweld door de Verenigde Staten tegen Iran vandaag. Dit is een gevaarlijke escalatie in een regio die al op het randje staat – en een directe bedreiging voor de internationale vrede en veiligheid.’ Dat zegt António Guterres, secretaris-generaal van de Verenigde Naties, zondag op X na de Amerikaanse aanval op drie nucleaire sites in Iran.
‘Het risico groeit dat dit conflict snel uit de hand loopt – met catastrofale gevolgen voor burgers, de regio en de wereld. Ik roep de lidstaten op om te de-escaleren en hun verplichtingen onder het Handvest van de Verenigde Naties en andere regels van het internationaal recht na te komen. Op dit hachelijke moment is het van cruciaal belang om een spiraal van chaos te voorkomen’, zegt Guterres. ‘Er is geen militaire oplossing. De enige weg vooruit is diplomatie. De enige hoop is vrede.’
Groot-Brittanië: ‘Het nucleaire programma van Iran is een ernstige bedreiging voor de internationale veiligheid’
De Britse premier Keir Starmer zegt dat de Amerikaanse aanvallen op Iran een poging zijn om een grote dreiging weg te nemen. Hij roept Iran op om weer te gaan onderhandelen en een diplomatieke uitweg te vinden.
‘Het nucleaire programma van Iran is een ernstige bedreiging voor de internationale veiligheid. Het mag niet toegelaten worden dat Iran een kernwapen kan ontwikkelen en de Verenigde Staten hebben ingegrepen om die dreiging te verminderen’, aldus Starmer.
Naar verluidt is het Verenigd Koninkrijk niet betrokken geweest bij de actie, die komt nadat Starmer en minister van Buitenlandse Zaken David Lammy hadden aangedrongen op een diplomatieke oplossing in plaats van een Amerikaanse actie die de regio verder zou kunnen destabiliseren. Volgens Starmer moet de stabiliteit in het Midden-Oosten prioriteit krijgen. ‘We roepen Iran op om weer aan de onderhandelingstafel aan te schuiven en een diplomatieke oplossing te vinden om de crisis te beëindigen.’