Van het Europa van de mensenrechten blijft dus opnieuw niet veel over. Van het zogenoemd geopolitiek eendrachtige Europa evenmin. En moedig zal dit Europa wellicht ook niet meteen worden.
Weer enkele duizenden burgerslachtoffers verder, dwingt de gruwel in Gaza ons tot een aantal onsentimentele lessen over de machtspolitiek. Roekeloze razernij blijft wel degelijk een even belangrijk motief op het internationale toneel als rede en beheerste realpolitik. Leiders kunnen zich in die roekeloze razernij blijven vergalopperen zolang de makke meerderheid zwijgt.
Bovendien toont de kwestie opnieuw hoe het prooidier van gisteren zich kan ontpoppen tot de predator van morgen, de gevangene van weleer tot de kampbewaker van nu. Het humanitaire leed dat hierdoor wordt aangericht, noopt andere landen zelden tot meer dan wat gemopper – en als er al actie wordt ondernomen, dan komt die meestal te laat.
De Europese Unie zal dat laatste wellicht nog eens bevestigen. De schijnbaar manmoedige dreigementen met economische maatregelen blijven voorlopig niet veel meer dan een rondje schaduwboksen, dat politici voor elk wat wils biedt. De kritische volksvertegenwoordigers kunnen bij hun achterban doen alsof zij actie willen, goed wetende dat die actie er wellicht niet zal komen; terwijl de pro-Israëlische politici voor dat toneel parmantig de neus kunnen ophalen.
Want nee, die Europese maatregelen zijn niet voor morgen. Hoewel de Europese grondwet de Unie verplicht om op te treden tegen mensenrechtenschendingen, hoewel respect voor mensenrechten vervat zit in het tweede artikel van het Israëlisch-Europese associatieverdrag, en hoewel de Europese vertegenwoordiger voor mensenrechten al verschillende schendingen in Gaza bevestigde, staan er nog steeds tal van obstakels in de weg.
Echte sancties vereisen unanimiteit van alle lidstaten, en die is er hoegenaamd niet. Het opschorten van preferentiële handelsmaatregelen vraagt ‘slechts’ om een zogenoemde gekwalificeerde meerderheid – dus 15 van de 27 lidstaten, die samen 65 procent van de EU-bevolking vertegenwoordigen. Maar met onder meer Italië en Duitsland blijkt zelfs die voorwaarde onhaalbaar.
Van het Europa van de mensenrechten blijft dus opnieuw niet veel over. Van het zogenoemd geopolitiek eendrachtige Europa evenmin. En moedig zal dit Europa wellicht ook niet meteen worden. Onderkoelde geesten zouden hierbij nog de schouders kunnen ophalen en met misplaatst minimalisme opmerken dat het Midden-Oosten ver weg ligt en we er niets te zoeken hebben.
Maar het Midden-Oosten ligt niet zo ver. De Palestijnse asielaanvragen lopen nu al vlotjes binnen, en indien Netanyahu zijn gang kan blijven gaan, dreigen er nog wel wat andere grote crisissen in de regio. Wanneer pyromanen je tinderdroge voortuin in brand steken, wordt het tijd om uit je luie zetel te komen.
