Royals en terreurdreiging: de klok rond onder hoge bescherming
Lijfwachten, een veiligheidscordon, gepantserde deuren, kogelvrije ruiten. Altijd zijn de gekroonde hoofden aan strenge veiligheidsregels onderworpen. Drastische maatregelen waardoor geregeld al drama’s vermeden werden. Maar jammer genoeg niet altijd.
De terroristische aanslagen in Frankrijk hebben in Europa de alertheid van veiligheidsdiensten op scherp gezet. Royals gaat deze maand in een dossier na hoe ook de koninghuizen onder strengere beveiliging geplaatst worden.
Lees ook het interview met hoofdredactrice Kristine De Vriese: ‘Beveiligen koningshuis kost ons geld, maar erop besparen kan niet’
Koningen en koninginnen, prinsen en prinsessen zouden ook makkelijk doelwitten van terroristische aanslagen kunnen zijn, zeker omdat ze beschouwd worden als de hoogste vertegenwoordigers van hun land. Lijfwachten, een veiligheidscordon, gepantserde deuren, kogelvrije ruiten. Of ze zich nu achter de paleismuren of voor een horde flitsende fotografen bevinden, altijd zijn de gekroonde hoofden aan strenge veiligheidsregels onderworpen. Deze leggen zonder twijfel een beslag op hun privéleven. Drastische maatregelen waardoor geregeld al drama’s vermeden werden. Maar jammer genoeg niet altijd.
In de Britse pers werd er in exact vier regels over bericht. Op 3 mei 2014 trouwde miljardair Guy Pelle – een goede vriend van de Prinsen William en Harry – onder een stralende zon in Memphis. Maar de gevolgen van dit huwelijksfeest hebben veel inkt doen vloeien. Tijdens de chique ceremonie, die de koning van het Londense nachtleven in de echt verbond met zijn sprookjesachtige verloofde, erfgename Elizabeth Wilson, waren de rijksten der rijksten present. Onder de genodigden bevonden zich ook de Hertog van Cambridge, Prins Harry en de twee dochters van Prins Andrew: de Prinsessen Beatrice en Eugenie van York.
Om de veiligheid van de Windsorclan te garanderen werden maar liefst acht agenten ingezet, die verbonden zijn aan het koningshuis. Na de feestelijkheden diepte columnist Peter McKay zijn rekenmachine op en publiceerde hij in de ‘Daily Mail’ hoeveel het prinselijke uitje gekost had. De vierdaagse trip bleek goed te zijn voor zomaar eventjes 50.000 pond, omgerekend ongeveer 64.000 euro. Een bedrag dat doorgerekend zou worden aan de onderdanen van de Queen, lees: de belastingbetalers.
Waar de financiering van de beschermingvan de leden van de koninklijke familie in het algemeen al gevoelig ligt, is dit nog meer het geval wanneer het gaat om een privéverplaatsing. Los van het feit dat bovenstaand bedrag een golf van verontwaardiging uitlokte, was de berekening van het kostenplaatje sowieso interessant. Het bewees hoeveel belang er binnen de gotha wordt gehecht aan veiligheid. Hoewel er geen enkel cijfer officieel bekend werd gemaakt, kan men eruit afleiden dat het bezoek dat Kate, William en Harry op 4 augustus 2014 aan België brachten, eveneens behoorlijk wat budget heeft opgeslorpt.
‘De Hertog van Cambridge is een toekomstige koning en zijn broer staat op de vierde plaats in de lijst van de Britse troonopvolgers. Bovendien heeft Harry actief meegevochten in het leger, wat een extra beveiligingsrisico inhoudt. Als men rekening houdt met deze punten, is het perfect verklaarbaar waarom deze personen 24 uur op 24 beschermd moeten worden’, analyseerde onlangs nog Dai Davies, de voormalige chef van de veiligheidsdiensten van de Britse koninklijke familie.
