Tijdens een opvallend gespierde State of the Union-toepsraak in het Amerikaanse parlement pakte VS-president Barack Obama uit met een waslijst linkse eisen.
De hoofdlijn van Obama’s speech: tijdens zijn eerste ambtstermijn is Amerika uit de grootste economische crisis sinds de Grote Depressie geklommen en nu wil hij meer. Daarom wil hij dat Washington investeert in scholen, een hoger minimumloon, schone energie en een combinatie van besparingen en hogere belastingen om de overheidsfinanciën recht te trekken.
“We komen hier samen in de wetenschap dat er miljoenen Amerikanen zijn wier hard werk en toewijding nog niet beloond zijn”, zei Obama. “Onze economie creëert jobs, maar te veel mensen kunnen geen voltijds werk vinden. Bedrijfswinsten zijn omhoog geschoten tot hun hoogste punt ooit, maar sinds meer dan een decennium zijn lonen en inkomens nauwelijks gestegen. Het is de taak van onze generatie om de ware motor van Amerika’s economische groei weer op te starten: een groeiende, bloeiende middenklasse.”
Minimumloon omhoog
Een maand na zijn ook al opvallend progressieve tweede inauguratierede, kleurde Obama zijn visie in met een pakket linkse eisen. Het federale minimumloon moet omhoog met een vijfde: van 7,25 dollar (5.40 euro) per uur tot 9 dollar (6,70 euro). “laten we vanavond verklaren dat in het rijkste land op aarde niemand die voltijds werkt in armoede zou moeten leven”, zei Obama.
Verder moet er universele kleuterschool komen, in tegenstelling tot Europa geen evidentie op de meeste plekken in de VS. Er moet onmiddellijk een federaal ‘Fix it first’-fonds komen ter waarde van 50 miljard dollar (37 miljard euro) waarmee openbare werken gefinancierd moeten worden om de aftakelende publieke infrastructuur op te lappen.
Obama eiste een “evenwichtige” aanpak van de staatsfinanciën. Het overheidstekort is tijdens zijn eerste regeerperiode teruggebracht met 2500 miljard dollar (1860 miljard euro) over tien jaar, zei hij. Obama wil verder op het ingeslagen pad, maar waarschuwde dat dat niet alleen met besparingen kan en pleitte voor het sluiten van fiscale achterpoortjes voor de rijken en bedrijven.
Klimaat
Obama herhaalde dat hij een hervorming wil van de immigratiewetgeving. Op termijn moet dat ertoe leiden dat elf miljoen illegale immigranten in de VS uitzicht krijgen op staatburgerschap.
Opvallend expliciet was Obama over klimaatverandering. Dat fenomeen linkte hij rechtstreeks aan weerrampen als Superstorm Sandy en de grootschalige bosbranden en droogte die de VS afgelopen zomer troffen. Dat zijn verbanden die de klimaatwetenschappers zelf nog maar sinds kort openlijk durven leggen.
Obama wil dat het gebruik van hernieuwbare energie verdubbelt en dat een deel van de opbrengsten van olie- en gasboringen op federaal land gebruikt wordt om onderzoek naar hernieuwbare energie te betalen.
Het Congres moet op de proppen komen met marktgerichte manieren om de uitstoot van CO2 te reduceren, zei Obama. Anders zou hij dat zelf doen door middel van presidentiële besluiten. Wat hij precies van het Congres verwacht en wat hij zelf denkt te ondernemen, zei hij er niet bij.
Vrijhandelsakkoord met de EU
Zoals verwacht kondigde Obama aan dat tegen einde dit jaar 34.000 soldaten zullen teruggetrokken worden uit Afghanistan – een halvering van de Amerikaanse troepensterkte daar. Tegen eind volgend jaar moet de oorlog in Afghanistan definitief afgelopen zijn.
Nadat een aantal Amerikaanse bedrijven en mediaorganisaties de voorbije weken aangevallen werden door hackers, kondigde Obama aan dat hij eerder op de dag een presidentiële order ondertekend had om de cyberveiligheid van de VS te verstreken.
De VS moet de onderhandelingen over vrijhandelsakkoorden met de Aziatische landen afronden, zei Obama. Hij kondigde ook aan dat er soortgelijke onderhandelingen zullen opgestart worden met de EU. Dat moet volgens hem miljoenen banen opleveren in de VS.
Vuurwapens
Obama’s State of the Union-toespraken wilden in het verleden wel eens ontgoochelen. Vaak verzandde hij in weinig inspirerende, al te berekende retoriek. Dat was deze keer anders. Obama toonde zich bij aanvang van zijn tweede ambtstermijn – en nu hij niet meer opnieuw verkozen moet worden – behoorlijk gedecideerd.
Het crescendo kwam er toen Obama nogmaals strengere wetten op vuurwapenbezit eiste. Obama verwees naar Hadiya Pendleton, een 15-jarige studente uit Chicago die als majorette optrad op zijn inauguratie vorige maand en een week later doodgeschoten werd op straat.
Obama wil een verbod op semiautomatische aanvalswapens en laders met hoge capaciteit. Hoeveel kans dat maakt in het Congres is een open vraag.
Obama speelde op emotie en verwees naar Hadiya Pendleton, naar de slachtofers van schietpartijen in Connecticut, Colorado en elders, en naar Congresvrouw Gabrielle Giffords die ternauwernood aan de dood ontsnapte bij een schietpartrij in Arizona in 2011 en aanwezig was in het halfrond. Die verdienen allemaal een stemming in het parlement, stelde hij.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier