In Turkije heeft het parlement met tweederdemeerderheid ingestemd om afgevaardigden hun onschendbaarheid af te nemen.
President Recep Tayyip Erdogan heeft andermaal zijn wil kunnen doordrukken. Het parlement stemde met tweederdemeerderheid in om 138 afgevaardigden hun onschendbaarheid af te pakken. Vooral de partij die door Erdogan wordt veracht, is door de maatregel getroffen. Net voor het bezoek van bondskanselier Angela Merkel aan Turkije zorgt de omstreden beslissing ook in Duitsland voor heel wat beroering.
President Recep Tayyip Erdogan beticht de HDP ervan, de “verlengde arm” van de verboden Koerdische Arbeiderspartij PKK te zijn. Erdogan had zijn achterban uitdrukkelijk opgeroepen de immuniteit van de HDP-afgevaardigden op te heffen. Ze riskeren nu gearresteerd en in voorhechtenis geplaatst te worden. De opheffing van de onschendbaarheid is internationaal op scherpe kritiek onthaald.
Geen schuldige parlementsleden
Erdogan sprak vrijdag van een “historische stemming”. In de kuststad Rize aan de Zwarte Zee verklaarde hij voor juichende aanhangers: “Mijn volk wil in dit land geen schuldige parlementsleden in het parlement zien. Vooral geen parlementsleden die door de separatistische terreurorgansiatie (PKK) gesteund worden”. Nu is het de beurt aan de rechtbanken. “Pak hen en berecht ze. Ze zullen de prijs, welke dan ook, betalen”.
De HDP had voor de stemming aangekondigd desnoods naar het Europees Hof voor de Mensenrechten in Straatsburg te trekken om de opheffing van hun onschendbaarheid te verhinderen. HDP-voorzitter Selahattin Demirtas – wiens immuniteit eveneens wordt opgeheven – had de AKP al gewaarschuwd: “We zullen niet toelaten dat jullie afhankelijke rechtbanken ons veroordelen”.
Zware klap voor democratie
Bondskanselier Angela Merkel (CDU) zal maandag met Erdogan in Istanbul over de vluchtelingencrisis en de gevolgen van de opheffing van de onschendbaarheid praten. Regeringswoordvoerder Steffen Seibert verklaarde vrijdag dat de Duitse overheid zich zorgen maakt over de toenemende interne politieke polarisering in Turkije.
EU-parlementsvoorzitter Martin Schulz (SPD) veroordeelde de beslissing als een zware klap voor de democratie. “Sinds de laatste verkiezingen wordt de rechtsstaat systematisch uitgehold en de heerschappij van een man gebetonneerd”, zei Schulz in Berlijn.
Grondwetswijziging
De eenmalige opheffing van de onschendbaarheid van 138 van de 550 afgevaardigden geschiedt middels een tijdelijke grondwetswijziging. Het parlement besliste met de nodige tweederdemeerderheid om een paragraaf van artikel 83 op te schorten. De paragraaf stipuleert: “Een afgevaardigde, die voor of na een verkiezing een misdrijf zou hebben begaan, mag niet opgepakt worden, verhoord of voor de rechtbank gedaagd worden, als de nationale vergadering niet anders beslist”.
De grondwetswijziging wordt pas van kracht na publicatie in het staatsblad. Dan ligt de weg open voor een strafvervolging van de 138 afgevaardigden. De HDP vreest dat al haar fractieleden beschuldigd worden van terrorisme. Bij parlementsleden van andere partijen zou het gaan om machtsmisbruik.
Partij verliest zetel
De 138 afgevaardigden, wier immuniteit wordt opgeheven, behoren tot alle vier partijen in het parlement. Volgens het staatspersagentschap Anadolu gaat het om 27 leden van regeringspartij AKP (317 zetels), 51 van de centrumlinkse partij CHP (133 zetels), 50 van de HDP (59 zetels) en 9 van de extreemrechtse partij MHP (40 zetels). Ook de enige onafhankelijk zetelende afgevaardigde zou zijn onschendbaarheid kwijtspelen.
De parlementsleden kunnen hun mandaat pas bij een veroordeling in laatste aanleg verliezen. Omdat er in Turkije geen opvolgers zijn, verliest de partij dan ook haar zetel. Indien minstens vijf procent van de zetels vrij komt, wat overeenstemt met 28 afgevaardigden, moet volgens de grondwet in die kiesdistricten opnieuw gekozen worden. (Belga/AVE)
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier