Kathleen Van Brempt: ‘Voer de index in de hele EU in’

Volgens Kathleen Van Brempt, de Europese lijsttrekker van SP.A, moet de kiezer het Europese project redden door het socialer te maken. Ze is zeker dat de sociaaldemocratische kandidaat-Commissievoorzitter Martin Schulz niet zal buigen voor Angela Merkel. ‘De kans dat Verhofstadt een speelbal van de markten wordt, is veel groter.’

Waarom zouden de sociaaldemocraten de grootste fractie van het parlement moeten worden?

Kathleen Van Brempt:‘Europa heeft lange tijd voor welvaart gezorgd, maar de Commissie sloofde zich de laatste tijd alleen nog maar uit om van besparen haar prioriteit te maken. Ze greep te streng in op de begrotingen van de lidstaten en was enkel bezig met cijfers om de banken en de euro te redden. Omdat dit tot sociaal onaanvaardbare situaties leidde, is het niet verwonderlijk dat velen een afkeer kregen van het Europese project. We moeten deze trend resoluut keren en terug een meer sociaal Europa krijgen dat kijkt naar de toekomst en investeert.’

Wat zou u concreet willen bijdragen?

Van Brempt:‘Ik zou graag mijn werk verder zetten op het gebied van de strijd tegen de klimaatopwarming en het energievraagstuk. Dat zijn twee topprioriteiten waar ik sterk in geloof, omdat je die thema’s met elkaar kunt combineren. Wanneer Europa terug meer ruimte geeft aan de lidstaten om consequent te investeren in hernieuwbare energie en energie-efficiëntie, krijgt men grote terugverdieneffecten. De energiefacturen gaan namelijk naar omlaag en je behaalt ook nog eens de klimaatdoelstellingen. De Commissie berekende zelfs dat een Europa met 100% hernieuwbare energie in 2050 een haalbare kaart is. Wanneer we dit echter blijven nalaten zal het er ook niet van komen. Daarnaast wil ik me blijven verzetten tegen het gebruik van schaliegas. Sinds kort zijn er immers krachten aan het werk die de Oekraïense crisis gebruiken om daar op in te zetten.’

Aandacht voor werkloosheid, klimaat en energie. Die hebben we in de vorige interviews eigenlijk ook al gehoord. Waarom zijn de sociaaldemocraten dan de juiste linkse partij?

Van Brempt:‘Ik ben ook voorstander van een progressieve samenwerking. Dat kun je ook aan Bart Staes (Groen) vragen. Ondanks een aantal meningsverschillen vallen we elkaar zeker niet aan. Maar laten we realistisch zijn. Voor mij telt het niet zo zeer om de grootste te zijn, maar om zaken te realiseren heb je wel macht nodig. Juist nu zijn we in een electorale strijd verwikkeld met de rechtse fractie van de Europese Volkspartij (EVP) om de grootste fractie te worden. Hoewel dit argument meer strategisch dan inhoudelijk is, is het desondanks wel belangrijk, omdat de grootste fractie de Commissievoorzitter zal leveren. Bij de groenen is die kans bijzonder klein. Ook heb ik niets tegen de PVDA+, maar de kans dat ze in het Europees parlement eindigen is zo goed als nihil. Wij kunnen nu sterk genoeg staan om het verschil te maken. De afgelopen jaren waren we dit spijtig genoeg niet.’

Hebt u de afgelopen jaren bepaalde zaken toch mee kunnen realiseren?

Van Brempt:‘Ik heb erg hard mee gevochten om bindende doelstellingen vast te leggen inzake CO2-uitstoot, hernieuwbare energie en energie-efficiëntie. Eind 2013 zijn ze met een nipte meerderheid in het parlement goedgekeurd, maar de lidstaten en de Commissie weigeren voorlopig om hier op in te gaan. Dat is absurd als begrotingscijfers blijkbaar wel een bindende doelstelling op zich zijn. Daarnaast heb ik er samen met anderen mee voor geijverd om brandstoffen uniform te taxeren; maar dat kwam niet door het Parlement. Hoewel vrachtwagens nu soms honderden kilometers omrijden om in Luxemburg goedkoop te kunnen tanken, liggen belastingen nog altijd erg gevoelig in Europa. De lidstaten hebben daarin alleen het beslissingsrecht.’

Maar daarmee lopen de lidstaten en de EU wel belastinginkomsten mis, net zoals wanneer grote bedrijven hun bedrijfstakken strategisch over de lidstaten plaatsen.

