Hubert van Humbeeck

‘Excuses bood Macron nog niet aan. Hij vroeg of het Rwandese volk Frankrijk kan vergeven’

De genocide weegt nog altijd op de relaties tussen Rwanda en Frankrijk. Daar wil president Emmanuel Macron iets aan doen.

Zevenentwintig jaar na het begin van de genocide in april 1994 probeerde de Franse president Emmanuel Macron vorige week om de breuk tussen zijn land en Rwanda met een zorgvuldig afgewogen toespraak in Kigali te lijmen. België trok zijn blauwhelmen snel uit Rwanda terug, nadat tien para’s al op de eerste dag van de genocide werden vermoord. Franse troepen bleven het Rwandese leger van hun kant beschermen tegen het oprukkende Rwandees Patriottisch Front (RPF) van de huidige president en toenmalig Tutsi-rebellenleider Paul Kagame. Ze hielden zo ook de zogenaamde interahamwe-milities van extremistische Hutu’s een hand boven het hoofd, die zich schuldig maakten aan de slachtpartij die aan, naar schatting, 800.000 Tutsi’s en gematigde Hutu’s het leven heeft gekost.

Excuses bood Macron nog niet aan. Hij vroeg of het Rwandese volk Frankrijk kan vergeven.

Het gruwelijke verhaal is in grote lijnen bekend. De Fransen lieten het verslagen Rwandese leger en de milities naar Congo ontkomen, waar ze mee verantwoordelijk waren voor een reeks nieuwe oorlogen met weer honderdduizenden doden. België bood Rwanda al in 2000 excuses aan voor zijn optreden in 1994. De Fransen deden dat nog niet met zoveel woorden. Rwanda is dan wel een klein land, maar Kagame heeft een stem van gewicht in Afrika. En Frankrijk is nu net van plan om zijn relaties met dat continent nieuw leven in te blazen.

Macron sprak in het Gisozi Genocide Memorial, een symbolische plek waar 250.000 slachtoffers van de genocide rusten – en die overigens door België mee werd gefinancierd. Excuses bood Macron nog niet aan. Maar hij zei wel dat zijn land verantwoordelijk is voor de vreselijke gevolgen van zijn foute beslissingen. Hij wil de geschiedenis in het gezicht kijken en vroeg of het Rwandese volk Frankrijk kan vergeven. Hij kon ook moeilijk iets anders vertellen, nadat een onderzoek door Franse historici onlangs in een lang rapport op de verantwoordelijkheid van hun land in de gebeurtenissen had gewezen.

Het Franse bezoek geldt als een diplomatiek succes voor Kagame. Dat zit niet iedereen lekker. Rwanda wordt vooral in de Angelsaksische wereld geprezen voor zijn politieke stabiliteit en economische ontwikkeling, maar het blijft een autoritaire staat waar één man het voor het zeggen heeft. Denk nog maar aan het lot van de voormalige manager van het Hotel des Mille Collines, Paul Rusesabagina, die enkele maanden geleden onder valse voorwendsels op een vliegtuig naar Kigali belandde en daar nu terechtstaat. Maar dat Rwanda sinds de machtsovername door het RPF is veranderd, bewees Kagame met zijn repliek op de toespraak van Macron. Hij sprak in het Engels. De Fransen hebben werk in Afrika.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content