‘Poetin is als de dood om te eindigen als Khaddafi’

Muammar Khaddafi, 2011. 'Ten val komen door een volksopstand is Poetins ultieme nachtmerrie.' © Gettyimages

Terwijl hij aan zijn plaats in de geschiedenisboeken werkt, piekert Vladimir Poetin over zijn politieke pensioen. De angst om tegen de muur te eindigen – of erger – zit er diep in.

Over de mentale gezondheid van Vladimir Poetin wordt dezer dagen druk gespeculeerd. De Russische president is geobsedeerd door zijn eigen fin de règne, zo heet het. Vanwaar anders dat destructieve gedrag? De bizarre enscenering van vergaderingen met zijn hoogste veiligheidsadviseurs lijkt inderdaad op paranoia te wijzen. Hier zit een leider die zelfs zijn directe entourage wantrouwt en angst inboezemt.

Het doet onwillekeurig denken aan de manier waarop Poetins meest illustere voorganger zijn laatste adem uitblies. Geveld door een beroerte bleef Jozef Stalin een dag lang op de vloer in een plas urine liggen vooraleer er een dokter werd geroepen. Niemand had zich in de kamer gewaagd, uit angst aansprakelijk te worden gesteld voor Stalins dood. Maar er is volgens de Amerikaans-Russische historicus Yuri Felshtisnky een recenter scenario dat Poetin achtervolgt: de gruweldood die Muammar Khaddafi tijdens de Arabische Lente stierf. De Libische leider werd in oktober 2011 tijdens een wanhopige vluchtpoging in de buurt van Sirte door woedende opstandelingen onderschept. De beelden waren schokkend. De trotse, ooit oppermachtige leider van de eeuwigdurende Libische revolutie werd door het gepeupel met een bajonet gesodomiseerd en vervolgens doodgeslagen. Ten val komen door een volksopstand: het is volgens Felshtisnky Poetins ultieme nachtmerrie.

'Poetin is als de dood om te eindigen als Khaddafi'

Vuurpeloton

Als dat klopt, dan zullen ook Nicolae en Elena Ceausescu geregeld aan zijn bed spoken. Terwijl de val van het communisme in andere Oost-Europese landen geweldloos verliep, werd het in Roemenië een bloedige aangelegenheid. Een volksopstand die meer dan 1000 doden kostte, eindigde na een helse week met de arrestatie van de vluchtende dictator en zijn echtgenote. Beelden van hun vernederende showproces en hun gezamenlijke executie in december 1989 gingen de wereld rond als een grimmige waarschuwing voor de vergankelijkheid van absolute macht.

De Iraakse dictator Saddam Hoessein belandde in december 2006 niet voor het vuurpeloton maar aan de galg. Kandidaat-beulen stonden vooraf in de rij, en uiteindelijk werden drie nabestaanden van slachtoffers van Saddams terreur uitgekozen om het doodvonnis te voltrekken. De defenestratie had zich al eerder voltrokken tijdens zijn arrestatie voor het oog van de wereldpers in een primitieve bunker in de buurt van Tikrit. De dictator die vanwege zijn buitengewone wreedheid de Slager van Bagdad werd genoemd, had zich als een haveloze bedelaar vermomd.

Dan brachten andere potentaten het er beter van af. Bekende Afrikaanse gevallen zoals de Ugandese president Idi Amin, de CentraalAfrikaanse keizer Jean- Bédel Bokassa (Centraal-Afrikaanse Republiek) en de Zaïrese président-fondateur Mobutu Sese Seko sleten hun politieke pensioen in luxueuze ballingsoorden. De Chileense dictator Augusto Pinochet kon na de vreedzame terugkeer naar de democratie in 1990 gewoon in eigen land blijven. Hij was wel zo slim geweest zichzelf vooraf immuniteit te verlenen voor de vele duizenden doden die zijn terreurbewind had gevergd. Een soortgelijke maatregel werd genomen bij de herziening van de Russische grondwet in 2020, die het Vladimir Poetin mogelijk maakt tot 2036 aan de macht te blijven. Vooruitziend is hij wel.

Partner Content