‘Het zou zomaar kunnen dat het merkelisme straks wordt voortgezet, zonder Merkel’

Het verkiezingsjaar in Duitsland staat in het teken van de opvolging van Angela Merkel. En die is géén gelopen race.

Op het moment dat Armin Laschet twee maanden geleden tot voorzitter van de Duitse christendemocratische CDU werd verkozen, was er geen vuiltje aan de lucht. De vraag was alleen wie er in september voor de partij als leider naar de verkiezingen voor de Bondsdag zou gaan: Laschet of Markus Söder, de voorzitter van de CSU, de Beierse zusterpartij van de CDU. De twee partijen trekken in Berlijn samen op. Een van beiden zou dit najaar dan Angela Merkel opvolgen, die het na zestien jaar als bondskanselier voor bekeken houdt. Laschet maakte zich in ieder geval al op om het merkelisme voort te zetten, zonder Merkel.

Duitsland staat voor een fors verkiezingsjaar, met de stembusgang voor het parlement in Berlijn in september en tussendoor verkiezingen in verschillende deelstaten – de eerste twee vorige zondag al in Baden-Württemberg en Rijnland-Palts. De sfeer is ondertussen ook gekeerd. Kreeg de regering voor Nieuwjaar nog lof voor haar aanpak van de coronacrisis, dan is er nu, zoals bij ons, veel kritiek op de trage uitrol van het vaccinatieprogramma en het gebrek aan testcapaciteit. Dat wordt vooral CDU-ministers aangewreven en in de eerste plaats minister van Volksgezondheid Jens Spahn.

Daar komt bovenop dat nu werd onthuld dat enkele christendemocratische politici goed geld hebben verdiend aan de aanschaf van mondkapjes door de overheid. Andere CDU/CSU’ers zouden stevig zijn betaald voor dubieus lobbywerk, onder meer voor onfrisse regimes in het Midden-Oosten. Volgens het weekblad Der Spiegel bevestigen de christendemocraten daarmee het beeld dat extreemrechts graag van deze democratie ophangt, als een politiek systeem dat inefficiënt en corrupt is.

De christendemocraten denken nu ontzet terug aan het weinig roemrijke vertrek van Helmut Kohl eind jaren negentig, die na een lang kanselierschap door een zaak van illegale partijfinanciering werd gevloerd. De partij leidt nog altijd comfortabel in alle peilingen, voor de groenen. Maar zowel in Rijnland-Palts als in Baden-Württemberg verloor de CDU vorige zondag stevig. In Baden-Württemberg zou de populaire groene minister-president Winfried Kretschmann de CDU in zijn coalitie kunnen ruilen voor de sociaaldemocraten en de liberalen. Dat is de coalitie die ook al in Rijnland-Palts bestuurt. Het is zo bijlange niet meer zeker dat de voorspelde coalitie van christendemocraten en groenen in september zonder meer uit de stembus rolt. Het zou dus ook zomaar kunnen dat het merkelisme straks wordt voortgezet, zonder Merkel maar ook zonder de CDU.