Spanningen tussen Cyprus en Turkije lopen op: ‘Dit is gevaarlijk spel’

De Turkse president spreekt een meeting van zijn AKP-partij toe, Ankara, 17 november 2017. © AFP
Naomi Skoutariotis
Naomi Skoutariotis Redactrice Knack.be

Drie vragen aan politicoloog en professor Dries Lesage (UGent) over de oplopende spanningen in het Middellandse Zeegebied. ‘Dit is een ernstige crisis, de inzet is voor alle betrokken partijen hoog.’

Maandag vindt in Bulgarije een Turks-Europese Top plaats. Daar zal besproken worden hoe de Turks-Europese relaties vooruit kunnen gaan, maar ook de ‘Turkse illegale acties’ in het oosten van de Middellandse Zee staan op de agenda, meldt de Europese Raad. Of de bijeenkomst zou doorgaan, was de voorbije weken voer voor speculatie omdat de spanningen tussen Turkije, Cyprus en Griekenland zijn toegenomen. Dat komt door Turkse inmenging in Cypriotische gasboringen in de Middellandse Zee.

Het eiland is na een Griekse staatsgreep en Turkse invasie sinds 1974 verdeeld in twee gebieden: enerzijds is er de Grieks-Cypriotische regering, die gesteund wordt door Griekenland en de Europese Unie (Cyprus is in 2004 toegetreden tot de EU). Noord-Cyprus heeft een eigen regering, maar wordt enkel erkend – en gesteund – door Turkije. De verdeeldheid van het Mediterraanse eiland en de discussie over wie aanspraak mag maken op de gasvoorraad in de Middellandse Zee is niet nieuw. Dat dit nu kan escaleren, wel. Drie vragen aan Turkije-kenner Dries Lesage (UGent).

Wat zit er achter het Cypriotische conflict over gasboringen?

DRIES LESAGE: Na het afspringen van onderhandelingen over een hereniging vorig jaar, wil de Grieks-Cypriotische regering nu zelf overgaan tot gaswinningen ten zuiden van het eiland. De Turks-Cypriotische regering in het noorden verzet zich daartegen. Zij claimt mede-eigenaar te zijn van alle Cypriotische olie- en gasreserves. Turkije treedt op als militaire beschermheer van de Turkse Cyprioten.

De crisis speelt Erdogan in eigen land in de kaart: hij maakt zich op voor parlements- en presidentsverkiezingen in 2019, als deze al niet vervroegd worden

Daarom heeft de Turkse zeemacht vorige maand al een schip van de Italiaanse energiereus ENI afgedreigd. Een nieuwe confrontatie is op til met het Amerikaanse ExxonMobil. Er is sprake van dat de Amerikaanse zeemacht bescherming zal bieden. Ook het Franse Total wil boren ten zuiden van Cyprus.

Turkije gaat een boorschip naar het gecontesteerde gasgebied sturen. Wat betekent die aanwezigheid?

LESAGE: Voor alle betrokken partijen is de inzet hoog. Dit is een ernstige crisis, die Erdogan in eigen land in de kaart speelt. Hij maakt zich op voor parlements- en presidentsverkiezingen in 2019 – als die al niet vervroegd worden. Het zou kunnen dat het rond Cyprus tot schaduwboksen blijft, of dat onderhandelingen een nieuwe kans krijgen. Als het komt tot zware incidenten tussen de Turkse zeemacht en energiebedrijven, of erger, een westerse zeemacht, dan komen we in een heel ander verhaal terecht.

Er zijn niet enkel spanningen met Cyprus. Griekenland weigert om acht Turkse soldaten uit te leveren die na de mislukte coup naar Griekenland vluchtten, omdat er ongerustheid is dat ze geen eerlijk proces zullen krijgen. Daarnaast weigert Turkije om twee Griekse soldaten uit te leveren, die naar eigen zeggen ‘per ongeluk, door slechte weersomstandigheden’ aan de andere kant van de grens belandden.

LESAGE: Doorgaans blijft het bij diplomatiek gekibbel tussen Griekenland en Turkije, maar de kwestie met de soldaten is fundamenteler. Griekenland vertrouwt het Turkse rechtssysteem niet, terwijl de couppoging voor Turkije een serieuze zaak is. Zij willen dat de putschisten vervolgd worden omdat het gaat om een nationaal veiligheidsprobleem.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content