Sociaal vangnet getorpedeerd: een lastig jaar eindigt nog lastiger voor Joe Biden

Joe Biden op 20 oktober 2021 © belga
Rudi Rotthier

Het ‘njet’ van senator Joe Manchin voor het sociaal vangnet en het milieupakket dat Joe Biden had onderhandeld, is de recentste tegenvaller in een moeilijk eerste jaar voor de president.

Joe Manchin liet zondag weten, in het veelbekeken programma Fox News Sunday, dat hij het sociaal en milieupakket van zijn partijgenoot Biden, gegroepeerd onder de naam Build Back Better Act, niet zal goedkeuren. ‘Ik kan niet stemmen voor het doorgaan met dit stuk wetgeving’, zei Manchin. ‘Ik heb alles geprobeerd wat menselijk mogelijk is. Ik geraak er niet. Het is een neen’. Dit is niet wat zijn kiezers in West-Virginia willen, zei hij ook nog.

In een mededeling na de uitzending preciseerde hij: ‘Ik heb altijd gezegd: als ik niet naar huis kan gaan en uitleggen wat er in de wet staat, dan kan ik er niet voor stemmen. Mijn Democratische collega’s in Washington zijn vastberaden ons land dramatisch te veranderen op een manier die het nog meer kwetsbaar maakt voor de bedreigingen waarmee we geconfronteerd worden’. Hij bedoelde met die kwetsbaarheid wellicht de afhankelijkheid van buitenlandse energiebronnen door maatregelen tegen olie- en steenkoolwinning in eigen land en de afhankelijkheid van buitenlands geld om de overheidsschuld te compenseren.

Manchin, 74, lag al ruim een half jaar dwars, dikwijls samen met de Democratische senator uit Arizona Kyrsten Sinema. Ze bedongen toegeving na toegeving. Konden de prijs van het totaal terugdringen van ooit 6000 miljard dollar, via 3500 miljard dollar, naar nu nog 1750 miljard dollar.

Joe Manchin, op 17 december 2021
Joe Manchin, op 17 december 2021© GettyImages

Mede door Manchin was het onmogelijk gebleken de wet nog dit jaar in de Senaat goedgekeurd te krijgen, nadat ze vorige maand wel door het Huis van Afgevaardigden werd bekrachtigd. Een dag nadat de Senaat met vakantie vertrok, torpedeerde hij het plan helemaal. Of daar lijkt het nu toch op met zijn njet. De president kan de stem van Manchin niet missen in een Senaat die 50-50 is verdeeld tussen Democraten en Republikeinen en enkel door de stem van vicepresident/Senaatsvoorzitter Kamala Harris een Democratische meerderheid heeft.

Maar misschien nog belangrijker: hij is als Democraat verkozen in een staat die volop achter Trump stond, en Biden tijdens de presidentsverkiezingen niet eens 30 procent van de stemmen bezorgde. In zo’n staat, met een verleden en tot op zekere hoogte een heden van steenkoolwinning, speelt hij een rol die hem in de eerste plaats moet doen herverkiezen.

‘Laat hem neen stemmen tegenover de hele wereld’

Onmiddellijk na de tussenkomst van Manchin op tv barstte de kritiek van andere Democraten los.

Vanuit het Witte Huis was woordvoerster Jen Psaki niet mals, al kon de taal nauwelijks de ontgoocheling verbergen. Psaki liet weten dat ‘zoals senator Manchin zijn standpunt over Build Back Better deze morgen omkeerde, we hem onder druk zullen blijven zetten om te zien of hij zijn standpunt opnieuw omkeert, en zijn vroegere toezeggingen honoreert en zijn woord houdt’.

‘De strijd voor Build Back Better is te belangrijk om het op te geven’, aldus Psaki. ‘We zullen een manier vinden om volgend jaar voortuitgang te maken’.

De inhoud op deze pagina wordt momenteel geblokkeerd om jouw cookie-keuzes te respecteren. Klik hier om jouw cookie-voorkeuren aan te passen en de inhoud te bekijken.
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."

De andere kritische stemmen waren harder. Manchin had de boel eindeloos vertraagd alvorens hij een plan dat hij nooit had zien zitten helemaal onderuithaalde, vonden sommigen.

Senator Bernie Sanders stelde op CNN voor de stemming begin volgend jaar gewoon te laten doorgaan en de neen-stem van Manchin als een wapen te gebruiken tegen zijn herverkiezing. ‘Ik denk dat hij heel wat uit te leggen zal hebben aan de mensen in West-Virginia’, aldus Sanders.

Manchin, zei hij, ‘heeft het lef niet om weerwerk te bieden aan belangengroepen. We hebben maand na maand na maand te maken gehad met mijnheer Manchin. Maar als hij de moed niet heeft om het juiste te doen voor werkende families in West-Virginia en Amerika, laat hem dan neen stemmen voor de hele wereld.’