De Queen geagiteerd
Het is geen geheim dat William en Kate erg gesteld zijn op hun vrijheid. Omwille van hun nood aan privacy probeert het paar met zo weinig mogelijk personeel rond te komen … ook als het op beveiliging aankomt. De inbreuken die het hertogelijk koppel al pleegde tegenover de bijna ‘heilige door het protocol opgelegde’ beschermingsmaatregelen zijn legio.
Herinnert u zich bijvoorbeeld volgend voorval. Een aantal weken voor hun vertrek naar Australië gingen Kate en William, hand in hand, naar het verjaardagsfeestje van Louise Aubrey-Fletcher, echtgenote van Harry Aubrey-Fletcher, een goede vriend van de prins. Kate en William zouden met een minimum aan veiligheidsagenten naar het feestje gegaan zijn. Volgens het magazine ‘New’ zou de Queen, die zich doorgaans soepel opstelt naar haar kleinzoon toe, zich vreselijk geërgerd hebben over het onnodige veiligheidsrisico dat de twee genomen hadden. Vooral omdat Kate en William meermaals gevraagd werd om hun veiligheidsteam uit te breiden sinds de verboden vakantiefoto’s die een paparazzo nam toen ze een aantal dagen doorbrachten in het vakantieverblijf van Burggraaf David Linley in de Luberon.
Je kan je de vraag stellen of de Queen zich nodeloos zorgen maakt. Maar dat zou niet het geval zijn. Door de lange duur van haar koningschap heeft ze herhaaldelijk de gevaren ondervonden die onlosmakelijk verbonden zijn aan haar functie.
Wie wil de koningin vermoorden?
Op 29 april 1970 bevond de Queen zich, tijdens een officieel bezoek aan Australië, aan boord van een trein die op weg was naar de’Blue Mountains’. Veiligheidsdiensten kwamen er net op tijd achter dat een enorm houtblok op de sporen gelegd was met als doel de koninklijke wagon te laten ontsporen. Sympathisanten van het IRA zaten achter de geplande actie, die echter op een sisser uitdraaide.
Op 13 juni 1981 nam Elizabeth II deel aan het traditionele ‘Trooping the Colour’, toen een mentaal gestoorde man met wapen opdook tussen de massa. De man vuurde zes schoten in de richting van de koningin af. Het wapen bleek echter niet geladen. De koninklijke amazone zat op dat ogenblik net op haar paard dat ze dankzij een staaltje van ijzingwekkende kalmte in bedwang wist te houden. ‘Het waren niet de schoten die me de stuipen op het lijf gejaagd hebben’, verklaarde de Queen achteraf, ‘maar mijn eigen paard!’ Lijkbleek werd de koningin naar de poorten van Buckingham Palace begeleid. En ze was nog lang niet aan het einde van haar beproeving.
Het jaar nadien ontwaakte de Queen met een vreemde man in haar kamer, die aan de rand van haar bed zat. De indringer, een zekere Michal Fagan, wist het enorme paleishek over te klimmen, het beveiligingssysteem te omzeilen, voorkamers en kamers te doorkruisen tot hij zich in de privévertrekken van de vorstin bevond. Gezien de omvang van het schandaal zag de toenmalige minister van Binnenlandse Zaken zich genoodzaakt om af te treden.
Recenter, meer bepaald in 2013, haalde de slechte beveiliging van Buckingham Palace alweer het nieuws. Terwijl een handlanger buiten de paleismuren een oogje in het zeil hield, slaagde een individu erin het vier meter hoge hek over te klimmen, alle politiepatrouilles te ontwijken en een deur te forceren die naar de binnenplaats van de privévertrekken leidde. De twee mannen werden uiteindelijk gearresteerd, waarna de veiligheidsmaatregelen voor de leden van de koninklijke familie en rond hun residenties sterk verhoogd werden.
Afgelopen november werden vier personen, radicale moslims, opgepakt. Ze werden ervan verdacht een aanslag voor te bereiden op Elizabeth II. Hoewel Scotland Yard het nieuws niet heeft willen bevestigen, zouden ze op het punt gestaan hebben om de Queen neer te steken.