Van Brempt:‘En die inkomstenvermindering wordt nog eens versterkt doordat de lidstaten elkaar kapot concurreren met belastingvoordelen voor die multinationals. Toch houden ze daar aan vast, omdat elke lidstaat de belastingen graag behoudt als een manier om beleid te voeren. Dat het beleid in de ene lidstaat er voor zorgt dat de andere lidstaat inkomsten mist, is dan het minst van hun zorgen. Eigenlijk treiteren de lidstaten elkaar op die manier. Werkende mensen betalen dan het gelag, omdat ze meer belastingen betalen en tegelijkertijd besparingen opgelegd krijgen. Die blokkering is een van de grote Europese drama’s. Het Europees parlement zou voor mij daarom wel iets in de pap te brokkelen mogen hebben op het gebied van belastingen. Elke onderneming moet eerlijk bijdragen. Als het Europese project alleen van werkende mensen komt, is dat onhoudbaar.

Marianne Thyssen (lijsttrekker CD&V) zei dat Europa wél de sociale kaart trekt, met bijvoorbeeld het Youth Guarantee-programma, dat jonge mensen de kans geeft om ervaring op te doen of een opleiding te volgen.

Van Brempt:‘Dat is zo, maar dat is geen verdienste van de christendemocraten. Het zijn integendeel de sociaaldemocraten die na drie jaar strijd voeren, het Europees parlement en de Commissie konden overtuigen dat dit een goed middel is tegen jeugdwerkloosheid. Toch is het zeker niet zaligmakend, want de doelstellingen zijn niet bindend voor de lidstaten en met 8 miljard op Europees niveau staat er bijzonder weinig geld tegenover. Dat is peanuts in vergelijking met de 1.600 miljard euro die gebruikt werd om de banken te redden. Dat tij gaan we alleen keren via een sociaal charter met bindende doelstellingen waar we massaal in investeren.’

Welke bevoegdheden zou u nog willen verschuiven?

Van Brempt:‘Naast meer fiscale bevoegdheden, zou ik het parlement op alle domeinen een bindende stem willen geven. Nu zijn er onder meer uitzonderingen op taxatie, sociaal gebied en buitenlands beleid. Ook zou ik de unanimiteitsregel afschaffen die de lidstaten nog hebben op een belangrijk klein aantal domeinen. Zo lang die regel bestaat, kan je geen krachtdadig beleid voeren. Nu zorgt Groot-Brittannië er telkens voor dat er niets ondernomen wordt om eerlijke belastingen te krijgen. Ook het buitenlands beleid eindigt daarom bijna altijd op een sisser. Europa reageert amper op de Oekraïense crisis, omdat sommige landen afhankelijk zijn van het Russische gas. Verder ben ik een sterk voorstander van het bestaande subsidiariteitsprincipe indien dat niet gebruikt wordt om niets te moeten doen.’

Vindt u dat het Verdrag van Lissabon zelf genoeg solidariteit bevat?

Van Brempt:‘Nee. Er ligt veel te veel nadruk op de interne markt, concurrentie en het liberaliseren van diensten. De lidstaten hebben bij nieuwe verdragen altijd het laatste woord. Elk van hen vindt dat ze de beste sociale zekerheid ter wereld hebben en de EU mag daar niet aan komen. Daardoor is er een structureel gebrek aan solidariteit met andere Europese regio’s, terwijl men beter die sociale verworvenheden op Europees niveau zou verankeren. Inzake taxatie en sociaal beleid leggen de regeringsleiders ook enkel verantwoording af tegenover hun eigen kiespubliek, terwijl ze daarin wel beslissen voor heel Europa. De afgelopen jaren zagen we tot wat voor drama’s dit leidde.’

Waarom blijft u, ondanks de ellende die u beschreef, voorstander van Europa?

Van Brempt:‘Het is toch niet omdat ik ontevreden ben met het beleid in Antwerpen dat ik het Antwerps stadhuis ga afschaffen? Dan zet je toch andere mensen op het beleid zeker. Grote problemen zoals sociale dumping, energie, migratie of klimaatopwarming kunnen we alleen oplossen als we samenwerken. Eurosceptici bieden daar geen antwoorden op, maar zijn gewoon tegen alles, ze negeren deze vraagstukken en bezitten een sterk egocentrisme. Ze beweren een andere soort samenwerking te willen, maar eigenlijk willen de ze Unie beperken tot een pure liberale markt. Daar pas ik voor.’

Dat minimumloon waar jullie voor ijveren, zou dat hetzelfde in Spanje als in België zijn?

Van Brempt:‘Nee dat is relatief. We stellen voor dat er in elk land een minimumloon wordt ingevoerd dat 60 procent van het gemiddelde inkomen bedraagt. In Roemenië zou dat dan lager liggen dan in België. Maar zo’n minimumloon verankert wel het principe dat je met werken een deftig leven kan uitbouwen en op het einde van de maand je rekeningen kunt betalen. Dat kan ook zonder verdragswijziging. We berekenen dit loon afhankelijk van de welvaart van een land. Als een Pool dan in België komt werken, verdient hij hetzelfde loon als een Belg.’

