Onderzoekers Oxfam-schandaal vinden geen nieuwe beschuldigingen van seksueel misbruik

De onafhankelijke commissie die door de internationale koepel van Oxfam was aangesteld na de schandalen van vorig jaar heeft geen ‘nieuwe of specifieke beschuldigingen van seksueel misbruik tegen Oxfam-medewerkers naar voren gebracht’.

Dat meldt de ngo woensdag. Toch werden wel ‘onaanvaardbare niveaus van seksueel misbruik en uitbuiting van lokale mensen’ vastgesteld. Die informatie is doorgegeven om verder onderzocht te worden. Daarnaast wijst de commissie op een werkcultuur die in bepaalde contexten niet-ondersteunend en zelfs toxisch is, maar tegelijk erkent ze dat de Britse ngo ‘het voortouw heeft genomen om preventie- en beschermingsmechanismen te versterken’. Vorig jaar waren er al 43 meldingen die tot ontslagen geleid hebben.

Begin vorig jaar kwam de Britse afdeling van Oxfam in opspraak voor het seksueel wangedrag van onder meer de Belgische medewerker Roland Van Hauwermeiren, ten tijde van de verwoestende aardbeving in Haïti. Ook in het Afrikaanse land Tsjaad hadden Van Hauwermeiren en andere Oxfam-medewerkers feest gevierd met prostituees. Oxfam kwam onder vuur te liggen omdat het op de hoogte was van wat zich daar afspeelde, maar deze medewerkers toch een waardige exit gunde.

In de nasleep van dit schandaal werd in februari vorig jaar een onafhankelijke commissie aangesteld om onderzoek te doen naar de organisatiecultuur, beleid en procedures. De commissie telde onder meer een oud-minister voor vrouwen uit Haïti en een wereldwijde expert in seksueel geweld. De commissieleden stelden aanzienlijke tekortkomingen in de meldingsmechanismen van Oxfam vast, maar ook fouten rond preventie, bescherming en verantwoording.

De complexiteit van de organisatie kan een hinderpaal zijn om de uitdagingen op vlak van organisatiecultuur en bescherming grondig aan te pakken. ‘Ik ben vastbesloten ervoor te zorgen dat de interne cultuur van Oxfam beantwoordt aan de waarden die we in ons werk overal ter wereld meedragen’, zegt Oxfam International-directeur Winnie Byanyima. ‘Oxfam ziet dit rapport als een opportuniteit en verwelkomt de aanbevelingen van de commissie.’

De rapporteurs stellen wel een ‘enorme wil, energie en toewijding’ vast om de preventie- en beschermingsmechanismen te versterken. Zo is er een nieuw beleid rond preventie van seksueel wangedrag en kinderbescherming, zijn er standaardprocedures voor het melden van wangedrag en bestaat er nu een beschermingsnetwerk voor de hele confederatie. Het aantal meldingen is intussen toegenomen: vorig jaar waren er 43 meldingen die tot ontslagen hebben geleid. ‘We zullen elke zaak die onder onze aandacht komt nauwgezet onderzoeken en actie ondernemen tegen misbruik, waar dit ook voorkomt’, zegt Byanyima.

Het onderzoek van de commissie bracht dus geen nieuwe beschuldigingen van seksueel misbruik aan het licht. ‘Dit vermindert onze bezorgdheid of plicht om actie te ondernemen niet’, aldus Byanyima nog. ‘De Commissie zegt dat Oxfam een belangrijke stap gezet heeft in haar publieke toewijding aan verandering en transparant is in haar werk. Ik vind het bemoedigend dat het rapport zegt dat we het potentieel hebben om een leidinggevende stem te worden bij een bredere hervorming van de sector. Maar de commissie heeft een krachtige waarschuwing gegeven dat we de taak die voor ons ligt niet moeten onderschatten – en ik kan iedereen verzekeren dat we dat absoluut niet doen.’

Dinsdag al bracht de Britse Charity Commission zijn rapport uit naar de werking van de Britse afdeling van Oxfam. In België vroeg minister van Ontwikkelingssamenwerking Alexander De Croo een doorlichting van het integriteitsbeleid van de Belgische Oxfam-tak. Daaruit bleek dat leidinggevenden, medewerkers en vrijwilligers van de ngo zeer bewust bezig zijn met het thema. Daarnaast legde De Croo alle Belgische ngo’s een ethische code op.