Zondag vinden er in Georgië presidentsverkiezingen plaats. Het land heeft een belangrijke geopolitieke rol te spelen, namelijk die tussen Rusland en de Europese Unie.
De keuze die de Georgische burgers zondag te wachten staat, is geen sinecure. Er zijn maar liefst 25 kandidaten voor het presidentsambt. Onder de deelnemers zijn er verschillende bekende gezichten, zoals meerdere voormalige ministers van Buitenlandse Zaken en andere belangrijke posten. ‘Wie de verkiezingen zal winnen is echt koffiedik kijken’, aldus Professor Internationale Politiek Ria Laenen (KU Leuven). ‘Er zijn namelijk zeer weinig betrouwbare opiniepeilingen voorhanden.’ Het is aannemelijk dat er twee rondes nodig zullen zijn om tot een meerderheid te komen.
Georgië is allergisch voor Russische beïnvloeding
De zetelende president, Giorgi Margvelashvili, gaf al vroeg aan dat hij niet zou deelnemen. Zijn partij, ‘Georgische droom’ , verklaarde dat het beter zou zijn voor de democratie als ze zich naar de oppositiebanken zouden begeven. Wellicht zitten ook de lage ratings in de peilingen daar voor iets tussen. Volgens de ngo ‘Fair Elections’ zijn er al gevallen bekend van intimidatie, administratief misbruik en omkoperij. Er is ook veel onduidelijkheid en verwarring over hoe het presidentschap er de komende jaren zal uitzien.
Opmerkelijk is dat het de laatste keer is dat de burgers hun president rechtstreeks verkiezen. Na de verkiezingen zal er namelijk een omslag worden gemaakt van een presidentieel naar een parlementair systeem. Dat zal geen wereld van verschil uitmaken: ‘De macht van de President is nu ook al redelijk beknot. Het zal er vooral op aankomen een stempel te drukken op het buitenlands beleid’, aldus Professor Laenen.
Frozen conflicts
Georgië staat onder politieke hoogspanning omdat het de thuishaven is van twee ‘frozen conflicts’. Begin jaren negentig scheurden de grensregio’s Zuid-Ossetië en Abchazië zich af van de rest van het land. Georgië, net als de meeste andere landen, erkent hun onafhankelijkheid tot op vandaag niet.
In 2008 kreeg het conflict er een gewelddadige episode bij. De erkenning van Kosovo (wat onderdeel was van Servië) door de Verenigde Naties deed de emoties opnieuw hoog oplaaien. Het kwam tot een oorlog tussen Georgië enerzijds, en Zuid-Ossetië en Abchazië gesteund door Rusland anderzijds. Tot op vandaag heerst er onduidelijkheid over het aandeel van Rusland in het aanstoken van de oorlog. Georgië moest het onderspit delven en werd uit de desbetreffende regio’s verdreven. Sindsdien worden zowel Abchazië als Zuid-Ossetië bezet door Russische troepen. Het gaat om één vijfde van het Georgisch grondgebied. Toenmalig Georgisch President Saakashvili gaf echter van bij het begin aan dat de Russische acties in de regio erop gericht waren de Russische invloedssfeer tegenover de Europese Unie (EU) te verzekeren.
Noch in de EU noch in Rusland ligt men wakker van de uitslag
Geopolitiek getouwtrek
De transformatie naar een parlementair systeem waarbij de president niet rechtstreeks verkozen wordt, kadert voor Georgië binnen een meer Europees georiënteerde koers. Wie de functie van president dan uiteindelijk gaat invullen, maakt uiteindelijk niet zoveel uit volgens Laenen: ‘Het gaat eigenlijk om vrij onzichtbare verkiezingen. Noch in de EU noch in Rusland ligt men wakker van de uitslag. De positie is namelijk duidelijk: Georgië wil lid worden van de NAVO en is allergisch voor Russische beïnvloeding.’
Georgië is één van de landen die zich in de grijze zone bevindt tussen Rusland en de Europese Unie. Daarom is het land de voorbije jaren het onderwerp geworden van geopolitiek getouwtrek. Laenen legt uit: ‘Voor Rusland behoort Georgië, net als Oekraïne, tot de exclusieve Russische invloedssfeer. Dat kan je ook zien in de frozen conflicts in Abchazië en Zuid-Ossetië. Rusland heeft daar de touwtjes stevig in handen. Het land heeft ook altijd verklaard dat NAVO-lidmaatschap van Georgië een brug te ver is en dat dit ingaat tegen de Russische nationale belangen.’
Maar ook de Europese Unie is niet vies van geopolitieke partnerschappen. In 2016 sloot het een Associatieakkoord af met Georgië. Dit akkoord kadert binnen de Oostelijke Partnerschappen van de EU. Het gaat om zes landen die zich bevinden in de bufferzone tussen Rusland en de Europese Unie. ‘Het doel daarvan is enerzijds het verdiepen van de economische integratie met de Unie. Maar vanuit een veel breder perspectief gaat het ook om culturele, politieke en juridische interactie. Europa zet dan heel hard in op het discours van het exporteren van de normen en waarden van de EU’, zegt Laenen. ‘Maar eigenlijk passen die partnerschappen heel duidelijk binnen dat getrouwtrek rond die invloedssfeer. Als je het aan een Europese ambtenaar vraagt zal die dat wellicht ontkennen, maar als neutrale waarnemer kan je er echt niet naast kijken. Het is gewoon de realiteit.’
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
