‘In het systeem-Erdogan zijn regels en orthodox fiscaal beleid vervelend, om niet te zeggen hinderlijk’

Nu hij herkozen is, hoeft Recep Tayyip Erdogan enkel nog de Turkse economie te redden. Dat is gemakkelijker gezegd dan gedaan.

Keert de Turkse economie terug naar de normaliteit? Met de benoeming van Mehmet Simsek als nieuwe minister van Financiën kiest Recep Tayyip Erdogan voor een oude bekende. Simsek was eerder al minister van Financiën (2009-2015) en geldt als een bekwaam bestuurder die economische orthodoxie hoog in het vaandel draagt. Onder Simseks vorige periode als minister was de lira stabiel, groeide de economie fors en bleef de inflatie onder controle.

Sinds Erdogan in 2017 per grondwettelijk referendum een hyperpresidentieel systeem invoerde, heeft hij het economische beleid volledig naar zich toe getrokken. Dat had desastreuze gevolgen. De Turkse lira is de voorbije twee jaar in waarde gehalveerd. Terwijl zowat elk land door de stijgende inflatie besloot zijn interestvoet op te trekken, besloot Turkije de interest net naar beneden te halen. Die beslissing droeg bij aan de gierende inflatie, die in oktober 2022 nog opliep tot 85 procent. In april, de laatste maand waarvoor statistieken beschikbaar zijn, bedroeg de officiële inflatie nog 43,7 procent.

Buitenlandse investeerders wantrouwen landen waar de president zijn ongekwalificeerde schoonzoon plots tot minister van Financiën benoemt, zoals Erdogan in 2018 deed. Ook Nureddin Nebati, de vorige minister van Financiën, was een AKP-apparatsjik zonder economische opleiding die rigoureus de ideeën van Erdogan toepaste. De voorbije vier jaar verving Erdogan maar liefst vier keer de gouverneur van de Centrale Bank, omdat ze niet wilden meegaan in zijn economische waanideeën.

In theorie klinkt het natuurlijk goed: nu Erdogan de komende vijf jaar zeker is van zijn positie, heeft hij de mogelijkheid om een economische haarspeldbocht te maken. Simsek zelf belooft ‘terug te keren naar een op regels gebaseerd, voorspelbaar economisch beleid’. Het is ongetwijfeld een oprecht voornemen, maar er is geen enkele garantie dat hij dat zal waarmaken. Voor Erdogan, die het grootste deel van zijn politieke carrière er alles aan heeft gedaan om de autonomie van de Turkse instellingen te ondergraven, is het niet vanzelfsprekend om zich terug te trekken. In het systeem-Erdogan, waarbij de achterban voortdurend tevreden gesteld moet worden om een zweem van legitimiteit op te houden, zijn regels en orthodox fiscaal beleid vervelend, om niet te zeggen hinderlijk. Zal Simsek Erdogan kunnen beteugelen in zijn drang om op het beleid te wegen? Het valt ten zeerste te betwijfelen.