Na de Amerikaanse hoofstad Washington telt Brussel het grootste aantal lobbyisten ter wereld. Zo’n 25.000 mannen en vrouwen bestoken er dagelijks de Europese beleidsvoerders om de wetgeving naar hun hand te zetten.
In 1985 waren er in onze hoofdstad zo’n 650 lobbyisten aan het werk. Doordat het Europese beleid steeds meer invloed kreeg op de wetgeving van lidstaten, groeide hun aantal sindsdien tot – naar schatting – 25.000. In haar scriptie zoomde bachelor in de journalistiek Melissa Dammekens (Artevelde) in op deze ‘lobbycratie’.
Volgens lobbywaakhonden is het onmogelijk om te weten hoeveel er precies actief zijn in Brussel. “Zolang er geen verplichte registratie is van lobbyisten, blijft het gissen. Maar je kan stellen dat Brussel voor iedere Europarlementariër twintig lobbyisten heeft”, stelt ALTER-EU-medewerker Koen Roovers. “Wij hanteren daarbij een brede definitie: een lobbyist is iemand die probeert het beslissingsproces te beïnvloeden. Dat kan een man zijn in een strak pak die voor een kantoor werkt maar evengoed vakbonden of campagnevoerders die met publieke acties de besluitvorming trachten te beïnvloeden. In zekere zin is ook ALTER-EU als Europese lobbywaakhond een lobbygroep. We zijn lobbyisten voor lobbytransparantie.”
Transparantie
Die transparantie is nog vaak een probleem. In 2011 introduceerde de Europese Commissie samen met het Europees Parlement een transparantieregister om duidelijkheid te scheppen over wie lobbyt en hoeveel geld bedrijven daar jaarlijks aan spenderen. Volgens EC-woordvoerder Anthony Gravili, is het register een goede zaak: “Om toegang te krijgen tot het Parlement, moet je in dat register als lobbyist geregistreerd staan. En toegang tot het Parlement, dat willen alle lobbyisten”.
Maar het register is niet verplicht. En wat er in staat, komt niet altijd overeen met de werkelijkheid. Roovers: “Het transparantieregister geeft een verdraaid beeld van de realiteit. Veel bedrijven blijven opzettelijk vaag over wat ze doen of voeren informatie simpelweg niet in.”
Zo min mogelijk transparantie is een strategie die vooral de zakenlobby toepast. “Voor die groep is de opbrengst van hun werk een veranderde wettekst in het voordeel van de klant of het bedrijf. Hun lobbywerk situeert zich doorgaans in achterkamers of door feestjes en evenementen te organiseren. De non-profitsector voert vooral publieke campagnes om zo zichtbaarheid en aandacht te genereren die tot politieke druk leidt.”
Expertgroepen
Maar ook zonder feestjes of demonstraties kan je het beleid beïnvloeden. Voor het opstellen van regels is expertise nodig. Kennis die de Commissie vaak zelf niet in huis heeft. Daarom worden ‘expertgroepen’ opgericht waarin vertegenwoordigers van universiteiten, vakbonden, ngo’s en bedrijven zetelen. Roovers: “Die groepen bepalen in grote mate het beleid. En de grote meerderheid van de mensen die in die expertgroepen zetelen komen uit het bedrijfsleven. Dat is niet erg democratisch te noemen.” Het Parlement erkent de nood aan meer gevarieerde expertengroepen. Maar of dat betekent dat er ook iets zal veranderen? Daarvoor wordt het uitkijken naar wat de volgende Europese legislatuur onderneemt. (TE)
Melissa Dammekens deed mee aan de Vlaamse Scriptieprijs. Stuur ook jouw scriptie in en maak kans op €2.500 en persaandacht voor je scriptie! Alle info op www.scriptieprijs.be
