‘De Britse Labourpartij beweert al jaren niet meer te zijn wat ze was, en nu weten we dat zeker’, schrijft Lia Van Bekhoven vanuit Londen over de nieuwe koers die de partij vaart onder Keir Starmer. ‘Onder het leiderschap van Jeremy Corbyn was de verdeeldheid in de partij over Israel en Gaza even diep als ze breed was.’
Afgelopen dinsdagmiddag, de derde dag van het jaarlijkse partijcongres. Op het podium van de Exhibition Centre in Liverpool, tegen de patriottisch-rode achtergrond van de Britse vlag, veroordeelt Keir Starmer de aanslagen van Hamas en benadrukt hij het recht van Israël zich te verdedigen. Een fractie van een seconde blijft het stil. Dan ontploft de zaal in een unanieme ovatie.
Zelfs Starmer lijkt even verrast. Drie jaar geleden zou zoveel luidruchtige eensgezindheid over het Midden-Oosten ondenkbaar geweest zijn. Onder Jeremy Corbyn, een decennialange, enthousiaste voorvechter van de Palestijnse zaak, is het nog maar de vraag of de acties van Hamas veroordeeld waren. (De vroegere partijleider weigert desgevraagd de aanvallen op Israëlische kibboetsen en muziekgangers specifiek af te keuren: ‘Alle aanslagen zijn verkeerd’). Onder Corbyns leiderschap was de verdeeldheid in de partij over Israël en Gaza even diep als ze breed was. Oorlog in het Midden-Oosten, schrijft het blad Politico, betekent vaak oorlog in de Labourpartij.
Niet dus, onder de 61-jarige, ernstige en charisma-vrije Keir Starmer. De partijleiding heeft in Liverpool iedere discussie afgeknepen die ruikt naar controverse. Alle geplande bijeenkomsten in achterafzaaltjes over het Midden-Oosten beginnen met een minuut stilte. Vragen uit de zaal zijn geschrapt. Eerder heeft Starmer parlementsleden, waaronder Corbyn, uit de partij gegooid voor het in stand houden van antisemitisme. In geen jaren zijn de sociaaldemocraten zo gedisciplineerd geweest en is de grip van de leider zo totaal.
Er is nog iets veranderd aan Starmers Labour. De harde linkse vleugel is geïsoleerd, maar het thema ‘klasse’ is terug. Starmers voorgangers meden het begrip zoals je zatlappen ontwijkt in een donkere steeg. Klasse was even gedateerd als de reformatie. Wie wist nog wat een arbeider was? Afkomst was niet langer relevant. Groot-Brittannië was inmiddels een land waar je werd afgerekend op je prestaties, niet op je milieu. Het was een land van meritocraten, zoals oud-premier en -partijleider Tony Blair, toonbeeld van de gegoede middenklasse, graag zei.
De partij achter zich wetend appelleert Starmer nu aan de gewone kiezer om mee te werken aan de wederopbouw van een land dat na dertien jaar Conservatieve regering aan de beademing ligt.
De Labourleider hecht minder aan het breken van het glazen plafond, de glass ceiling, dan de class ceiling. De meeste Britse kiezers geloven dat Starmer van hetzelfde dure laken een pak is als de rest van het politiek establishment. De titel Sir, die hij te danken heeft aan jarenlange trouwe dienst als procureur-generaal, bevestigt die indruk.
Aan Starmer ligt het niet. Hij kan geen microfoon zien zonder te benadrukken dat hij uit een ander milieu komt dan zijn voorgangers. Dat zijn vader in een fabriek werkte en dat ze het thuis niet breed hadden. ‘Ik groeide op in de arbeidersklasse’, zei hij in Liverpool. ‘Ik heb mijn hele leven moeten vechten en ga daar niet mee ophouden. En totdat jullie families een uitweg kunnen zien (uit de bestaansonzekerheid) zal ik voor jullie vechten’. In zijn toespraak gebruikt hij de term ‘werkende mensen’ of ‘arbeidersklasse’ wel 23 keer.
Starmer weet dat de Conservatieve opponenten hem en zijn partij in het komende verkiezingsjaar gaan afschilderen als de stedelijke, woke elite die zich kan permitteren er linkse, ’luxe overtuigingen’ op na te houden omdat hun gerieflijke levens niet bedreigd worden door de kosten van het levensonderhoud of de gevolgen van massamigratie. Vandaar ook het belang om kiezers ervan te overtuigen dat Labour er is voor ‘de werkende mensen’.
De boodschap is niet subtiel. Kijk mij, een gewone jongen, opgeklommen in de jaren voordat de Conservatieven alle maatschappelijke ladders wegsaneerden, en zet dit eens tegenover premier Rishi Sunak, de man die nooit ergens moeite voor heeft hoeven te doen en deze zomer genoeg hedgefund-miljoenen over had om 17.000 euro te besteden aan een lunch met zijn gezin in Disneyland in Californië. De rijkste politicus van het land kan de ambitie van de doorsnee Brit nooit begrijpen. ‘De muren in Westminster zijn te hoog om overheen te kijken’.
De Labourpartij ligt al bijna een jaar voorop in de peilingen, vaak met zo’n 15 tot 20 procentpunten. Dat is respectabel, maar niet waterdicht. De voorsprong wordt gedreven door een afkeer van de tories, veel meer dan interesse in Labour. Starmer is lang niet zo populair als Tony Blair toen hij, na 18 jaar Conservatieve regering, in 1997 Downing Street overrompelde.
Om te winnen heeft Starmer de stem van de gewone Brit, de Brit uit zijn milieu nodig. In Liverpool is hij de verstandige oudere die begrijpt dat oud Labourstemmers destijds een gok namen door zich in te laten met de Conservatieven. Dat ze zich lieten verleiden door de allure van Brexit en de charme van Boris Johnson. Maar dat het nu tijd is om volwassen te worden en de werkelijkheid onder ogen te zien.
Daarom gaan we Starmers verhaal nog vele malen horen. Het verhaal van zijn ouders, zijn kansen, zijn zus de zorgmedewerker die diensten draaide van 14 uur tijdens corona, terwijl ze in Downing Street met partygate de regels aan hun danslaarzen lapten.
Klasse is terug.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
