Voormalig premier Fico wint Slowaakse parlementsverkiezingen
Met 99,43 procent van de stemmen geteld, komt de populistische partij Smer van voormalig premier Robert Fico als winnaar uit de bus bij de parlementsverkiezingen in Slowakije. Twee exitpolls hadden eerder nog gewezen op een overwinning voor het liberale Progressief Slowakije (PS).
Smer haalde volgens voorlopige cijfers van de kiescommissie 23,3 procent van de stemmen. Dat is ruim meer dan de 17,03 procent van de PS van Michal Simecka (39), de vicevoorzitter van het Europees Parlement. De achterstand is niet meer in te halen. De liberale PS klokt af op 17 procent.
Het linkse Hlas van ex-premier Peter Pellegrini behaalde 15 procent. De partij gold vooraf als een potentiële coalitiepartner van zowel Smer als PS. De conservatieve alliantie Ol’ano, wat staat voor ‘Gewone mensen en onafhankelijke persoonlijkheden’, behaalt 9 procent, zo leert de website van de kiescommissie. Het christendemocratische KDH is goed voor 6,9 procent en het libertaire Saska voor 6,2 procent. SNS, een rechts tot uiterst rechtse partij, behaalt 5,7 procent. Andere partijen halen volgens de voorlopige cijfers de kiesdrempel niet. Die ligt op 5 procent voor individuele partijen en 7 procent voor allianties.
Oekraïne
Voor Fico’s sociaaldemocratische partij met populistische inslag Smer wordt het niet eenvoudig een meerderheid te vinden. Voor de verkiezingen had de voormalige premier aangekondigd dat hij de bij de bevolking onpopulaire wapenleveringen aan Oekraïne wil beëindigen. Hij wil het land in oorlog met Rusland enkel nog humanitaire goederen sturen. Maar zowat alle partijen verkozen in het parlement willen wapens blijven leveren. Slowakije, lid van de EU en de NAVO, is een buurland van Oekraïne. Het land geldt tot nu toe als een van de grootste medestanders van Kiev.
Fico wil ook het gewraakte invoerverbod voor Oekraïens graan in stand houden en het internationaal arrestatiebevel tegen de Russische president Vladimir Poetin naast zich neer leggen mocht hij naar Slowakije komen. Met dit alles dreigt Fico de Europese steun aan Oekraïne stokken in de wielen te steken, vermits die unaniem moet worden goedgekeurd door de 27 lidstaten.
Premier
Robert Fico (59) was tussen 2006 en 2018 al drie keer premier van Slowakije. Als voormalig lid van de Tsjechoslowaakse communistische partij trad hij in 1990 toe tot de nieuwe linkse sociaaldemocraten, om in 1999 de populistische Smer op te richten. Hij bestormde toen de politieke hitlijsten met passionele toespraken over Europese integratie en de strijd tegen corruptie. De verkiezingen van 2012 betekenden het toppunt van zijn populariteit en leverden Smer een absolute meerderheid in het parlement in Bratislava op.
In 2018 moest Fico, intussen verveld tot euroscepticus, aftreden onder druk van grootschalige straatprotesten na de moord op onderzoeksjournalist Jan Kuciak en zijn verloofde Martina Kusnirova. De Slowaakse politiek maakt sinds die tijd een zeer turbulente periode door. Postuum verscheen een artikel van Kuciak waarin hij de regering-Fico ervan beschuldigde er banden met de Italiaanse maffia op na te houden. Fico ontkende alles en ook aantijgingen van grootschalige corruptie wees hij van de hand. Tientallen hooggeplaatste politieagenten en andere ambtenaren werden weliswaar veroordeeld, maar dat Smer een maffiastaat zou hebben georganiseerd, deed Fico altijd af als ‘gefabriceerd en lachwekkend’.
De comeback van jewelste heeft de ooit afgeserveerde Fico volgens analisten te danken aan de oorlog in Oekraïne. Hij speelde in op het pro-Russische sentiment bij een groot deel van de Slowaakse bevolking en kanaliseerde de brede onvrede die het gevolg is van de hoge inflatie, de zorgen die gepensioneerden en inwoners van achtergestelde gebieden hebben om hun levensonderhoud, de armlastige gezondheidszorg, de migratiekwestie en de slechte aanpak van de coronacrisis. Dat Slowakije met de technocraat L’udovit Odor momenteel aan zijn vierde premier toe is sinds het ontslag van Fico, is ook niet bevorderlijk voor het vertrouwen in de politiek.
Smer leek eerder een haatcampagne tegen homorechten te voeren, wat de lgbtq-gemeenschap in het land het ergste doet vrezen voor de toekomst.
Zowat 68 procent van de kiesgerechtigden nam deel aan de stembusgang.
De Slowaakse president Zuzana Caputova heeft intussen al laten weten dat ze maandag officieel aan de populistische partij Smer van voormalig premier Robert Fico zal vragen om een regering te vormen. ‘In de geest van onze constitutionele traditie zal ik morgen/maandag de vorming van de regering toevertrouwen aan de winnaar van de verkiezingen’, aldus Caputova in een verklaring.