Twee topdiplomaten van het Amerikaanse ministerie voor buitenlandse zaken getuigden woensdag voor de inlichtingencommissie van het Huis der Afgevaardigden. Wat als waarheidsvinding in de impeachment-procedure moest gelden, werd het tafereel van een bitter partijdig proces.
Het begin van de langverwachte openbare hoorzittingen in het impeachment-proces tegen Donald Trump was voorspelbaar. Adam Schiff, de Democratische voorzitter van de inlichtingencommissie die het onderzoek naar impeachment waar de hoorzittingen onderdeel van zijn voert, concludeerde al in zijn openingsverklaring dat de intentie van Donald Trump om een gunst te vragen van de Oekraïense president Volodymyr Zelensky in ruil voor militaire steun en een ontmoeting in het Witte Huis een misbruik van zijn ambt was. Schiff’s Republikeinse tegenhanger, Devin Nunes, beschuldigde de Democraten ervan een smeercampagne tegen de president de voeren, en haalde daarbij meermaals het Mueller-onderzoek aan.
Onpartijdige diplomaten
Hoe anders waren de openingsverklaringen van de twee getuigen die woensdag als eerste gehoord werden: George Kent, ondersecretaris bij het ministerie van buitenlandse zaken en expert op het gebied van de relatie tussen de VS en Oekraïne, en William Taylor, de plaatsvervangend ambassadeur in Kiev (van 2006-2009 was hij ook al eens ambassadeur daar). Beiden hebben een decennialange carriere bij het ministerie achter de rug en hebben onder zowel Republikeinse als Democratische presidenten gediend. Ze verzekerden alletwee geen mening te hebben over of Trump afgezet zou moeten worden. In plaats daarvan waren ze gedagvaard en waren ze bereid vragen van de commissie te beantwoorden in het belang van waarheidsvinding.
Beide diplomaten herhaalden daarbij wat ze in eerdere, gesloten, hoorzittingen hadden gezegd: dat ze via verschillende bronnen kennis hadden genomen van het verzoek van de Trump-regering aan het adres van Zelensky om onderzoek te doen naar energiebedrijf Burisma en de betrokkenheid van Hunter Biden (die bij Burisma in het bestuur zat) en diens vader, voormalig vice-president Joe Biden, in ruil voor een ontmoeting tussen Zelensky en Trump in het Witte Huis en het vrijgeven van bevroren militaire steun aan Oekraïne. Noch Kent noch Taylor speelde in die deal een hoofdrol, omdat vrijwel alle communicatie daarover via een ‘ongewoon’ kanaal ging: een diplomatiek team bestaande uit Kurt Volker, speciaal gezant in Oekraïne, Gordon Sondland, ambassadeur in de EU, Rick Perry, minister voor energie, en Rudy Giuliani, Trumps persoonlijke advocaat.
Het bevriezen van militaire steun aan een land dat tegen een agressief Rusland vocht zonder goede beleidsreden, zonder goede gegronde reden, is verkeerd.
Nieuwe informatie
En via via hoorden Kent en Taylor op die manier toch heel wat. Zo onthulde Taylor in zijn openingsverklaring dat hij vorige week kennis had genomen van een gesprek tussen Sondland en Trump op 26 juli – de dag na het beruchte telefoongesprek tussen Zelensky en Trump dat de kern van het impeachment-onderzoek vormt. Een medewerker van Taylor was aanwezig bij een diner in Kiev waar ook Sondland aan deelnam, toen Sondland op zijn mobiele telefoon Trump belde. De medewerker kon Trump aan de andere kant van de lijn horen. Hij vroeg naar ‘de onderzoeken’. Sondland zei dat de Oekraïners klaren waren ‘om door te zetten’. Nadat Sondland ophing, vroeg de medewerker aan Sondland wat Trump van Oekraïne vond. Sondland antwoordde volgens Taylor: ‘President Trump geeft meer om het onderzoek naar de Bidens, waar Giuliani druk op aan het zetten is.’ Trump gaf later op de dag te kennen zich het telefoongesprek tussen hem en Sondland op 26 juli niet te kunnen herinneren.
Waarom is dit telefoongesprek relevant? Ten eerste, omdat het nieuwe informatie is. Taylor kwam er naar eigen zeggen pas afgelopen vrijdag achter. Maar belangrijker: de informatie weerlegt het belangrijkste argument van de Republikeinen. Die zeggen al maanden, ook woensdag tijdens de hoorzitting, dat de reden dat Trump opdracht gaf militaire steun aan Oekraïne te bevriezen was, dat hij zich zorgen maakte om de mate van corruptie in het land. Een tweede reden zou zijn geweest dat Trump wil dat Europese landen meer meebetalen aan die Europese steun, maar bovenal zou het Trump gaan om het bevechten van corruptie in Oekraïne. Maar uit de nieuwe informatie die Taylor deelde, blijkt dat niet zo te zijn.
