De Kenianen trekken vandaag naar de stembus. De verkiezingen worden een nek-aan-nek race tussen zittend president Uhuru Kenyatta en oppositieleider Raila Odinga. Transparantie en een goede verliezer zijn cruciaal om rellen zoals in 2007 te voorkomen.
Als Odinga dit keer wel wint, wordt Kenyatta de eerste president die geen tweede termijn kan verzilveren. Met een hoge inzet voor beide partijen, heeft Kenia meer dan ooit nood aan een transparant verloop van de verkiezingen en een sportieve verliezer om een herhaling van het verkiezingsgeweld van 2007-2008 te vermijden.
Niet 1, maar 6 stemmen
Kenia kiest vandaag niet alleen een president. Naast het hoogste ambt, brengen de Kenianen ook hun stem uit voor het parlement, de senaat de lokale parlementen en kiezen ze een nieuwe gouverneur voor hun provincie. Een zesde stem gaat uit naar vrouwelijke volksvertegenwoordigers.
Hoewel de ogen van de internationale gemeenschap vooral gericht zijn op de presidentsverkiezingen zijn de lokale verkiezingen van groot belang binnen Kenia, omdat de macht in het land sinds 2010 gedecentraliseerd is. De provinciale verkiezingen zijn dan ook competitiever dan ooit en nationale coalities dreigen op lokaal niveau uiteen te spatten.
Nieuwe verkiezingen, zelfde namen
Op nationaal niveau dingen acht kandidaten naar het presidentschap. De winnaar dient meer dan 50 procent van de stemmen achter zich te krijgen, waarvan 25 procent afkomstig uit minstens 24 van de 47 provincies. Slechts twee kandidaten maken kans op zo’n uitslag: zittend President Uhuru Kenyatta en oppositielid en politiek zwaargewicht, Raila Odinga.
Beide kandidaten trekken naar de kiezer met een brede coalitie. Ze hopen via hun programma onder andere de economie opnieuw aan te zwengelen, meer werkgelegenheid te creëren, gratis toegang tot secondair onderwijs te verlenen en de grootschalige corruptie in het land te bestrijden.
Kenyatta wil niet de geschiedenis ingaan als de eerste verliezende zittende president
Het is niet de eerste keer dat deze politici elkaar uitdagen. Ook in 2013 draaiden de verkiezingen rond hen. Voor Odinga is het al de vierde keer dat hij een gooi doet naar het presidentschap. Hij verloor iedere keer nipt – en volgens sommigen onterecht – van zijn tegenkandidaten. De huidige politieke constellatie roept trouwens herinneringen op aan de vroege periode van onafhankelijkheid, toen de vaders van beide kandidaten elkaar beconcurreerden (Jomo Kenyatta regeerde Kenia tot 1978; Oginga Odinga was vice-president totdat hij uit gratie viel).
Dure strijd
Hoewel Kenyatta als winnaar uit de meeste polls (Ipsos) komt, is het verschil tussen beiden erg klein. Een recente poll (Infotrak) wees zelfs Odinga aan als winnaar. Voor de 72-jarige Odinga zijn deze verkiezingen (hoogstwaarschijnlijk) zijn laatste kans om president te worden, na er tot drie keer toe net naast te hebben gegrepen. Zijn overwinning zou van grote symbolische waarde zijn voor de Luo, de etnische groep van Odinga. Hoewel de Luo één van de grootste etnische groepen vormt in Kenia en verschillende prominente politici voortbracht, leverden ze nog nooit een president af.
Kenyatta wil langs zijn kant niet de geschiedenis ingaan als de eerste verliezende zittende president. Om die reden zijn deze verkiezingen niet alleen de duurste op het continent qua organisatie, maar ook wat betreft de kost van de politieke campagnes.
De verkiezingen zouden nog duurder kunnen komen te staan bij een slechte afloop. Traditioneel lopen de spanningen in Kenia hoog op tijdens de verkiezingsperiode. Na de presidentsverkiezingen van december 2007 braken er zelfs rellen uit die het leven kostten aan zeker 1100 mensen, onder andere omdat er sprake was van grootschalige verkiezingsfraude.
Gebukt onder extreme droogte en hoge inflatie kan Kenia zulk verkiezingsgeweld missen als kiespijn. Politieke stabiliteit is verder ook van regionaal belang. Het land speelt onder andere een grote rol in het bestrijden van de terroristische groepering Al-Shabaab en vangt vele vluchtelingen op van het geweld in buurlanden Zuid-Soedan en Somalië. Let wel: een stabiele politieke situatie in Kenia geen garantie is voor het behouden van de status quo. Verschillende beleidsvoorstellen zouden wel eens een erg negatieve impact kunnen hebben op de situatie zoals het sluiten van het vluchtelingenkamp Dadaab of het terugtrekken van de missie in Somalië.
Gebukt onder extreme droogte en hoge inflatie kan Kenia verkiezingsgeweld missen als kiespijn
Bang afwachten
Transparante verkiezingen en een goede verliezer zijn cruciaal. In de aanloop naar deze verkiezingen werd er echter al druk gespeculeerd over eventuele verkiezingsmanipulatie, ondanks de invoer van een elektronisch stemsysteem met biometrische identificatie. Dit systeem werd eerder al ingevoerd voor de presidentsverkiezingen van 2013, maar door een technische fout moest er toch op papier gestemd worden. De fouten in het systeem zouden ondertussen zijn rechtgezet, maar het vertrouwen is ver zoek. Zeker nadat iets meer dan een week geleden de IT-verantwoordelijke dood werd teruggevonden – na marteling.
Het minste vermoeden dat er met de resultaten geknoeid is, zal daarom protest uitlokken dat – in het ergste geval -in geweld kan omslaan. Daarom is een goede verliezer van belang, die geweld veroordeelt en ontmoedigt. Tot zover hebben alle partijen opgeroepen om de vrede te bewaren en de verkiezingsuitslag te respecteren. Wie er ook verliest vandaag, de hoop is dat hij daad bij woord voegt.
De verkiezingsuitslagen worden uiterlijk 15 augustus bekend gemaakt, maar niet iedereen gelooft dat die deadline gehaald zal worden.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier