De federale regering raakte het maandagnacht eens over een gemeenschappelijk standpunt in het Gaza-dossier. Knack legde het Gaza-akkoord voor aan Ralph Pais (Joods Informatie- en Documentatiecentrum), Brigitte Herremans (UGent/UAntwerpen) en Willem Staes (11.11.11.). ‘Dit akkoord toont dat publieke druk werkt. Belgen hebben massaal een rode lijn getrokken. Nu mogen we niet op onze lauweren rusten.’
‘De erkenning van een Palestijnse staat geeft de indruk dat terreur beloond wordt’
Ralph Pais, ondervoorzitter van het Joodse Informatie- en Documentatiecentrum:
‘Dit is een slecht akkoord. Wij hebben de indruk dat de Belgische regering koste wat kost een compromis wou bereiken. Maar het resultaat is enorm ongelukkig. De timing zit volledig verkeerd. De erkenning van een Palestijnse staat geeft de indruk dat terreur beloond wordt. Kijk, 7 oktober was een slachtpartij tegen de Joodse bevolking zoals we die niet hebben gezien sinds de Tweede Wereldoorlog. Als antwoord daarop verdedigt Israël zich. Dat maakt natuurlijk heel veel los want een oorlog is nooit mooi. En als je tegenstander zich verschuilt achter scholen en moskeeën, dan vallen er ook burgerslachtoffers – en dat is altijd te betreuren. Maar door nu Palestina te erkennen, geeft België toch de indruk dat terreur loont en Hamas beloond wordt. Terwijl er nog steeds onschuldige Israëlische gijzelaars in die enge tunnels zitten. Zolang zij niet vrij zijn en Hamas niet weg is, kunnen we niet dénken aan de oprichting van een Palestijnse staat.
‘In het Gaza-akkoord staat dat een erkenning van Palestina pas volgt als Hamas niet meer aan de macht is en de gijzelaars vrijgelaten zijn. Over dat deel zijn we uiteraard wel tevreden. Maar dan nog is dit gewoon niet het moment. Het akkoord lijkt niet ingegeven door een visie op vrede en veiligheid voor Israëli’s en Palestijnen, maar dient veeleer om de Belgische straten een beetje te kalmeren. Israël wordt gereduceerd tot de boeman in een oorlog die veel meer nuance verdient. Het lijkt alsof België een beetje gezwicht is voor de Palestijnse lobby, en dat is te betreuren.
‘Het akkoord lijkt niet ingegeven door een visie op vrede en veiligheid voor Israëli’s en Palestijnen, maar dient veeleer om de Belgische straten een beetje te kalmeren.’
‘In het akkoord is ook de strijd tegen antisemitisme opgenomen. Op zich is dat heel nobel natuurlijk en we zijn blij dat er aandacht aan wordt besteed. Onze organisatie strijdt tegen antisemitisme, en we hebben iedere dag meer en meer werk. Maar door dit in het akkoord te linken aan de erkenning van een Palestijnse staat, lijkt het alsof antisemitisme in België als een soort pasmunt wordt gebruikt. Alsof de veiligheid van de Joodse gemeenschap hier een soort onderhandelingselement is om de Palestijnse zaak tegemoet te komen. Dat vind ik niet enkel eigenaardig maar ook heel gevaarlijk.
‘Elke dag worden mensen in België geconfronteerd met antisemitisme. Recent nog maakte een radioloog uit Knokke zich schuldig aan virulent antisemitische uitingen. Het is heel kwalijk dat een Joods meisje van zes jaar daarmee te maken krijgt in een ziekenhuis. De man is inmiddels wel geschorst.
‘Op het terrein zal dit akkoord niets veranderen. Helemaal niets. Dit is gewoon puur symboliek om de straat kalm te houden en de Arizona-coalitie in stand te houden. Want Hamas is nog niet weg en de gijzelaars zijn niet vrijgelaten. Israël gaat door met hun oorlog zolang die doelen niet bereikt zijn. Als België denkt dat dit druk zet op Israël, dan zit het er volledig naast.’
‘Israël heeft altijd het signaal gekregen dat het eigenlijk kan doen wat het wil’
Midden-Oostenexperte Brigitte Herremans, onderzoeker aan de UGent en docent aan de UAntwerpen:
‘Het is een positief signaal dat onze regeringen een crisis wilden voorkomen door een aantal concrete maatregelen te nemen. Tegelijkertijd denk ik dat er wat de erkenning van Palestina betreft ten gronde niets veranderd is. De voorwaarden die gekoppeld zijn aan een daadwerkelijke juridische erkenning van Palestina, zijn ongewijzigd. Op dat punt hebben de N-VA en MR hun slag thuisgehaald. Want uiteindelijk zal België Palestina niet erkennen, toch niet op korte termijn en onvoorwaardelijk zoals Ierland, Spanje en Slovenië recent deden. Pas wanneer alle gijzelaars zijn vrijgelaten en Hamas niet langer aan de macht is, zal België dat doen. Vorige week klonk het nog dat we Palestina niet zouden erkennen tenzij aan drie voorwaarden was voldaan. Nu gaan we het wél doen mits de voorwaarden zijn vervuld. Eigenlijk is dat gewoon een lichte semantische verschuiving, een andere framing.