De transformatieve president

Tenzij zijn expliciete njet een nieuwe onderhandelingstruc is van Manchin – en niets wijst daarop – zit de president met een gigantisch probleem.

Joe Biden was als senator en vicepresident altijd een gematigd politicus, een man van het halfvolle glas die tijdens onderhandelingen bereid was water bij de wijn te doen om het glas halfvol te houden.

Maar bij zijn aantreden als president deed hij plots verstaan dat hij linkser, radicaler was dan dat, en dat hij een ’transformatieve’ president zou worden, in de lijn van F.D. Roosevelt of Lyndon B. Johnson. Die transformatie zou het sociaal vangnet worden, in combinatie met milieumaatregelen die nodig zijn om ook maar in de buurt te komen van de doeleinden uit het akkoord van Parijs.

Op de website van het Witte Huis valt te lezen wat het pakket, dat Manchin nu op de helling plaatst, inhoudt. Gratis kleuteronderwijs voor 3- en 4-jarigen. Subsidies voor kinderopvang, di de kosten daarvan voor vele ouders zouden halveren. Betere thuiszorg voor bejaarden en gehandicapten. Belastingkrediet tot 300 dollar per maand per kind voor 39 miljoen huishoudens (een soort kinderbijslag eigenlijk, want ook wie geen belasting betaalt kan het bedrag ontvangen). Belastingkrediet tot 12.500 dollar per huishouden voor wie milieuvriendelijke verbouwingen doet, bvb. zonnepanelen installeert. Reductie in de prijs van medicijnen. Verminderde bijdrage aan Obamacare voor 9 miljoen Amerikanen. Terugbetaling van hoorapparaten voor 65-plussers. Eén miljoen nieuwe of opgesmukte betaalbare woningen. Gratis schoolmaaltijden voor 8,7 miljoen kinderen. En dat is maar een deel van wat er voorligt.

Jen Psaki
Jen Psaki© Reuters

In de loop van de onderhandelingen met onder meer Manchin, en terwijl het duidelijk werd dat er steeds minder geld zou worden uitgetrokken, stond men voor een pijnlijke keuze. Zou men bepaalde onderdelen loslaten, of alles behouden maar het voor een kortere periode financieren? Men koos voor dat laatste. Dat maakt de maatregelen, als ze al goedgekeurd geraken, broos in het geval dat de Democraten hun meerderheden in het Huis en de Senaat verliezen.

Minstens sinds juni wordt er over het pakket onderhandeld met wat dan heet progressieven en gematigden binnen de Democratische Partij. Het ging globaal over meer tegen minder. Het ging er ook over, dan toch in hoofde van Joe Manchin, of de milieumaatregelen niet grotendeels geschrapt konden worden.

Het werd tijdens de zomer en in het najaar hard gespeeld. De progressieven in het Huis hielden een ook al duur infrastructuurplan tegen zolang ze geen garanties kregen dat ook het sociaal en milieupakket zou goedgekeurd worden. Terwijl er eindeloos werd onderhandeld werden de situatie van het land en de populariteit van Biden er niet beter op. Het chaotisch vertrek uit Afghanistan, nieuwe problemen met stromen migranten die teruggestuurd werden, de vierde golf van de pandemie, het ontbreken van een efficiënte strategie tegen Republikeinse plannen om het stemmen moeilijker te maken, het wegblijven van wetgeving tegen politiegeweld – in al die gevallen ontgoochelde de ploeg Biden delen van de achterban van de president.

Het hielp ook niet dat vertegenwoordigers van de partij in een eindeloos dispuut over het sociaal en milieupakket verwikkeld waren en dat het dispuut alle aandacht kreeg, terwijl over de concrete maatregelen nauwelijks gepraat werd. De inflatie stak de kop op, wat zich vooral in pompstations deed gevoelen. Die inflatie gaf de ‘gematigden’ een nieuw argument. De massale injectie van overheidsgeld met Build Back Better zou de inflatie verder aanwakkeren. De bedragen moesten verder omlaag.

Na een forse verkiezingsnederlaag van de Democraten bij gouverneursverkiezingen in de staat Virginia werd het infrastructuurpakket toch goedgekeurd, zoals nu blijkt zonder garanties dat er ook een sociaal pakket zou goedgekeurd worden.

Voor Biden wacht er nu een moeilijk tweede jaar, met cruciale verkiezingen in november 2022. In die maand wordt een nieuw Huis van Afgevaardigden gekozen, en wordt een derde van de Senaat herkozen of vernieuwd. Zoals het er nu naar uitziet, zullen de Democraten in beide kamers een opdoffer krijgen, wat het leven van de president nog moeilijker zou maken. De enige troost is: een week is een lange tijd in politiek, laat staan ruim tien maanden.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content