Nu hebben de lidstaten het recht om die Pool en zijn gezin terug te sturen wanneer hij na een verblijf van 3 maanden niet over voldoende inkomen bezit en zich te veel van de sociale zekerheid van het land moet bedienen. Vindt u dat rechtvaardig?

Van Brempt:‘Ja, zo lang het niveau van sociale bescherming tussen de lidstaten heel groot is, zullen we dit principe moeten toepassen. Anders wordt dat onhoudbaar. Desondanks moeten die verschillen zeker op lange termijn verdwijnen. Een Europese sociale minimumbescherming, met een toegankelijke gezondheidszorg kan hier bij helpen. Het is erg belangrijk dat we mensen overtuigen om solidair te blijven met andere EU-regio’s, zodat in de toekomst iedereen er op vooruit gaat.

In zijn kiescampagne herhaalt Verhofstadt voortdurend dat de rode oplossingen voor de crisis achterhaald zijn. Landen met een hoge schuld kunnen geen massale investeringen doen.

Van Brempt:‘Dat bewijst dat Verhofstadt het totaal eens is met het gevoerde neoliberale beleid. Een beleid dat voor een verdieping van de crisis en een grotere ongelijkheid zorgde. Een beleid waardoor tweeduizend Grieken vroegtijdig sterven omwille van bezuinigingen in hun gezondheidszorg.

Maar toen de Griekse overheidsschuld de hoogte inschoot zorgde dit voor grote ongerustheid op de financiële markten en dit zorgde weer voor een extra stijging van de schulden.

Van Brempt:‘Maar natuurlijk willen sociaaldemocraten gezonde financiën en moet je niet in zo maar alles investeren. Anderzijds moet je mensen wel een toekomst bieden. Dat bewijzen we ook in eigen land met de regeringen waar we in zitten. Bij ons bleef de economie stabiel, in tegenstelling tot Nederland, waar men niets anders deed dan besparen. Naast de begroting moeten we evenveel aandacht hebben voor sociale en ecologische normen. Daar zit geen contradictie in. Als je bijvoorbeeld niet in onderwijs of energie-efficiëntie investeert, hypothekeer je je eigen toekomst. De Commissie komt ons vertellen dat onze index moet worden afgeschaft. Waar bemoeit ze zich mee? Voer de automatische loonindexering in heel de Europese Unie in! Dat zou nog eens een sociaal voorstel zijn.’

Wat vindt u van uw kandidaat voor het Commissievoorzitterschap, Martin Schulz (S&D)?

Van Brempt:‘Hij is een doorgewinterd parlementslid met een pak competenties en zeer veel ervaring met de Europese democratie. Hij is zeer geschikt om de Unie een andere, socialere koers te geven en zal alles doen om onze standpunten te realiseren.

Er ontstond onlangs een controverse rond hem, omdat hij zijn functie van parlementsvoorzitter voor de kiescampagne zou misbruikt hebben.

Van Brempt:‘Dat zijn politieke spelletjes om een topkandidaat voor de Europese verkiezingen in diskrediet te brengen. Dat hoort bij de verkiezingen. Het is toch onzin om een politicus, zelfs al is hij parlementsvoorzitter, te verwijten dat hij campagne voert? Hij kan zijn overtuiging toch niet opgeven? In België doet een parlementsvoorzitter dat ook niet.

En wat met het nieuws dat hij een aantal medewerkers aan de top van de administratie van het Parlement wou benoemen en een kritische passage over zichzelf in een rapport wou censureren?

Van Brempt:‘De kritiek op die censuurpoging was terecht, ik zou dat niet gedaan hebben. Die benoemingen behoren dan weer tot de spelletjes. Je krijgt zo’n functies niet zonder er eerst een ingangsexamen voor gedaan te hebben. Dat onder de kandidaten mensen zijn die vroeger voor Schulz gewerkt hebben, is geen enkel probleem, omdat ze ook benoemd zijn door de parlementsleden. Dat gebeurt allemaal volgens de juiste procedures. Schulz is geen zonnekoning.’

Bart Staes heeft twijfels over Schultz. Hij vraagt zich af of hij geen speelbal van landgenote Angela Merkel zal zijn.

Van Brempt:‘In Villa Politica zei hij nochtans dat de groenen, als het er op aan komt, de sociaal-democratische kandidaat zouden steunen. Maar ik kan hem gerust stellen. Ik ken Schulz persoonlijk en hij heeft nog nooit naar iemands pijpen gedanst, ook niet die van Merkel. Dat heeft hij in het verleden als parlementsvoorzitter bewezen. De kans dat Verhofstadt een speelbal van de markten wordt is veel groter.’ (LG)