‘Genocide-experten zeggen dat er geen twijfel bestaat over wat er in Gaza gebeurt. Uitgerekend nu de zaak blauw blauw laten zou van de ergste vorm van cynisme getuigen.’
‘Ik ben wel heel enthousiast over de sancties in dit Gaza-akkoord. Het invoerverbod op goederen uit de bezette gebieden is ontzettend belangrijk. Dat gaat vooral over landbouwproducten zoals groenten en kruiden uit de Westelijke Jordaanoever of appels en wijn uit de Golanhoogte. Europese maatschappelijke organisaties vragen dat al heel lang. Zo’n importban vloeit gewoon voort uit de illegaliteit van de bezetting. In juli vorig jaar heeft het Internationaal Hof van Justitie daar een adviserende opinie over gepubliceerd: er mag op geen enkele manier steun worden verleend aan de bezetting. Het is heel positief dat België nu eindelijk in actie schiet. Natuurlijk is het niet evident om alle producten die onder de importban vallen in kaart te brengen. Israël is heus wel slim genoeg om het te proberen omzeilen – door bijvoorbeeld niet aan te geven dat de productie in nederzettingen plaatsvindt wanneer het moederbedrijf in Tel Aviv zit.
‘Ook de signaalfunctie van dit Gaza-akkoord is onwaarschijnlijk belangrijk. Israël heeft altijd het signaal gekregen dat het eigenlijk kan doen wat het wil, dat het geen prijs hoeft te betalen voor zijn bezetting. Dat is zowat een constante sinds het vredesakkoord van 1993. Maar nu maakt de Belgische regering duidelijk dat ze het internationaal recht blijft vooropstellen, na maandenlang zeer bedenkelijke en contraproductieve verklaringen van premier Bart De Wever (N-VA). De MR en de N-VA kunnen de Belgische positie niet langer ondermijnen.
‘België blijft zich inschrijven in een coalitie van landen die vindt dat er wél een prijs moet zijn voor de enorme schending van het internationaal recht. Niet vergeten: we zitten volop in een genocide, de situatie is nu erger dan ooit. Genocide-experten zeggen dat er geen twijfel bestaat over wat er in Gaza gebeurt. Uitgerekend nu de zaak blauwblauw laten, zou van de ergste vorm van cynisme getuigen. Het is dus goed dat België een signaal geeft aan Israël. Of dat op het terrein iets verandert aan de genocide, is natuurlijk de vraag die mij en vele anderen bezighoudt.’
‘België kan nog veel verder gaan. Dit akkoord is een begin maar géén eindpunt’
Willem Staes, Midden-Oostenexpert van ngo-koepel 11.11.11.:
‘Natuurlijk zijn we blij dat er eindelijk concrete actie wordt ondernomen om de genocide, oorlogsmisdaden en misdaden tegen de menselijkheid een halt toe te roepen. Heel wat concrete elementen liggen in lijn met het pakket maatregelen dat 11.11.11. begin augustus op de federale en de Vlaamse regeringstafel heeft gelegd. Denk aan de sluiting van het nationale luchtruim voor militaire vluchten door Israël, de opschorting van aankoop van militair materiaal bij Israëlische bedrijven en sancties tegen bepaalde Israëlische ministers. Of denk aan de verdere aanscherping van het Vlaams beleid rond ‘dual use’ (militair en civiel, nvdr) goederen naar Israël. Dat zijn allemaal heel positieve elementen. Maar het blijft een absolute schande dat daarover maandenlang onderhandeld moest worden.
‘Twee partijen hielden de regering maandenlang in een houdgreep om zowat elke concrete maatregel af te blokken. Vanuit die politieke realiteit is dit akkoord een belangrijke stap in de juiste richting. Maar als je gaat kijken naar de verplichtingen van individuele landen onder internationaal recht, dan kan België nog veel verder gaan. Dit akkoord is een beginpunt maar géén eindpunt. Er is meer nodig.
‘Het blijft een absolute schande dat daarover maandenlang onderhandeld moest worden.’
‘Het Internationaal Hof van Justitie maakte glashelder duidelijk dat de bezetting in zijn geheel illegaal is. Staten hebben een juridische verplichting om elke vorm van investeringen en handel die de bezetting in stand houden te verbieden. Afgemeten aan die lat, is de vaststelling dat België daar nog onder blijft. In plaats van een nationaal verbod op investeringen en de handel in producten én diensten, voert België maar een van die drie zaken door. Investeringen en diensten worden ongemoeid gelaten. Maar het is goed dat de handel in producten wordt aangepakt. Daarmee begeeft België zich, samen met landen als Ierland en Slovenië, in de Europese kopgroep.
‘Voorts toont dit akkoord dat publieke druk werkt. Op 15 juni kwamen 110.000 Belgen op straat en eisten concrete actie van onze regering. Ook de voorbije maanden hebben tienduizenden Belgen een rode lijn getrokken. Het is door die publieke druk dat dit bescheiden pakket aan maatregelen er is gekomen. Nu mogen we niet op onze lauweren rusten en moeten we druk blijven zetten. Volgende zondag trekken we op een nieuwe nationale manifestatie opnieuw een rode lijn.’