De Deense premier Mette Frederiksen schreef recent een kritische open brief naar het Europees Hof voor de Rechten van de Mens. In een interview bespreekt ze haar visie op de toekomst van Europa. ‘Als je de bereidheid verliest om daarvoor te vechten, verlies je je identiteit.’
De sociaaldemocratische premier Mette Frederiksen heeft vorige week samen met andere EU-leiders, waaronder premier Bart De Wever en de Italiaanse premier Giorgia Meloni, een open brief verspreid waarin ze scherpe kritiek uit op het Europees Hof voor de Rechten van de Mens.
Dat Hof heeft het Deense migratiebeleid al meermaals bekritiseerd en aanpassingen geëist, onder meer na de uitzetting van een psychisch zieke man. ‘Wij geloven in de rechtsstaat en in het idee van mensenrechten. Maar als iemand in onze samenleving komt en die wil vernietigen, dan moeten we ons kunnen verdedigen.’
U schrijft dat het Hof te ver is gegaan. Wat bedoelt u precies?
Mette Frederiksen: Naar mijn weten is het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens ooit opgesteld om minderheden te beschermen, vooral na de Tweede Wereldoorlog. Maar tegenwoordig moeten we vaak de meerderheid beschermen. Het kan toch geen mensenrecht zijn om vanuit Afghanistan hierheen te komen en een jonge vrouw te verkrachten of iemand te vermoorden. Als iemand zoiets doet, hebben wij het recht om te zeggen: jij moet weg. Mocht iemand mijn partner vermoorden, zou ik die dan bij mij aan tafel laten zitten? Nee.
Tot nu toe hebben zeven landen zich aangesloten bij uw brief, allemaal onder leiding van liberale, conservatieve of rechtse partijen. Zweden en Finland horen daar niet bij. Wat wilt u hiermee bereiken?
Frederiksen: Mijn doel is om controle te hebben over onze grenzen. Ik wil dat Europa ook in de toekomst een veilige plek blijft.
Wie zegt dat ik met mijn migratiebeleid in de smaak wil vallen van de Amerikaanse vicepresident JD Vance, beledigt mij. Mijn standpunt is al tien jaar hetzelfde.
Partijgenoten in andere landen prijzen u om uw helderheid. Toch is er steeds weer ongenoegen over hoe u over migranten praat. U zegt bijvoorbeeld dat massamigratie een van de meest urgente problemen van Europa is en dat een leven volgens de Koran onverenigbaar is met de waarden van een democraat. Ziet u zichzelf nog wel als links?
Frederiksen: Ik ben een sociaaldemocraat. Dat bepaalt mijn beleid en dus ook mijn migratiebeleid.
Zou het kunnen dat u migratie op die manier aankaart omdat u denkt dat uw lijn bijvoorbeeld in de smaak zou kunnen vallen bij de Amerikaanse vicepresident JD Vance?
Frederiksen: Wie dat zegt, beledigt mij. Mijn standpunt over migratie is al tien jaar hetzelfde. Je moet je veilig kunnen voelen als je ’s nachts de bus neemt of ‘s ochtends vroeg naar je werk of school gaat. Met de huidige criminaliteitsgraad in Europa zijn er gebieden waar mensen zich niet meer veilig voelen.
Is de vrije meningsuiting in Europa bedreigd? ‘JD Vance houdt ons een spiegel voor’
Ongeveer vijf maanden geleden verklaarde Donald Trump opnieuw dat hij Groenland wilt kopen. Wanneer besefte u dat het niet als grap bedoeld was?
Frederiksen: Ik was er al vroeg van overtuigd dat Trump het meende. Maar ook wij menen het. Voor mij is het duidelijk dat de toekomst van Groenland in de handen ligt van de mensen die daar wonen en dat is ook vastgelegd in onze wetten. Het is hun land. Volgens het Handvest van de Verenigde Naties, het internationaal recht en alles waar wij onze wereldorde na de Tweede Wereldoorlog op hebben gebouwd, kun je niet zomaar een deel van een ander land opeisen of het met geweld innemen. Ons Deense koninkrijk is een gemeenschap waarvan ook Groenland deel uitmaakt. Dat is de realiteit.
U vertelt dat we aan het begin van een nieuw tijdperk staan, dat onzekerder en daardoor gevaarlijker is. Wat bedoelt u daarmee?
Frederiksen: Rusland is erg agressief. Ik ben ervan overtuigd dat Vladimir Poetin en zijn getrouwen van plan zijn om door te gaan met wat we sinds 2022 in Oekraïne zien. Ze hebben hun economie ingesteld op een langdurige oorlog en krijgen daarbij steun van Noord-Korea, Iran en helaas ook China.
In april zei u tijdens een bezoek aan Groenland dat Denemarken de Verenigde Staten altijd als partner heeft gezien. Hoe ziet u de VS vandaag de dag: als bondgenoot of als tegenstander?
Frederiksen: Ik blijf trouw aan mijn waarden. Ook als er in de VS dingen veranderen, verandert dat niets aan mijn kijk op de trans-Atlantische betrekkingen. Zonder de NAVO zouden wij onze bevolking niet kunnen beschermen. Artikel 5, de collectieve verdediging, is onze belangrijkste bescherming.
Je kunt mij veel verwijten, maar niet dat ik naïef ben. Ik zie waar onze zwaktes liggen. Het was een historische fout van Europa om gas uit Rusland te kopen en zich op die manier afhankelijk te maken.
De vraag is hoe lang die nog standhoudt.
Frederiksen: Je kunt mij veel verwijten, maar niet dat ik naïef ben. Ik zie waar onze zwaktes liggen. Het was een historische fout van Europa om gas uit Rusland te kopen en zich op die manier afhankelijk te maken. We hebben daarvoor een prijs betaald. Nu moeten we de nieuwe realiteit onder ogen zien. We zullen beslissingen moeten heroverwegen. Ik hoop dat iedereen achter de NAVO blijft staan. Maar Europa moet in staat zijn om zich helemaal op eigen kracht te verdedigen.
Defensiespecialist Steven Blockmans: ‘Het nekschot voor de NAVO is nog niet gegeven’
Wat kan Denemarken doen om zich te laten gelden tegenover een wereldmacht waarvan de leider door veel waarnemers een tiran wordt genoemd?
Frederiksen: Als ik over de herbewapening spreek, bedoel ik de Europese herbewapening. Het was een grote fout om na de Koude Oorlog onze defensiebudgetten zo sterk te verminderen. Als Europeanen moeten we ons afvragen: als we nu niet bereid zijn om voor onszelf op te komen, wie zijn wij dan? Europa is voor mij niet gewoon een vlek op de landkaart. Het weerspiegelt onze waarden, onze ideeën, onze kijk op de wereld, onze manier van leven en onze manier van samenlevingen opbouwen. Als je de bereidheid verliest om daarvoor te vechten, verlies je je identiteit.
