Eva Sevrin

‘Sluit ons niet buiten uit een verhaal dat door ons en over ons gemaakt werd’

Eva Sevrin Oprichter UNDIVIDED, het diversiteitsplatform aan de KU Leuven

Eva Sevrin, oprichter van het diversiteitsplatform aan de KU Leuven (UNDIVIDED) over queer cinema: ‘Het gaat dieper dan een verlangen om jezelf te zien op een scherm.’

‘Wat is het meest typisch queer aan jou?’ De vraag wordt al lachend gesteld in de universitaire LGBTQ-vereniging (lesbian, gay, bisexual, transgender, en parapluterm queer, nvdr.). ‘Dat is gemakkelijk, ik zou letterlijk elke film of serie bekijken waar ook maar vijf minuten representatie in aan bod komt.’ Instemmend gegil, geklap en details over obscure transatlantische webseries volgen.

Sluit ons niet buiten uit een verhaal dat door ons en over ons gemaakt werd.

Dat er een enorme hunkering naar queer cinema bestaat bij de LGBTQ-gemeenschap mag geen geheim zijn. Het gaat dieper dan een verlangen om jezelf te zien op een scherm. Voor mij – en veel van mijn queer vrienden – is het een veilig moment waarin je plots van een gemarginaliseerde status naar protagonist in een verhaal wordt gekatapulteerd. Velen hebben zichzelf ook een geen-droevig-einde-regel opgelegd, want de gekende angsten zijn al voldoende aanwezig in ons leven. Neen, het gaat om veiligheid, acceptatie, hoop en gewoon onbezorgde liefde. Simpele dingen die soms helemaal niet simpel zijn.

Steeds meer producties vinden hun weg naar het grote scherm en ontvangen algemene erkenning. Dit jaar sleepte bijvoorbeeld Call Me By Your Name (onder andere) vier Oscarnominaties in de wacht. Dit nadat de Oscar voor beste film vorig jaar nog naar Moonlight ging. Een ander hoogtepunt is 120 Battements Par Minute, een fel en opzwepend portret van Parijse HIV-activisten in de jaren negentig, dat vorig jaar in maart nog de Grand Prix in Cannes won. Een exhaustieve lijst van succesvolle films zou even lang als hoopgevend zijn.

Ondanks wat men lang voor lief nam, zijn films over minderheden niet zomaar nichefilms. Volle zalen zijn geen uitzondering. Een heterovriend vertelde me dat hij zich nog nooit zozeer in een karakter had herkend als in Elio uit Call Me By Your Name. Regisseur Luca Guadagnino koos er uitdrukkelijk voor universele liefde tentoon te spreiden.

Maar toch wringt het ergens. Ik ben ontzettend blij dat ‘universele liefde’ en ‘queer liefde’ plots elkaar niet langer uitsluiten. Het is fijn dat mensen een ticketje kopen om een film te kijken over mensen die geen verheerlijkt spiegelbeeld van zichzelf zijn. Maar sluit ons niet plots uit, uit een verhaal dat door ons en over ons gemaakt werd.

In een opiniestuk van de hand van Ariane Bazan, hoogleraar klinische psychologie, vind ik volgende zin terug: ‘Deze film gaat niet over homoseksualiteit of over ontluikende homo-erotische gevoelens, ook niet over biseksualiteit en zelfs niet over seksuele ambivalentie.’ Door een tegenstelling tussen ‘universele liefde’ en ‘queer liefde’ te ontkennen sluit je de facto ‘queer liefde’ niet minder uit. Het universele en herkenbare in onze liefdesrelaties was en is er namelijk altijd al geweest.

In queer cinema zijn worstelingen met seksualiteit, gender, etniciteit, sociale status of religie prominente thema’s. Universele thema’s zijn dat zeker ook, maar ze krijgen hun specifieke, dringende en acute invulling in deze context. Dit is ook typisch voor het coming-of-age genre, waar Call Me By Your Name een meesterlijke versie van kan neerzetten net doordat het in die traditie van queer cinema past.

Je moet niet u003cemu003equeeru003c/emu003e zijn om je niet in het heteronormatieve plaatje thuis te voelen.

Queer is een woord dat niet enkel een overkoepelende term vormt voor de LGBTQ-gemeenschap. Een andere en oudere betekenis is ‘vreemd’. Queer films zijn vreemd in de zin dat ze met heteronormatieve verwachtingen kunnen spelen (But I’m A Cheerleader) of die zomaar kunnen omdraaien (The Adventures of Priscilla). Ze dagen de normen en waarden uit die we als natuurlijk zien. Ze stellen niet enkel vragen bij de ‘Grote Verhalen’ waar we mee opgroeien, maar ook gewoon bij de manieren waarop we ons leven zouden moeten leiden.

En daar zit misschien wel dat universele net in. Want je moet niet queer zijn om je niet in het heteronormatieve plaatje thuis te voelen. De schaamte die Elio voelde na de (nu al legendarische) perzikmasturbatiescene is een schaamte die de meesten onder ons gevoeld hebben. En het is een bevrijding om het uiteindelijk uit de mond van iemand anders te horen: ‘Neen, er is niets mis met jou.’

Eva Sevrin is oprichter van UNDIVIDED, het diversiteitsplatform aan de KU Leuven en schrijft haar masterproef over queer theory.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content