In de jaren 1980, in volle Koude Oorlog, omschreef de Amerikaanse president Ronald Reagan de Sovjet-Unie als een ‘Rijk van het Kwaad’. Met hoofdletters. Sinds de Russische invasie van Oekraïne herhaalt de huidige president van de Verenigde Staten, Joe Biden, in elke toespraak en op iedere persconferentie dat de lange oorlog van de democratie tegen de autocratie is begonnen. In Europa is Rusland de tegenstander, in Azië is dat China. In de uitbouw van allianties in Azië trad Biden daarvoor enkele maanden geleden zelfs op lange Europese tenen.
Maar in tegenstelling tot zijn voorganger Donald Trump heeft Biden geen grote vragen bij de goede zin van het oude militaire bondgenootschap met de Europese landen. In een reactie op Trump noemde de Franse president Emmanuel Macron de NAVO zelfs ‘hersendood’. Vandaag is de organisatie weer onomstreden en staat ze misschien wel sterker dan ooit. Op dat punt heeft Biden zeker gelijk: Vladimir Poetin bereikt met zijn aanval op Oekraïne het tegenovergestelde van wat wellicht zijn bedoeling was. De westerse bondgenoten sluiten de rangen en ook landen zoals België en Duitsland zoeken naarstig miljarden om hun militaire gerief op niveau te brengen.
Ook als er in Oekraïne niet meer wordt geschoten, wordt het in Europa niet meer zoals tevoren.
Van een land zoals Polen was tot voor kort niet duidelijk of het wel tot het kamp van de democratie behoorde. De rechts-conservatieve regering in Warschau liet zich opvrijen door Trump en botste vervolgens fel met het Witte Huis van Biden, maar ze is nu een belangrijke, strategische partner van Amerika en de westerse wereld. Lidstaten van de Europese Unie die om geografische of historische redenen geen lid van de NAVO zijn, schuiven aan voor een plek aan tafel. In Ierland ligt de kwestie voor in het parlement. In Finland is een ruime meerderheid van de bevolking voor een lidmaatschap van de NAVO gewonnen en ook in Zweden keert de wind. Denemarken houdt binnenkort een referendum over de vraag of het land toch niet in een Europees defensieproject moet stappen, waarvoor het vroeger heeft bedankt. Al die landen passen ook de Europese sancties tegen Rusland toe en dat is, volgens Poetin, net geen daad van oorlog.
Zoals de Oekraïense president Volodymyr Zelensky vorige week in een van zijn videotoespraken tegen de Hongaar Viktor Orban zei: het is tijd om te kiezen aan welke kant je staat. Met China en India kan nog wel een derde van de wereldbevolking het zich permitteren om aan de zijlijn toe te kijken, maar in Europa is het niet meer mogelijk om neutraal te blijven. Ook als de oorlog nu stopt en er niet meer wordt geschoten, wordt het hier niet meer zoals tevoren. Poetin maakte een einde aan de tijd dat er vragen werden gesteld bij een alliantie zoals de NAVO. Er staat echt weer een muur in het continent. Alleen is die in vergelijking met vroeger een eind naar het oosten opgeschoven. Vladimir Poetin kan dat betreuren, maar hij maakte zijn eigen rijk van het kwaad.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
