De problemen die in de Noord-Nederlandse provincie Groningen door gaswinning werden veroorzaakt, wijzen op een ‘ongekend systeemfalen’. De situatie is uit de hand gelopen omdat de belangen van de Groningers ‘structureel genegeerd’ werden. Dat stelt de Nederlandse onderzoekscommissie in haar eindrapport. Shell geeft toe niet goed geluisterd te hebben naar de bewoners.
De gaswinning in Groningen heeft ernstige gevolgen veroorzaakt voor de bewoners van de Nederlandse provincie. Aardbevingen hebben onder meer tot grote schade aan gebouwen geleid.
De ‘parlementaire enquêtecommissie aardgaswinning Groningen’ is vrijdag snoeihard voor het gevoerde beleid. ‘Was de aardbevingsproblematiek van het begin af aan serieus genomen, dan had veel ellende voorkomen kunnen worden’, aldus de commissie. Het eindrapport ‘Groningers boven gas’ schetst hoe het verdienen van geld steevast boven veiligheid werd geplaatst. De oliemaatschappijen en de Nederlandse staat hebben de belangen van inwoners van het bevingsgebied in Groningen structureel en stelselmatig genegeerd. ‘De gaswinning was voor de staat en de oliemaatschappijen zo succesvol en lucratief dat er amper oog was voor de langetermijnrisico’s en de alsmaar groeiende signalen over de nadelige effecten’, zei commissievoorzitter Tom van der Lee bij de voorstelling van het rapport in het Groningse dorp Zeerijp.
Rutte schoot tekort
De Nederlandse Aardolie Maatschappij (NAM) – waarin Shell en ExxonMobil samenwerken – en de regering hebben dan ook een ereschuld aan de Groningers te betalen, zo luidt een van de aanbevelingen in het rapport. ‘Boven alles’ staat wel de morele verplichting van de Nederlandse regering om zijn eigen belofte na te komen en het Groningenveld uiterlijk in 2024 te sluiten.
Tot slot is het rapport ook scherp voor de Nederlandse premier. Mark Rutte heeft in het gaswinningsdossier ‘niet het verschil gemaakt’ voor de Groningers. ‘Dat was gezien de voortslepende aard van de schade- en versterkingsproblematiek wel op zijn plek geweest’, luidt het.
De commissie heeft de hele periode vanaf de eerste gasvondst in Groningen in 1959 in kaart gebracht. Maar van de bijna 2.000 pagina’s die het eindrapport telt, gaat veruit het grootste deel over de periode na 2012, dus na het aantreden van Rutte. Rutte verontschuldigde zich al meerdere keren voor de gang van zaken rond de gaswinning. ‘Maar ook deze excuses hebben niet geleid tot een wezenlijke verandering waar Groningers iets aan hebben gehad’, zo stelt de commissie vast.
Shell: ‘Niet genoeg geluisterd’
Het olie- en gasconcern Shell heeft vrijdag toegeven dat het ‘niet goed genoeg heeft geluisterd naar de mensen in Groningen, toen zij hun zorgen uitten over de schades aan hun huizen en over de veiligheidsrisico’s van de gaswinning’.
Marjan van Loon, topvrouw van Shell Nederland, zegt dat ‘Groningen tekort is gedaan’. Er is ‘decennialang te weinig geïnvesteerd in de leefbaarheid en economie’ van de getroffen regio. Het bedrijf wil hier ‘belangrijke lessen’ uit trekken.
ExxonMobil zegt in een reactie aan de Nederlandse omroep NOS dan weer dat het rapport ‘een belangrijke mijlpaal’ is ‘om de geschiedenis van de Groningse gasproductie, de aardbevingen, de reactie op de bevingen en de impact op de regio vast te leggen’.