Een ultrabeveiligde baby
Hoewel de Hertogin van Cambridge er lang een punt van heeft gemaakt haar privacy te kunnen bewaren, lijkt ze haar standpunt sinds de geboorte van haar eerste kind herzien te hebben. In juli 2013 werden maar liefst 50 agenten in en rondom het St Mary’s-ziekenhuis ingezet, toen de meest gemediatiseerde baby op aarde aan de buitenwereld getoond werd.
‘Zo’n extreme beveiliging voor een baby lijkt overdreven’, legt Dai Davis uit. ‘Maar stel dat er iets mis zou zijn gegaan, dan had niemand de agenten dit ooit vergeven. Het is typisch: de politie wordt met de vinger gewezen als ze te veel doet, maar nog meer als ze te weinig doet.’ En het is duidelijk dat dit soort van bescherming – waar James Bond nog een puntje aan zou kunnen zuigen – een constante lijkt te worden voor de kleine George.
Getuige hiervan is zijn eerste officiële buitenlandse bezoek aan Australië en Nieuw-Zeeland. Hiervoor werden maar liefst 50 veiligheidsmensen ingeschakeld. De druk die er rond George hangt, is enorm. Paparazzi volgen de peuter op de voet. Hoewel Buckingham in alle talen zwijgt overde middelen die ingezet worden voor de bescherming van de achterkleinzoon van de Queen, is het overbodig te vermelden dat deze drastische maatregelen tonnen geld kosten.
Victoria van Zweden schudt haar lijfwachten van zich af
De arme Hertogin van Cambridge heeft haar privéleven helemaal aan diggelen zien vallen sinds de komst van haar eerste kindje. Maar Kate is niet het enige lid van een koninklijke familie dat hier zwaar onder lijdt. Tijdens haar studententijd in Frankrijk, aan de universiteit van Angers, vond Kroonprinses Victoria het heerlijk om haar lijfwachten van zich af te schudden. Meer dan eens moesten veiligheidsagenten het Paleis in Stockholm opbellen met de mededeling dat ‘Hare Koninklijke Hoogheid’ verdwenen was.
Nu waren de veiligheidsmaatregelen die opgelegd werden aan de dochter van Koning Carl Gustaf en Koningin Silvia in niets te vergelijken met de aanpak van Buckingham Palace tijdens de studententijd van Prins William in Eton en in St Andrews. Overal waar hij verbleef, al was het maar voor een enkele nacht, werden gepantserde deuren en kogelvrij glas voorzien.
Onuitwisbare voorbeelden
Enkele weken na hun huwelijk al klaagden ook Prinses Letizia van Spanje en Prinses Mary van Denemarken over het soms zichtbare, dan weer onzichtbare veiligheidscordon dat hen van de buitenwereld afsnijdt. Maar in het geheugen van de oude Europese monarchieën zitten herinneringen gegrift die niemand ooit zal kunnen uitwissen. De herdenkingen van het afgelopen jaar zijn hier een perfect voorbeeld van.
Was de Eerste Wereldoorlog, die meer dan 20 miljoen doden achter zich liet, niet begonnen met de dood van een kroonprins? Op 28 juni 1914 was er de moord op Aartshertog Frans Ferdinand, neef van Keizer Frans Jozef en kroonprins voor de Oostenrijks-Hongaarse troon. Op de achterbank van de wagen lag ook het levenloze lichaam van zijn echtgenote, Gravin Sophie Chotek. Vandaag weten we dat de neef van de keizer veel te weinig bescherming genoot, zeker voor de explosieve situatie van toen. Op die manier slaagde een moordenaar erin om het koninklijk voertuig te benaderen en zijn pistool leeg te schieten op het jonge koppel.
