Het voorstel van de Britse regering om haar ministers de mogelijkheid te bieden bepaalde onderdelen van het Noord-Ierse protocol unilateraal te herroepen, leidt in het Verenigd Koninkrijk en in de EU tot zenuwachtigheid. Volgens de Ierse premier Micheal Martin ondermijnt het voorstel het vertrouwen in Londen.
Sinds de brexit is het Verenigd Koninkrijk geen lidstaat van de Europese Unie meer. Met de EU werd wel afgesproken dat Noord-Ierland deel blijft uitmaken van de Europese eengemaakte markt én van de douane-unie. Die regeling, vastgelegd in het Noord-Ierse protocol, zorgt echter voor praktische problemen voor Britse handelaars. Londen wil daarom onder een aantal afspraken uitkomen.
De regering van Boris Johnson zou willen voorstellen dat bedrijven in Noord-Ierland mogen kiezen of ze de Europese, dan wel de Britse regels volgen, schrijft The Guardian. De regels voor wie vanuit Groot-Brittannië naar het Ierse eiland wil uitvoeren, zouden verschillen naargelang de bestemming: Noord-Ierland of de Ierse republiek.
Details van het voorstel ontbreken voorlopig nog, maar volgens premier Johnson is het voorstel ‘not a big deal’. Hij wil naar verluidt de Noord-Ierse unionisten onder druk zetten om toe te treden tot de regering van de provincie. Het wetsontwerp zou hij daarbij als breekijzer gebruiken.
Maar het voorstel om onderdelen van het protocol gewoon naast zich neer te kunnen leggen, is bijzonder controversieel. Oppositieleider Keir Starmer (Labour) zei al dat de regering moet blijven onderhandelen met de EU over aanpassingen aan het protocol. ‘De problemen geraken niet opgelost met wetgeving die het internationaal recht met de voeten treedt’, zei hij.
De Ierse premier Micheal Martin vindt de regering in Londen haar geloofwaardigheid ondermijnt. ‘Het unilateraal schenden van het protocol is bijzonder ernstig’, schreef hij in een tweet. ‘De enige manier om problemen op te lossen, is via het voeren van inhoudelijke onderhandelingen.’
Aan EU-zijde is Europees commissaris Maros Sefcovic verantwoordelijk voor die onderhandelingen. Hij sprak al met de Britse buitenlandminister Liz Truss, die het wetsontwerp indient, en noemde haar tekst ‘een recept voor onzekerheid’.
Sefcovic noemt in een reactie op het nieuws over het wetsontwerp elke heronderhandeling ‘irrealistisch’. ‘Ons doel zal altijd zijn de uitvoering van het protocol te waarborgen’, aldus de Slovaak. ‘Onze reactie op iedere eenzijdige actie van het Verenigd Koninkrijk zal dit doel weerspiegelen en proportioneel zijn.’ Sefcovic geeft nog aan dat de Commissie nu eerst de tekst zal evalueren, en hij voegt toe dat de Commissie zeker als eerste stap zal overwegen de inbreukprocedure tegen Londen opnieuw op gang te brengen.
De doorgaans goed ingelichte Ierse omroep RTE liet eerder op de avond al weten dat de Commissie deze week nog een juridische procedure tegen Londen zou kunnen starten.
