Oekraïense energiereus: ‘Deze winter is het laatste wapen van Poetin’

De helft van de energie-infrastructuur van Oekraïne is beschadigd. Toch is Maxim Timtsjenko, hoofd van het grootste particuliere energiebedrijf van Oekraïne, niet bang voor een totale black-out.

Timtsjenko’s bedrijf DTEK exploiteert kolenmijnen, elektriciteitscentrales en windmolenparken en levert elektriciteit aan vijf Oekraïense regio’s, waaronder de hoofdstad Kiev. Sinds Rusland het elektriciteitsnet onder vuur neemt, werkt het bedrijf dag en nacht om de bevoorrading veilig te stellen. ‘Dat is het enige wat we kunnen doen. Als de Russen ons tien keer aanvallen, zullen wij tien keer alles herstellen.’

In een interview zei u dat Oekraïners beter enkele maanden hun land zouden verlaten om de energienetten te ontlasten. U hebt hiermee veel landgenoten bang gemaakt. Zijn de omstandigheden zo slecht?

Maxim Timtsjenko: Ik heb in een interview met de BBC gezegd dat de situatie niet zo slecht is dat iedereen zijn koffers moet pakken. Dat was mijn belangrijkste boodschap. Maar tot 50 procent van de energie-infrastructuur is beschadigd en tot 30 procent van de capaciteit om huishoudens, industrie en de steden te bevoorraden ontbreekt. Daarom heb ik ook gezegd dat iedereen een bijdrage moet leveren om deze energieoorlog te winnen door zo veel mogelijk energie te besparen.

DTEK is een van de grootste leveranciers en producenten van elektriciteit in uw land. Hoe groot is de schade?

Timtsjenko: Wij produceren een kwart van de elektriciteit in Oekraïne. Onze zes thermische centrales werden vanaf 10 oktober aangevallen en moesten een tijd worden stilgelegd. Maar nu draaien ze allemaal weer. We hebben genoeg steenkool om de kolencentrales draaiende te houden. En we hebben genoeg gas om in onze behoeften te voorzien. Natuurlijk hebben we nood aan extra reserves. Dat geldt ook voor apparatuur: we konden transformatorstations herstellen omdat we reserves hadden en bijvoorbeeld een transformator van het ene onderstation naar het andere konden brengen. Helaas wordt die veiligheidsmarge steeds kleiner.

Rusland probeert het nationale elektriciteitsnet van Oekraïne zodanig te vernielen dat er geen elektriciteit meer naar andere regio’s kan worden overgebracht. Is dat gelukt?

Timtsjenko: Ik kan u daar niet alles over zeggen, maar wel dat de Russen daar niet in zijn geslaagd. We hebben een energiesysteem dat over de regio’s heen werkt. Soms werden er inderdaad verbindingen verbroken en ontstonden er eilanden in het systeem. Maar dankzij netbeheerder Ukrenergo en de werknemers in de energiesector is het systeem weer volledig en is het nog steeds gesynchroniseerd met de rest van Europa. De Russen zullen er nooit in slagen het energienetwerk te ontmantelen.

‘De Russen zullen er nooit in slagen het energienetwerk te ontmantelen.’

Zijn die reparaties zinvol? Wat u herstelt kan de volgende dag weer worden vernietigd.

Timtsjenko: Dat is het enige wat we kunnen doen. Twijfel niet aan onze vastberadenheid. Als zij ons tien keer aanvallen, zullen wij tien keer alles herstellen.

Hoe beschermt u uw faciliteiten tegen luchtaanvallen?

Timtsjenko: We hebben een project genaamd ‘Bastion’ om beschermende muren te bouwen. Maar die houden alleen splinters tegen. Ik kom net terug van een onderstation dat werd aangevallen. Daar was een transformator geraakt, maar aangezien er aan weerszijden betonblokken stonden, zijn de installaties ernaast ten minste gespaard bleven.

De luchtaanvallen gaan door. Hoeveel kan het Oekraïense elektriciteitsnet nog aan? Dreigt er een totale black-out?

Timtsjenko: De stroom kan uitvallen in bepaalde regio’s, maar niet in het hele land. In een land met 40 miljoen inwoners kun je niet zomaar de stroom afsluiten. En we zullen alles in het werk stellen om in ieder geval de cruciale verbruikers te bevoorraden: het leger, de ziekenhuizen en de watervoorziening. Dat is moeilijk, maar het kan. Natuurlijk destabiliseert elke nieuwe golf van aanvallen ons systeem. Maar het komt niet tot een armageddon.

Dit zou weleens de moeilijkste winter in de geschiedenis van het onafhankelijke Oekraïne kunnen worden.

Timtsjenko: Dat Rusland doelbewust onze infrastructuur, onze installaties en uiteindelijk onze mensen vernietigt, is ongezien. Deze winter is het laatste wapen van Poetin. Maar we zijn voorbereid. We zijn moreel gewapend en we werken geconcentreerd verder. We zijn niet bang.