Uitlokken
Meer dan eens probeerde de Republikeinse leden van de commissie de getuigen uit te lokken om bepaalde uitspraken te doen. Zo wilde de advocaat van de Republikeinen Steve Caster, die (net als zijn Democratische evenknie) 45 minuten de kans kreeg vragen te stellen, van Taylor weten of het ‘ongewone diplomatieke kanaal’ van Sondland, Volker, Perry en Giuliani nu echt zo buitengewoon was. Taylor liet zich niet verleiden die woorden uit te spreken, maar keek Caster verbouwereerd aan.
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."
Later zei Taylor wel dat de hele gang van zaken tussen Trump en Zelensky ‘verkeerd’ was. De Democratische Eric Swalwell vroeg Taylor naar uitspraken van Mick Mulvaney, Trumps stafchef, dat het afhankelijk maken van financiële of militaire steun van bepaalde eisen de normaalste zaak van de wereld was. Dat is niet zo, zei Taylor. ‘We maken het alleen afhankelijk als dat ons buitenlandbeleid beter maakt, of om te verzekeren dat het geld van onze belastingbetaler goed besteed wordt.’ Swalwell vroeg vervolgens of de werkwijze van Trump ‘verkeerd’ was, en Taylor zei ja. ‘Het bevriezen van militaire steun aan een land dat tegen een agressief Rusland vocht zonder goede beleidsreden, zonder goede gegronde reden, is verkeerd’, zei Taylor.
Het was de enige keer in zitting van zes uur dat een van de twee topdiplomaten zich liet verleiden een morele uitspraak te doen over het handelen van de president, in plaats van hun kennis over bepaalde feiten te delen.
Indirecte bronnen
Verschillende Republikeinen wezen erop dat zowel Kent als Taylor indirecte bronnen zijn. Geen van beide had ooit direct van Trump gehoord dat Zelensky een onderzoek naar de Bidens en Burisma moest starten voordat een afspraak in het Witte Huis gepland kon worden en voordat de militaire steun vrijgemaakt kon worden. Noch Kent noch Taylor belde in op het telefoongesprek tussen Zelensky en Trump op 25 juli – al was dat niet ongebruikelijk, lichtten ze toe. Gesprekken tussen regeringsleiders worden voorbereid door de nationale veiligheidsraad van de president, niet door ambtenaren van het ministerie van buitenlandse zaken.
Dat maakt alle informatie die Kent en Taylor verstrekken hearsay, oftewel indirecte informatie. En dat zou in een rechtszaal in de VS niet als bewijs mogen dienen. Maar hoewel de structuur van impeachment wel iets weg heeft van een rechtszaak, is het proces niet aan dezelfde eisen gebonden als een strafzaak. In impeachment mag hearsay wel degelijk als bewijs dienen, als de afgevaardigden die uiteindelijk stemmen over impeachment het voldoende achten.
Daarnaast is de hoorzitting van woensdag nog maar het begin. Er staan nog verschillende op de planning, waaronder een hoorzitting met Gordon Sondland volgende week. Veel van de informatie die Kent en Taylor woensdag gaven, ging over Sondland. Hij zal in zijn eigen hoorzitting kunnen bevestigen of ontkennen of die informatie correct is.
Strafbaar feit
Een andere manier waarop de Republikeinen probeerden te beargumenteren dat van een quid pro quo (voor wat hoort wat) geen sprake was, was dat Zelensky uiteindelijk nooit een onderzoek naar de Bidens startte, terwijl op 11 september wel de militaire steun werd vrijgegeven. Vooral Jim Jordan, een fervent voorstander van de president die pas vorige week naar de inlichtingencommissie overging, hamerde daarop. ‘Wat u gehoord heeft ambassadeur Taylor, heeft nooit plaatsgevonden. Hij [Zelensky] heeft geen onderzoek aangekondigd voordat de steun werd vrijgegeven. Uw getuigenis is verkeerd, want deze gang van zaken heeft nooit plaatsgevonden.’
Later kwam de Democraat Joaquin Castro (broer van presidentskandidaat Julian) daarop terug. Hij vroeg de getuigen: ‘Is poging tot moord ook een strafbaar feit? Is een poging tot overval strafbaar?’ Taylor gaf aan geen advocaat te zijn, maar wel te denken dat dat zo is. ‘Is een poging tot afpersing dan ook niet strafbaar?’ vroeg Castro tenslotte. Taylor zei het niet te weten, maar het gaf goed aan hoe de Democraten aankijken tegen het argument van Jim Jordan en zijn partijgenoten: dat het Trump uiteindelijk niet lukte zijn ambt te misbruiken voor persoonlijk gewin, doet er niet toe. Het gaat erom dat hij het uberhaupt probeerde.
En zo lijkt het dat, hoewel de hoorzittingen officieel gezien dienen voor het verzamelen van bewijs, ze uiteindelijk vooral een toneel zijn voor de immer voortdurende strijd tussen de Democraten en Republikeinen.
Impeachment-procedure tegen Donald Trump
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