Twintig jaar later, in oktober 1934, leek eenzelfde scenario zich af te spelen in Marseille. Tijdens een bezoek op het Franse grondgebied werd Alexander I van Joegoslavië koelbloedig doodgeschoten door een Bulgaarse terrorist. Als je de foto’s bekijkt, zou je denken dat deze barbaarse daden zich in een ander tijdperk hebben afgespeeld … maar niets is minder waar.
In 1974 werd Prinses Anne, de dochter van Koningin Elizabeth en de Hertog van Edinburgh, het slachtoffer van een ontvoeringspoging op The Mall, de grote laan die naar Buckingham Palace leidt. Uit het niets blokkeerde een voertuig plots de route van een auto met koninklijke nummerplaat. Vier personen,onder wie de persoonlijke lijfwacht van de prinses, zouden gewond raken tijdens het daaropvolgende vuurgevecht.
Nog in Groot-Brittannië, maar dan recenter, ontsnapte Prins Harry dan weer aan een moordaanslag. In februari 2014 arresteerde de politie een jonge Ier, Mark David Townley. In zijn computer werden plannen gevonden om de prins om te brengen. Hij zou zich als toerist verkleden en proberen het wapen van een agent te stelen om het dan op de prins leeg te schieten.
In 2009 werd Nederland het slachtoffer van een terroristische aanslag. Op 30 april, Koninginnedag, reed Karst Tates, een 38-jarige man, in Apeldoorn recht op de koninklijke bus af. De man zou echter crashen voor hij zijn doel bereikte, maar sleurde wel zeven mensen mee de dood in.
België beeft
Ook België ervaart sinds een aantal jaren terreurdreigingen. In 2009 werd de onlangs overleden Koningin Fabiola nog het doelwit van een gestoorde man die aankondigde dat hij de vorstin met een kruisboog zou neerschieten tijdens het traditionele militaire defilé. Op 21 juli nam Koningin Fabiola zoals altijd plaats in de koninklijke loge onder het roodfluwelen baldakijn. Tegen het einde van de parade toverde de koningin een appel tevoorschijn, die ze na haar vertrek op haar stoel achterliet, een verwijzing naar de legende van Willem Tell. Ze wilde hiermee aantonen dat ze niet bang was voor een eventuele moordpoging en er veeleer mee lachte. Hoewel het een leuke anekdote is, werd nog maar eens bewezen dat de leden van een koningshuis moeten leren leven met bedreigingen rond hun persoon.
In december 2013 werd Kroonprinses Elisabeth het slachtoffer van dreigementen. Daarop beslisten Filip en Mathilde om de beveiliging van hun kinderen te versterken. Hoewel het aantal veiligheidsagenten min of meer ongewijzigd is gebleven, is het systeem van de beveiliging herbekeken en aangepast. ‘Met als doel pure optimalisatie’, onderstreepte toenmalig minister van Binnenlandse Zaken Joëlle Milquet (CDH).
Het zou arrogant zijn om te beweren dat de Belgische koninklijke familie een van de best beschermde families ter wereld is. Toch is het niet verkeerd om te stellen dat de afstammelingen van Koning Leopold I kunnen genieten van een van de meest efficiënte en meest unieke veiligheidsdiensten.
De bescherming van Koning Filip, Koningin Mathilde, hun kinderen, Koning Albert en Koningin Paola valt onder de verantwoordelijkheid van de Veiligheidsdienst Koninklijk Paleis. Deze dienst steunt op vier pijlers: directieteam, bewakers van de koninklijke domeinen, persoonlijke lijfwachten en motards.
Het feit dat deze verschillende eenheden deel uitmaken van een en dezelfde dienst, geleid door één eindverantwoordelijke, maakt de VDKP uniek in West-Europa. ‘Dit geeft ons de kans om heel gecoördineerd en geïntegreerd te werken waardoor we snel en professioneel kunnen optreden’, gaf toenmalig directeur Dirk Vancoillie enkele jaren geleden nog aan.
Door Bertrand Deckers, in Royals
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier