Jordan Bardella is amper dertig jaar, maar de beschermeling van Marine Le Pen en de voorzitter van haar rechts-populistische partij Rassemblement National is de populairste politicus van Frankrijk. Nu de Franse politiek in het slop zit, is de kans reëel dat hij binnenkort de macht grijpt.
Alleen de nieuwe Asterix doet het beter. Ce que veulent les Français, het nieuwe boek van Jordan Bardella, prijkt bovenaan de bestsellerlijsten. Vorige week, op de eerste avond van zijn boekentournee, signeerde Jordan Bardella zes uur lang kopieën in een mijnstadje in Noord-Frankrijk. Twee dagen later stond een lange rij fans hem op te wachten in Bourgondië.
Braziliaanse funk
Bardella is de favoriet voor de eerste ronde van de presidentsverkiezingen van 2027. Een recente peiling geeft hem 35 procent van de stemmen – meer dan dubbel zoveel als zijn rivaal, de voormalige premier Édouard Philippe (15,5%). Hij is de kandidaat van Rassemblement National voor het premierschap, mocht president Emmanuel Macron vervroegde parlementsverkiezingen uitschrijven. En als een hof van beroep het verbod op Le Pen om zich verkiesbaar te stellen (ze werd beschuldigd van misbruik van Europees geld) bevestigt, wordt Bardella de presidentskandidaat van de partij.
Jordan Bardella is de populairste politicus van Frankrijk.
Het is een opmerkelijke opmars voor een nerdy jongen van Italiaanse komaf die opgroeide in een ruige buitenwijk van Parijs. Sinds hij zich als tiener aansloot bij het Front National, klom hij razendsnel op. In 2022 werd hij partijvoorzitter. Net als Le Pen probeert Bardella de partij los te weken van haar xenofobe en antisemitische wortels. Zo annuleerde hij dit jaar zijn deelname aan een conservatief evenement nabij Washington D.C. nadat Steve Bannon een gebaar maakte dat leek op een nazigroet.
Bardella is een kind van zijn generatie. Op TikTok deelt hij geregeld filmpjes van hoe hij snoep eet, fitnest of danst op Braziliaanse funk. Hij speelt in op identiteitspolitiek en nostalgie naar een tijdperk ‘voor migratie’, maar dan met optimisme, een geoefende glimlach en positieve praat over economische groei en artificiële intelligentie.
De partij zet Bardella nu ook in als boegbeeld van een charmeoffensief richting de Franse elite. Hij belooft 100 miljard euro aan besparingen, ‘groeivriendelijke’ belastingen en eenvoudigere bedrijfsregels. In zijn nieuwe boek – een reeks ontmoetingen met Fransen die moeite hebben om rond te komen – benadrukt hij de waarde van arbeid. ‘Ik probeer standpunten te ontwikkelen die ondernemingsvriendelijk zijn’, zegt Bardella, die zich omschrijft als ‘economisch pragmatisch’. ‘Als we geen rijkdom creëren, kunnen we onze schulden niet afbouwen.’
France first
Er zit iets onmiskenbaar trumpiaans in Bardella’s mix van anti-immigratie, technologie-optimisme en klimaatsceptisch nationalisme. Achter zijn denken schuilt een France first-reflex. Hij wil dat Franse bedrijven die in eigen land produceren, voorrang krijgen bij overheidsopdrachten. Hij wil Frankrijk losmaken uit het Europese systeem voor de elektriciteitsprijs, zodat het kan profiteren van zijn goedkopere kernenergie.
Sommige van zijn ideeën zijn onmiskenbaar trumpiaans.
Het resultaat is een radicaal plan dat de fundamenten van de Europese Unie uitdaagt. Bardella zegt niet voor een uittreding te zijn, maar voor ‘een Europa van naties’. Europa, zo stelt hij, ‘moet ophouden zich bezig te houden met het lawaai van grasmaaiers, en zich richten op projecten die essentieel zijn voor de Europese beschaving: artificiële intelligentie, digitale technologie, ruimtevaart, data. Maar laat ons zelf bepalen welke producten onze boeren mogen gebruiken.’
Schulden
Controversiëler is zijn uitspraak over de Europese Centrale Bank (ECB). Hij zei dat ‘we een gesprek over de Franse schulden niet zullen kunnen vermijden’. Die schulden bedragen bijna 116 procent van het bbp. Bardella wil dat de ECB opnieuw een zogenaamde kwantitatieve versoepeling toepast. Tijdens de eurocrisis van 2009-2012 kocht de ECB overheidsschuld op van probleemlanden. Zo’n maatregel, redeneert hij, zou – gekoppeld aan een geloofwaardig groeiplan – in ieders belang zijn: ‘Als de Franse economie bezwijkt, bezwijkt de hele eurozone.’
Bardella’s plannen bevatten tegenstrijdigheden. Hij wil Europese regels ontmantelen, maar tegelijk profiteren van de EU-instellingen en bondgenootschappen. Zijn visie zou Frankrijk op ramkoers brengen met zowel de EU als met Duitsland. Maar dat lijkt net de bedoeling. ‘De EU is een vereniging ter verdediging van de Duitse belangen’, verklaart hij. Hij zegt het met een glimlach, maar het is een dreigende boodschap.
